به گزارش گروه وبگردی باشگاه خبرنگاران جوان، همزمان با افزایش امید‌ها برای آزادی قریب الوقوع موصل، رقابت‌ها در سطوح مختلف برای گسترش نفوذ در مناطق شمالی عراق وسوریه افزایش یافته است. چندروزپیش نیرو‌های «پیشمرگه» وابسته به جریان مسعود بارزانی و کرد‌های پ. ک. ک. درسنجار (مرز سوریه باعراق) با یکدیگر درگیر شدند. همچنین گزارش‌های جدید حاکی از آن است که نیرو‌های پیشمرگه قرار است در آینده نزدیک در شمال سوریه مستقر شوند و به همراه نیرو‌های ترکیه عملیات مورد نظر اردوغان را در منبج پیش ببرند، اما پشت پرده حضور پر رنگ ترکیه طی درگیری‌های کردی چیست؟ آمریکایی‌ها با نیرو‌های ترکیه علیه کرد‌های سوریه همراهی می‌کنند یا خیر؟ اهمیت شهر منبج و اهداف پشت پرده ترکیه دراین شهر چیست؟ اردوغان چه منافعی از این درگیری‌ها می‌برد وچه تاکتیک جدیدی برای پیشبرد اهداف خود در عراق و سوریه چیده است؟

واقعیت این است که درگیری بین کرد‌ها در شمال عراق فقط چند روز پس از دیدار بارزانی با اردوغان درترکیه روی می‌دهد. مقامات ترکیه بر این باورند، کنترل پ. ک. ک. بر سنجار عراق، یک پل ارتباطی است که این گروه را به کرد‌های وابسته به خود در سوریه وصل می‌کند. ترکیه بار‌ها اعلام کرده که به هیچ وجه اجازه نخواهد داد، پ. ک. ک. در سنجار بماند و اگر دولت عراق یا اقلیم کردستان اقدامی برای بیرون راندن این گروه از سنجار انجام ندهند، خود این کار را انجام خواهد داد.

از طرفی بین بارزانی و اردوغان یک مسئله مشترک کردی وجود دارد. بارزانی به تحکیم قدرت خود می‌اندیشد و می‌خواهد به کرد‌های عراق نشان دهد که او همچنان وزنه‌ای قابل تامل برای بازی‌های استراتژیک کردستان عراق در عرصه بین المللی است. افزون بر این، تشدید درگیری‌های کُردی به نقشی که بارزانی از سال‌های پیش به ویژه همزمان با آغاز روند صلح در ترکیه میان کرد‌ها و دولت شروع کردباز می‌گردد. وی در سال ۲۰۱۱ واسطه گری میان دولت ترکیه و پ. ک. ک. را برعهده گرفت و می‌کوشید کرد‌ها خاک ترکیه را به مقصد کردستان عراق ترک کنند، اما این روند در ۲۰۱۳ به بن بست رسید.

با شروع تحولات سوریه و جدی‌تر شدن مسئله استقلال کرد‌های سوریه، بارزانی احساس کرد که می‌تواند این نقش را ادامه دهد. علاوه بر این که مسئله پ. ک. ک. در آستانه همه پرسی قانون اساسی ترکیه بسیار اهمیت دارد، پ. ک. ک. طی چند سال گذشته و پس از شکست روند صلح در ترکیه، عملیات متعددی را در این کشور انجام داده که به اعتبار و مشروعیت دستگاه‌های امنیتی ترکیه و اردوغان آسیب زده است و در آستانه این همه پرسی اردوغان نیاز دارد تا چهره‌ای از آرامش را به مردم نشان دهد وبرای این هدف به بارزانی هم احتیاج دارد تاجایی که حاضر به باج دادن به او هم شده است.

