به گزارش خبرنگار سیاسی باشگاه خبرنگاران جوان، ابراهیم متقی استاد علوم سیاسی دانشگاه تهران و محمد جمشیدی استاد روابط بین الملل (27 دی ماه) در برنامه گفتگوی ویژه خبری به بررسی عملکرد 8 ساله اوباما و چشم انداز پیش رو پرداختند.
 
ابراهیم متقی استاد علوم سیاسی دانشگاه تهران در ابتدا در پاسخ به سوال اول مجری برنامه پیرامون عملکرد اوباما در منطقه گفت: فضای امنیت منطقه ای در حوزه غرب آسیا و شرق مدیترانه با نشانه هایی از بحران همراه بود و  این بحران در وضعیت موجود متنوع و فراگیر شده است.
 
وی با اشاره به اینکه، فضای موجود به هیچ وجه امنیتی تر از سال 2009 نیست افزود: نگاه و تفکر اوباما این بود که می تواند برخی از بحران ها را مدیریت کند.
 
متقی با بیان اینکه، میراثی که جرج بوش  برای اوباما به جا گذاشت درگیری نیروی نظامی را در افغانستان و عراق اجتناب ناپذیر کرد ادامه داد:  فضای منطقه ای در سوریه و عراق پر التهاب باقی مانده است.
 
این استاد علوم سیاسی دانشگاه تهران تصریح کرد: نباید همه موضوعات منطقه ای را متوجه رئیس جمهور آمریکا کرد زیرا در این کشور کنگره، فضای رسانه ای، گروه های ذی نفوذ و اتاق های فکر در روند سیاستگذاری منطقه ای و امنیتی حائز اهمیت هستند.
 
متقی  با اشاره به اینکه، بحث های مربوط به حقوق بشر به عنوان اولویت بنیادین در ارتباط با سیاست خارجی آمریکا مطرح شده است گفت: بحث آمریکا مسئله قدرت و امنیت است لذا باید اذعان داشت که در این فضا بحث حقوق بشر در تفکر رئالیستی آمریکا جایگاهی ندارد.

بحران سوریه ناشی از رویکرد غرب محور هيلاری کلینتون است

وی  با اشاره به اینکه، هر جا صحبت از حقوق بشر می شود پشت سر آن جنگ به وجود می آید اظهار داشت:  بحران سوریه ناشی از رویکرد غرب محور هيلاري کلینتون است به طوری که کلینتون فضای امنیت منطقه را آشوب زده کرده است.
 
محمد جمشیدی، استاد روابط بین الملل در ادامه این گفتگو با اشاره به اینکه، دولت اوباما به این جمع بندی رسیده بود که قدرت آمریکا از حوزه توازن خارج شده است بیان کرد: آمریکا در دوره اوباما با بازتعريف منافع حیاتی خود به دنبال تعریف نقش جدید بود.
 
این استاد روابط بین الملل تصریح کرد: براساس اسناد منتشر شده و استراتژی کلان اوباما  رفتار سیاست خارجی این کشور مبتنی بر تجدید توازن بر مولفه های قدرت در آمریکا است.
 
 جمشیدی با بیان اینکه، شیوه جنگیدن آمریکا تغییر یافته است، جنگ ها بلند مدت و کم شدت تر شده است افزود: رفتار آمریکا واکنش هوشمندانه به واقعیت نظام بین الملل است.

وی با اشاره به شعار انتخاباتی اوباما پیرامون ترمیم چهره آمریکا در جهان اسلام اظهار داشت: در نیمه دوم ریاست جمهوری اوباما بحث جهان اسلام به صورت یکپارچه مطرح شد.

جمشیدی با بیان اینکه، اوباما به وعده خود پایبند نبود ادامه داد: اوباما وعده پایان جنگ های آمریکا در خاورمیانه را مطرح کرد.

