به گزارش خبرنگار حوزه افغانستان باشگاه خبرنگاران، امروزه نوروز را در بیشتر کشورهای خاورمیانه، آسیای میانه، قفقاز، شبه قاره هند و بالکان جشن می‌گیرند. جغرافیای پهناور نوروز و همزمانی آن با بهار طبیعت در نیمکره شمالی و پیشینه باستانی آن و تأکید این جشن بر نوع‌دوستی و مهرورزی در میان جهانیان، باعث توجه سازمان ملل متحد و دیگر کشورها به نوروز شد و در ۱۰ مه سال ۲۰۱۰ میلادی، مجمع عمومی سازمان ملل با تصویب قطع‌نامه‌ای نوروز را به خاطر بزرگداشت آن توسط بیش از ۳۰۰ میلیون تن در بیش از ۱۱ کشور جهان به رسمیت شناخت.

 
مهمترین سنت‌های نوروزی مردم افغانستان

 

تقویم سالنمای افغانستان نیز بر اساس هجری خورشیدی است و اولین روز از سال نوروز نام دارد. نوروز در افغانستان قدمتی چند هزار ساله داشته و رسوم و آئین‌های ویژه نوروزی سال‌ها است که نسل به نسل به افغان‌ها منتقل می‌شود. مردم افغانستان نوروز را آغاز فصل طراوت و زندگی مجدد طبیعت می‌دانند و برای رهایی از زمستان سرد و خشک و تجلیل از نوروز از هفته‌ها قبل آماده این جشن می‌شوند. 

 

نوروز در افغانستان یا به عبارتی در بلخ و مرکز آن مزار شریف هنوز با همان شکوه پیشین برگزار می‌شود. در روزهای اول سال همه دشت‌های بلخ ودیوار و پشت بام‌های گلی آن پر از گل سرخ می‌شود گویی بلخ سبدی از گل سرخ است یا به عبارتی مانند اجاق بزرگی که در آن لاله می‌سوزد این گل فقط در بلخ به وفور و کثرت می‌روید و از این رو جشن نوروز و جشن گل سرخ هر دو به یک معنی به کار می‌رود. در اولین روز عید نوروز علم امام علی با مراسم خاص و با شکوهی در صبح آن روز برافراشته می‌شود. با افراشته شدن آن جشن نوروز نیز رسماً" آغاز می‌شود و تا چهل شبانه روز ادامه می‌یابد و در این چهل شبانه روز حاجتمندان و بیماران برای شفا در پای این علم مقدس به چله می‌نشینند. مردم این سرزمین بر این باورند که اگر بر افراشته شدن علم به آرامی و بدون لرزش و توقف از زمین بلند شود سالی که در پیش است نیکو و میمون است.

 

تجمع در زیارتگاه‌ها

در 2 شهر کابل و «مزار شریف» زیارتگاه‌های با شکوهی منسوب به حضرت علی (علیه السلام) وجود دارند که مورد توجه افغان‌ها اعم از شیعه و سنی هستند. در نخستین روز سال جدید، مراسم با شکوهی در این زیارتگاه‌ها برگزار می‌شود که بالغ بر صدها هزار افغان از گوشه و کنار این کشور و حتی کشورهای همجوار و از آسیای مرکزی برای تماشای آن به این 2 شهر سفر می‌کنند. در این مراسم، علمی که منسوب به حضرت علی (علیه السلام) است و اسماء متبرک بر آن نوشته شده است به اهتزاز در می‌آید و سپس این علم برای روزهای متوالی در آن مکان افراشته باقی می‌ماند. مردم افغانستان پس از این مراسم، علم متبرک را زیارت می‌کنند و برای موفقیت در سال جدید دعا می‌کنند.

 

سمنو میهمان هفت سین افغانستان

تهیه سمنو (سمنک) از جمله آداب قدیمی نوروز در افغانستان است که در بین زنان طرفداران زیادی دارد. سمنو نوعی غذای مخصوص است که از آرد گندم، جوانه گندم، روغن و آب تهیه می‌شود. زنان افغان از آغاز شب نوروز تا سپیده دم اولین روز بهار به صورت دسته جمعی و با خواندن اشعار قدیمی شروع به پختن سمنو که از رسوم قدیمی نوروز در افغانستان است، می‌کنند. حاضران در پای دیگ سمنو شادمان از رسیدن روزهای سرسبز و بانشاط هستند با خواندن ترانه‌های قدیمی که مخصوص پخت سمنو است، کار خود را ادامه می‌دهند. رسم شب‌نشینی سمنو در شب نوروز در میان خانم‌های شهر کابل و دیگر نقاط افغانستان رایج است و بسیاری از خانواده‌های افغان به ویژه بانوان افغان در شب نوروز در میهمانی پخت سمنو شرکت می‌کنند. شب نوروز، دختران جوان و زنان افغان تا نیمه‌های شب در کنار آتشی که روی آن دیگ بزرگ سمنو قرار دارد، می‌نشیند و با قصه‌گویی و شادمانی تا آماده شدن کامل سمنو بیدار می‌مانند.