به باور بسیاری از کارشناسان اردوغان از بارزانی خواسته که از طریق همکاری‌های اقتصادی و نظامی و امنیتی نزدیک، کرد‌های سوریه را مهار کند ودر مقابل، کار صادرات نفت از اقلیم کردستان به اروپا از طریق ترکیه تسهیل خواهد شد. این در حالی است که حزب اتحاد میهنی کردستان به رهبری جلال طالبانی بر این اعتقاد است که آن چه در سنجار عراق روی داد، طرحی پیش دستانه از سوی ترکیه برای شعله ور ساختن جنگی جدید قبل از آزادی کامل موصل از دست داعش است، با این هدف که آنکارا بهانه‌ای برای دخالت نظامی در عراق بیابد. به هرروی درگیری بین کُرد‌ها در سنجارنشان داد که اختلاف قدیمی و تاریخی بین پ. ک. ک. و نیرو‌های بارزانی، همچنان به قوت خود باقی است و اگر شرایط خاصی پیش بیاید، وقوع جنگ بین نیرو‌های کُرد و تداعی خاطراتی که کرد‌ها از آن به عنوان «جنگ برادرکشی» یاد می‌کنند، دور از ذهن نخواهد بود.

در سوریه نیز مهم‌ترین هدف ترکیه را باید تسلط بر منبج و یا حداقل جلوگیری از کنترل نیرو‌های کرد سوری بر این شهر دانست. منبج با قرار گرفتن در ۴۰ کیلومتری مرز ترکیه، زمانی برای داعش نقطه‌ای استراتژیک شمرده می‌شد که با استفاده از آن سلاح، اموال و نیرو‌های خارجی خود از اروپا و آسیا را جابه جا می‌کرد، اما اکنون ترکیه نیز اگرچه هدف خود از تجاوز به خاک سوریه به طور عام و منبج به طور خاص را دور کردن خطر داعش و ممانعت از تشکیل منطقه خودمختار کُردنشین در شمال سوریه عنوان کرده است، اما در پس این اهداف اعلام شده، اهداف پشت پرده دیگری را دنبال می‌کند.

تشکیل منطقه حائل به مساحت ۵ هزار کیلومتر مربع خالی از حضور داعش و مبارزان کُرد در شمال سوریه جهت اسکان پناهجویان سوری مقیم ترکیه یکی از اهداف تجاوز نظامی ترکیه به منبج است، چون بخش اعظم این منطقه دو شهر منبج و عفرین را شامل می‌شود. بالطبع اسکان پناهجویان سوری یک روی سکه تشکیل چنین منطقه‌ای است، آن روی سکه تشکیل منطقه حائل در شمال سوریه گرد آوردن معارضان خارج نشین سوری و فراهم کردن مقدمات تشکیل دولت در تبعید آن‌ها در این منطقه است که تاکنون موفق به تشکیل آن نشده و زمانی تلاش داشتند، این دولت را در شهر حلب تاسیس کنند.

بنابراین اشتباه است، اگر تصور شود، آنکارا برای لحظه‌ای به براندازی نظام در سوریه و براندازی «بشار اسد»، رئیس جمهور سوریه از قدرت فکر نکند. با این وجود، ارسال مهمات و نظامیان آمریکایی به شهر منبج و در عین حال عدم مخالفت با تحویل مناطقی در استان حلب از سوی کُرد‌ها به نظام سوریه، بار دیگر نشان می‌دهد امیدهای اردوغان به تغییر مواضع ترامپ نسبت به کرد‌های سوریه واهی بوده و مانند دیگر معادلات سطحی ترکیه در بحران سوریه به بن بست نزدیک می‌شود.

رویکرد واشنگتن درباره کرد‌های سوریه همان رویکرد دولت قبلی است، زیرا کرد‌ها تن‌ها نیروی قابل توجه آمریکا بر روی زمین هستند و واشنگتن برای ایفای نقش فعال و اجرای سیاست‌های خود در سوریه، به کرد‌ها نیازمند است و به آسانی حاضر نیست از حمایت آن‌ها دست بکشد. این رویکرد دولت جدید آمریکا دولتمردان آنکارا را دچار سردرگمی و آشفتگی کرده است.  روز‌های آینده مشخص خواهد کرد که آیا اردوغان که مدتی پس از روی کار آمدن دولت ترامپ در حال تخریب روند مورد توافق با ایران و روسیه در قالب نشست‌های چند گانه «آستانه» بود با محو شدن امید‌ها به تغییر رویکرد دولت آمریکا دوباره به طور جدی‌تر به سمت این روند خواهد چرخید یا این که سعی دارد تا با توسل به نیرو‌های پیشمرگه یکی دیگراز سناریو‌های ناکام خود در سوریه را به اجرا بگذارد.

منبع:مشرق

انتهای پیام/