این استاد روابط بین الملل با بیان اینکه، روش جنگ از سوی آمریکا تغییر پیدا کرده است گفت: جرج بوش استراتژی تغییر رژیم را در عراق حاکم کرد و دست آخر آمریکا از عراق اخراج شد.

جمشیدی با بیان اینکه، باید به ساختار های کلان امنیت بین الملل توجه کرد افزود: آمریکا نمی تواند جنگ های جدید را به سرانجام برساند.

متقی، استاد دانشگاه علوم سیاسی دانشگاه تهران با بیان اینکه رئیس جمهور آمریکا به تنهایی نمی تواند تصمیم گیری های لازم را انجام دهد گفت: او تنها یک بخش از حوزه تصمیم گیری راهبردی است؛ در کاخ سفید ، شورای عالی امنیت ملی، رئیس‌جمهور، وزیر خارجه، معاون رئیس‌جمهور و وزیر دفاع باید در تعامل با یکدیگر تصمیم گیری کنند و تصمیماتشان هم باید با اجماع همراه باشد.

وی افزود: آن ها براساس ذهنیت و نگاه خودشان تصمیم گیری نمی کنند بلکه تصمیم گیری آن ها براساس گزارش هایی است که سرویس های اطلاعاتی و امنیتی آمریکا در اختیار آن ها قرار می دهند.

متقی ادامه داد: براین اساس کارگزاران اجرایی باید به مولفه های بروکراتیک و نقش سازمانی خیلی از مجموعه ها و مراکز دفاعی، امنیتی و اطلاعاتی آمریکا توجه داشته باشند چراکه اگر اقدامی را خلاف رویکرد این مجموعه ها، اطلاعات و تحلیل آن ها انجام دهند در برابر افکار عمومی و کنگره مورد انتقاد جدی قرار می گیرد.

این استاد علوم سیاسی دانشگاه تهران در رابطه با زندان گوانتانامو نیز اظهار داشت: اوباما خیلی تلاش داشت تا چهره آمریکا را بازسازی کند و ذهنیتی که نسبت به زندان گوانتانامو که آن را یک زندان مخوف به حساب می آوردند تغییر دهند، اما واقعیت این است که امروز وقتی بحث های حقوق بشری در کمیته حقوق بشر مجمع عمومی سازمان ملل مطرح می شود، کشورهای مختلف نسبت به مسایل مربوط به بحث های حقوق بشری در آمریکا از جمله مسایل مربوط به تبعیض، مسایل مربوط به زندانیان و زندان هایی که آمریکا در کشورهای دیگر ایجاد کرده است  اشاره می کند.

وی تصریح کرد: اوباما به تنهایی نمی تواند در این رابطه تصمیم گیری کند؛ رئیس‌جمهور آمریکا نقش آفرین است اما نقشی که ایفا می کند در فضای "چک اند بالانس" حاصل می شوند و باید با نهادهای دیگر قدرت موازانه کند و دیگران او را کنترل می کنند.

جمشیدی استاد روابط بین الملل دانشگاه تهران نیز در پاسخ به این سوال که آیا رئیس‌جمهور آمریکا در بحث حقوق بشری دست بسته است گفت: اوباما در اجلاس مجمع عمومی سازمان ملل متحد در سال ۲۰۱۳ برای اولین بار در تاریخ شفاهی سیاست خارجی آمریکا ، بحث دموکراسی را از حوزه منافع اساسی آمریکا خارج کرد که بسیار مورد انتقاد داخلی قرار گرفت.

وی ادامه داد: از آن جا که تحولات به خصوص تحولاتی که در منطقه خاورمیانه در جریان بود اگر آن ها می خواستند طرفدار دموکراسی شوند، منافع خود را  از دست می دادند.

جمشیدی با اشاره به اینکه در مصر آن ها دولت مرسی را عملا با کودتا ساقط کردند با اینکه دموکراتیک بود و هرچند مورد متبوع آن ها نبود گفت: آن ها کلید واژه ای تحت عنوان دموکراسی فراگیر را خلق کردند به این معنی که مهم نیست شما در انتخابات پیروز شوید بلکه آن چه که مهم است این است که اگر بردید باید سهم دیگران را که باختند بدهید.