 

 

هفت میوه و هفت سین

آماده کردن سفره‌ هفت سین و هفت میوه از دیگر رسم‌های ویژه نوروز در افغانستان است. هفت میوه ترکیبی از هفت نوع میوه خشک است. این خشکبار به طور معمول «مغز بادام»، «مغز گردو»، «پسته»، «کشمش»، «زردآلو»، «سنجد» و «قیسی» هستند.

مردم افغانستان چند روز قبل از عید نوروز این خشکبار را به صورت مخلوط در آب قرار می‌دهند تا برای روز نوروز آماده شوند. در همین حال در برخی از مناطق افغانستان مردم برای استقبال از نوروز سفره هفت سین نیز پهن می‌کنند. «سیب»، «سنجد»، «سبزی»، «سمارق» (قارچ)، «سرکه»، «سمنو» و «سیر» اجزای سفره هفت‌ سین را تشکیل می‌دهند. مردم افغانستان در روزهای نوروز از میهمانان خود با هفت میوه و هفت سین که بسیار خوشمزه و شیرین است، پذیرائی و استقبال می‌کنند در کنار این موارد شیرینی و شکلات نیز جایگاه خود را دارند.

 

غذاهایی که زنان افغانستان شب عید طبخ می‌کنند

خانواده‌های افغان در شب نوروز، شام مفصل و استثنایی نسبت به دیگر شب‌های سال صرف می‌کنند. رنگ سفید نزد مردم افغانستان نشانه خوشبختی و سعادت است به همین دلیل بسیاری از مردم افغانستان یک خروس سفید رنگ را در شب نوروز با نیت این که سال جدید، سالی پر از خوشبختی و نیک‌بختی باشد، ذبح می‌کنند و آن را به همراه سبزی پلو برای سفره شب نوروز طبخ می‌کنند. رنگ سبز نزد مردم افغانستان جایگاه ویژه‌ای دارد و از آن به نیکی و خوبی تعبیر می‌شود به همین دلیل افغان‌ها برای داشتن سالی پر بار بر سفره‌های خود در شب نوروز سبزی و سبزی پلو قرار می‌دهند.

ماهی کباب شده نیز از دیگر غذاهایی است که در شب نوروز طرفداران زیادی در بین خانواده‌های افغان دارد و در آستانه شب‌های عید ماهی در بازارهای افغانستان به شدت گران می‌شود. در ایام نوروز وضعیت درآمدی مشاغلی چون ماهی پزی و شیرینی فروشی‌ها رونق ویژه‌ای می‌گیرد و معمولاً مردم در این فروشگاه‌ها برای خرید در صف‌های طولانی می‌ایستند. جوانانی که هنوز در دوران نامزدی به سر می‌برند و منتظر ازدواج هستند، یک روز قبل از نوروز به همراه هدیه نوروزی برای تبریک سال نو به خانه همسر خود می‌روند. خانواده‌ پسر (داماد) با هدایایی چون لباس، جواهرات و حنا به همراه غذاهایی مانند ماهی، زولبیا، شیرینی و کلوچه‌های متنوع برای تبریک عید و دادن عیدانه به خانه عروس می‌روند. خانواده عروس هم در مقابل، لباس مردانه و شرینی برای داماد آینده آماده می‌کنند.

 

 

خرید لباس نو برای کودکان

در آستانه نوروز، بازار فروش لباس در شهر کابل بسیار رونق دارد و مردان و زنان به ویژه کودکان برای استقبال از بهار لباس‌های نو خریداری می‌کنند. مردم افغانستان معتقدند در حالی که طبیعت با آغاز بهار نو می‌شود و این زیبایی بر جان و روح انسان نیز اثر می‌گذارد باید چهره و پوشش انسان هم پاکیزه و تمیز شود به همین دلیل مردم این کشور اقدام به خرید لباس نو می‌کنند.

 

 

سنت خانه تکانی میان زنان افغانستان

خانه تکانی در آستانه نوروز از سنت‌های پسندیده افغان‌ها است. زنان افغان در آستانه‌ نوروز با شستن فرش‌ها و گردگیری خانه‌ خود تلاش می‌کنند تا پاکیزگی و نشاط را در آستانه بهار در خانه به وجود آورند. تزئین و رنگ خانه برای استقبال از بهار از دیگر رسوم افغان‌ها در روزهای آخر زمستان است و مردها در افغانستان تلاش می‌کنند تا در آستانه نوروز وسایل خانه خود را نو کنند.

دید و بازدید

گرچه تعطیلی عید نوروز در افغانستان فقط یک روز است اما در همین فرصت اندک نیز دید و بازدیدها در حد مقدور انجام می‌شود و این سنت حسنه افغان‌ها جشن نوروز را با سفارشات دین مبین اسلام بیشتر پیوند می‌دهد.

بزکشی تفریحی جذاب میان مردان افغان

بازهای مخصوص ایام جشن مانند «بز کشی» و کشتی پهلوانی که بسیار دیدنی و جذاب هستند، از جمله دیگر آیین‌های نوروزی افغانستان هستند.

 

 

انتهای پیام/