برکسی پوشیده نیست که در روزهای نخست این سانحه، بازار پیگیری از سوی دستگاه‌های مختلف چنان داغ بود که با دستور حجت‌الاسلام و المسلمین حسن روحانی رئیس جمهور کشورمان به اسحاق جهانگیری معاون اول کمیته‌ای حقیقت یاب تشکیل شد تا نسبت به بررسی و اعلام دلایل وقوع این حادثه، مقصرین احتمالی شناسایی و تمهیدات فنی و مدیریتی هم برای جلوگیری از تکرار چنین حوادث دلخراشی پیش‌بینی شود.

همچنین علی لاریجانی رئیس مجلس شورای اسلامی هم طی نامه‌ای به رییس کمیسیون عمران مجلس تاکید کرد تا در اسرع وقت کمیته‌ای از کمیسیون عمران به محل سانحه اعزام و ضمن بررسی دقیق موضوع و شناسایی دلایل آن و مسببین و مقصران، گزارش نهایی را به مجلس ارائه کنند.

 
حقایق کمیته حقیقت یاب

اکبر ترکان مشاور رئیس‌جمهور از سوی اسحاق جهانگیری معاون اول رئیس جمهور به عنوان مامور کمیته ویژه بررسی حادثه قطار تبریز ـ مشهد منصوب شد و پس از گردآوری گزارش‌ و شواهد لازم، علت اصلی وقوع این سانحه را قصور شخصی و اشتباه نیروهای مستقر در مسیر دانست و اعلام کرد "در بررسی همه جوانب موضوع، علت وقوع سانحه این است که قطار را از حالت کنترل خودکار خارج کردند و روی کنترل دستی گذاشتند و چون قطار در حالت دستی قرار گرفت، به قطار سمنان اجازه حرکت داده می‌شود و به قطار تبریز ـ مشهد که به خاطر خرابی ترمز در 8 کیلومتر جلوتر متوقف بود، برخورد می‌کند و در واقع مأمور ایستگاه به اشتباه به این قطار اجازه حرکت می‌دهد و آن حادثه به وجود می‌آید.

درواقع علت وقوع سانحه این است که حرکت قطار را از حالت خودکار خارج شده و بر روی دستی گذاشته‌اند، عمدی در کار نبوده و فقط خطای حرفه‌ای بوده است همچنین برای بررسی مقصران حادثه 4 گروه از جمله، گروه قطار تبریز ـ مشهد، مأموران قطار سمنان ـ مشهد، گروه مأموران کنترل ترافیک شاهرود و یک گروه مأموران CTC را مورد بررسی قرار دادیم".

درست پس از ارائه گزارش‌های منتشره از خروجی کمیته مورد نظر، سیل نظرات و انتقادات کارشناسان و سیاسیون کشور بر روی پیشخوان کمیته حقیقت‌یاب و دولت جای گرفت و به دنبال آن آمار استدلالها و کارشناسی‌ها در این زمینه روز به روز رو به فزونی رفت البته ناگفته نماند که دامنه ابهامات هم در بررسی وقوع این حادثه گسترش یافت و پای عباس آخوندی وزیر راه و شهرسازی برای پاسخگویی و استیضاح، با قدرت بیشتری از سوی نمایندگان مجلس شورای اسلامی به صحن علنی کشانده شد با اینکه احتمال استیضاح وزیر راه هنوز قطعی نشده اما به نظر می‌رسد براساس اظهارات جعفرزاده ایمن آبادی، نمایندگان از سین جیم آقای وزیر نخواهند گذشت.