در ادبیات سیاست خارجه آمریکا یک تضاد دائمی بین دموکراسی و ثبات وجود دارد

این استاد روابط بین الملل دانشگاه تهران با بیان اینکه علی رغم اعلام این راهبرد، در آمریکا و اروپا اگر کسی قدرت را به دست بگیرد آن را با رقیب خود تقسیم نمی کند اظهار داشت: در ادبیات سیاست خارجه آمریکا یک تضاد دائمی بین دموکراسی و ثبات وجود دارد که در این حوزه اوباما عملا دموکراسی را کنار گذاشت.

دولت اوباما با سیاست تعامل وارد شد

وی با بیان اینکه در رابطه با ایران دولت اوباما با سیاست تعامل وارد شد گفت: در زبان فارسی واژه تعامل یک بار مثبت دارد ولی در انگلیسی الزاما یک بار معنایی مثبت ندارد بلکه به معنی درگیر شدن و پرداختن به مسئله است.

جمشیدی خاطر نشان کرد: سیاست تعاملی اوباما در قبال ایران، خود هدف نبود بلکه وسیله ای برای اعمال تحریم های بیشتر بود همچنان که صحبت های آقای اوباما قبل از اینکه وی کاندیدای حزب دموکرات شود و همچنین در زمانیکه کاندیدای این حزب شد تصریح دارد که سیاست او در قبال ایران تشدید تحریم ها است.

این استاد روابط بین الملل دانشگاه تهران با طرح این سوال که اوباما از ابتدا سیاستش را در قبال ایران اعلام می کند اما چرا پس از آن صحبت از تعامل می کند گفت: جمله معروف اوباما این است که ما دستمان را به سوی ایران دراز می کنیم به شرط این که ایران مشتش را باز کند بدین معنی که در حوزه منطقه ای و حوزه هایی که مولفه های قدرت ایران قوی است باید به ما امتیاز بدهد تا تازه آن زمان با هم دست بدهیم که این در اولین گام به معنی عقب نشینی است.

جمشیدی ادامه داد: جو بایدن، کلینتون و اوباما عنوان کرده اند که ما سیاست تعاملی را پیش کشیدیم تا به دنیا بگوییم ما مقصر نیستیم بلکه ایران مقصر است و باید اجماع برای تحریم بیشتر ایران ایجاد کرد.

وی تاکید کرد: سیاست اوباما در قبال ایران هوشمندانه بود چراکه او به اسم تعامل بستر تحریم را ایجاد کرد و گسترش داد و بعد از توافق هسته ای را تحریم ها را کنار نگذاشتند چراکه تحریم برای آن ها اصالت دارد و این گونه نیست که با یک توافق بتوانند سیاست طرف مقابل را تغییر دهند؛ آمریکایی ها در ادبیات، خوب و لبخندزنان وارد شدند اما سیاست واقعی شان را تغییر نداند و در این هشت سال تنها یک پوشش مخملی بر روی سیاست های تهاجمی خود گذاشتند.

تحریم بخشی از سیاست مهار و محدودسازی ایران است

در ادامه این بحث متقی، استاد علوم سیاسی دانشگاه تهران نیز با بیان اینکه تحریم بخشی از سیاست مهار و محدودسازی ایران است گفت: الگوی تحریم اقتصادی را آمریکایی هایی از سال ۱۹۷۹  در ارتباط با ما پیش گرفتند و دوران جورج بوش پنج قطعنامه توسط شورای امنیت سازمان ملل علیه ما صادر شدف اما در زمان اوباما فقط یک قطعنامه توسط این شورا علیه ما صادر شد ( قطعنامه ۱۹۲۹) که تیم قطعنامه به اندازه آن پنج قطعنامه قبلی، میزان محدودیت های اقتصادی و تحریم بیشتری را علیه ما اعمال کرد.