عدم اغماض برخی نمایندگان مجلس از استیضاح وزیر راه زمانی شدت می‌گیرد که غلامعلی جعفرزاده ایمن‌آبادی نماینده مردم رشت با اشاره به برخی سندسازی‌ها در حادثه قطار سمنان توسط وزارت راه اعلام می‌کند "دو تلفنگرامی که اعلام بعد از حادثه آتش سوزی اعلام شده ساختگی و جعلی بوده است همچنین چند عامل در بروز عمق این فاجعه تاثیرگذار بوده؛ پوتک‌های آهنی که باید در قطار وجود داشته باشد تا در مواقع ضروری بتوان شیشه‌های قطار را در زمان حادثه شکست، وجود نداشته به طوری که مسافران بعد از بروز حادثه، با زدن نردبان اقدام به شکستن شیشه‌ها کردند که نردبان ها خود شکستند و شیشه ها را نشکستند. دو تلفنگرامی هم که اعلام شد در پیش از حادثه اطلاع‌رسانی کرده بودند، تماما دروغ بود چرا که هیچ اطلاعی درباره خرابی قطارها داده نشده بود و تلفنگرام‌ها تماما ساختگی بود با این حال تمامی این مسائل با مستندات وجود دارد و در مجلس در حال بررسی است".

 
گزارشی دیگر از سانحه قطار رو شد

مرکز مطالعات اقتصادی دانشگاه علم و صنعت به عنوان تنها دانشگاه کشور که دانشکده مهندسی راه آهن را در خود جای داده ضمن آنکه حادثه قطار سمنان را شدیدترین سانحه ریلی در دهه گذشته می‌داند با انتشار گزارشی، تحلیل خود را از عوامل موثر در وقوع حادثه هفت خوان بیان می‌کند و می‌نویسد: " کم توجهی مدیران وزارت راه و شهرسازی به موضوع ایمنی، ریشه اصلی بروز سانحه هفت خوان سمنان است و از نظر این مرکز مسائل زمینه‌ساز بروز چنین حادثه‌ای صرفا محدود به یک سهل‌انگاری در شرکت راه آهن نیست که با استعفای مدیرعامل و دستگیری چند متصدی خاطی حل شود بلکه پیشگیری از چنین وقایعی مستلزم اقدامات اساسی و ریشه‌ای وزارت راه و شهرسازی به عنوان متولی اصلی حمل و نقل در کشور است در سانحه هفت خوان سمنان خطاهای سیستمی به نوعی زمینه‌ساز خطاهای انسانی شده و نقص در عملکرد سامانه ATC  محور تهران مشهد متوجه شرکت راه آهن و پیمانکار این پروژه است. بررسی بخش‌های موثر در این حادثه نشان می‌دهد ردپای این کم توجهی در به کارگیری سامانه ATC پیش از رفع اشکال عدم توجه به گزارش‌های مکرر متصدیان کنترل ترافیک، بی‌توجهی ماموران قطار به دستورالعمل‌ها، عدم تجهیز ناوگان به ادوات ایمنی کافی و همچنین ناکارآمدی در امدادرسانی قابل مشاهده است. تکرار چنین فاجعه‌ای بهانه شد تا مسئولان و کارشناسان به ریشه‌یابی در خصوص علل وقوع چنین حادثه‌ای بپردازند و از منظرهای متنوع موضوع را بررسی کنند".
 
هرچند با پیگیری مسئولان متولی برای مدتی این حادثه مورد کنکاش و پیگیری قرار گرفت و حتی بنابر اظهارات ناصر سراج رئیس سازمان بازرسی کشور گزارش این موضوع تهیه و به رئیس قوه قضائیه ارسال شده اما تاکنون شفافیت‌سازی در این زمینه صورت نگرفته و همچنان ابهامات حادثه کماکان به قوت خود باقیست از این رو باید گفت هرچند وقوع حادثه دو قطار مسافربری در سمنان به دستگیری پنج نفر از عوامل نقش آفرین منجر شده اما یادآوری این نکته ضروری است که به منظور تامین امنیت و رفاه حال مردم و جلوگیری از وقوع حوادثی از این دست باید اقدامات و تدابیر لازم اندیشیده شود تا شاهد تکرار آن در آینده نباشیم.