وی تصریح کرد: اوباما براساس یک رهیافت نئولیبرالی عمل می کند که در این رهیافت تحریم یکی از ابزارهایی است که کشورها را محدود می کند.

متقی با طرح این سوال که در برجام در مسئله برخورد با تحریم ها چگونه دیده شده گفت: آن زمان که فکت شیت آمریکایی منتشر شد ما خیلی تلاش کردیم که مسئولین در داخل کشور هم یک فکت شیت ایرانی منتشر کنند که متاسفانه نشد.

این استاد علوم سیاسی دانشگاه تهران ادامه داد: خیلی ها معتقدند که ضمایم برجام زمینه های تدام تحریم را به وجود آورده و برجام در ذاتش به گونه ای تنظیم نشده که بخواهد تمام تحریم ها را پایان دهد.

متقی با بیان اینکه در دوره اوباما تحریم ها علیه ایران برجسته تر می شود گفت: تحریم، بخشی از رفتار سیاست خارجی در رویکرد نئولیبرالیسم است که هدف آن تغییر در مواضع و پایان دادن به قابلیت ها و قدرت طرف مقابل است.

برجام پایان یک حادثه نیست

وی در مورد برجام نیز اظهار داشت: برجام پایان یک حادثه نیست بلکه آغاز فرآیندی است که از آن طریق، آمریکایی ها بازی دومینو را از طریق کنگره و یا کاخ سفید ادامه خواهند داد.

متقی درخصوص نگاه ترامپ در رابطه با ایران نیز عنوان کرد: نگاه او در ارتباط با ایران؛ ادامه دیپلماسی اجبار، آزاد گذاشتن کنگره برای اعمال محدودیت های بیشتر و بهره گیری از سیاست تحریم و حتی ایجاد تردید در ارتباط با یک سری از مفاد برجام است.

وی افزود: برخورد ترامپ در ارتباط با برجام، برخورد پر شدتی نخواهد بود اما در حوزه کاهش، ترامپ و تیم امنیتی او سخت گیری های بیشتری انجام خواهند داد.

در قسمت پایانی این برنامه جمشیدی استاد روابط بین الملل دانشگاه تهران نیز در همین رابطه گفت: اجماع کلان بدنه سیاست خارجه آمریکا و نخبگان این کشور این است که برجام در راستای منافع راهبردی آمریکا قرار دارد اما تنها اختلاف نظر این است که امکان امتیازگیری بیشتری وجود دارد لذا موضع ترامپ این است که در این حوزه دوباره مذاکره می کند.

ترامپ برجام را برهم نخواهد زد

وی با بیان اینکه به اعتقاد بنده ترامپ توافق هسته ای را برهم نخواهد زد گفت: این راه را ادامه خواهد داد اما تاکتیک هایی را خرج می کنند تا بتوانند بیشتر از ایران امتیاز بگیرند.

این استاد روابط بین الملل دانشگاه تهران تصریح کرد: اوباما به دلیل یکسری دلایل سیاسی، یک سری از ظرفیت های برجام را جهت فشار بیشتر علیه ایران ( در حوزه نظارت و بازرسی حوزه موشکی و تحریم ها) فعال نکرد چراکه او قصد داشت درگام اول برجام پایدار شود.

وی افزود: انتظار این است که دولت ترامپ وقتی از قید و بندهای ملاحظات سیاسی دولت اوباما راحت شود به سمت فشار بیشتر و فعال کردن ظرفیت های داخلی خود در برجام حرکت خواهد کرد و بعد از آن هم فرا برجامی حرکت می کند.

جمشیدی خاطر نشان کرد: ادراک آمریکا از شیوه محاسبه راهبردی ایران مبتنی بر این است که فشار بیشتر امتیازگیری بیشتری را امکان پذیر می کند لذا تا زمانیکه چنین ادراکی وجود داشته باشد آن ها سیاستشان را تغییر نخواهند داد.

انتهای پیام/