به گزارش خبرنگار تکیه حسینی باشگاه خبرنگاران جوان؛ آنچه در ادامه می‌خوانید گزیده‌ای از خاطرات دوستان و نزدیکان حضرت امام خمینی(ره) در مورد کیفیت عزاداری ایشان در ماه‌های محرم و صفر است. آنچه از این خاطرات به روشنی هویداست، ارادت فراوان امام به حضرت سیدالشهدا (ع) و تقیدشان به خواندن زیارت عاشورا است:

** امام برای اجرای اعمال مستحب از اوقات اختصاصی خودشان استفاده می‌کنند و با این حرکت می‌خواهند بگویند که اگر مسئولیت و یا کاری در رابطه با شخص خودتان برایتان پیش آمد حق ندارید در اوقاتی که برای رسیدگی به مردم اختصاص داده‌اید، چیزی کسب و تهیه کنید. ولی در وقت اختصاصی خودتان هر کاری که  می‌خواهید انجام بدهید. و ما در پاریس می‌دیدیم که امام در این تقسیم بندی که در 24 ساعت شبانه روز داشتند یک ربع ساعتی را اختصاص به قدم زدن داده بودند که برای سلامتی جسم‌شان تشریف می‌بردند در حیاط یا روی بالکن قدم می‌زدند. در طول مدت یازده روز اول ماه محرم، برای فرستادن صد لعن و صد سلام زیارت عاشورا از آن وقت استفاده می‌کردند و همه به این خاطر بود که به وقت‌های دیگری که اختصاص داده  شده و مختص مردم و جامعه است لطمه نزنند. 

** امام خیلی حسینی بودند در ایام محرم که به کربلا مشرف می‌شدند هر روز در حرم حضرت سیدالشهدا زیارت عاشورا را با صد سلام و صد لعن می‌خواندند این کار، گاهی یک ساعت و نیم طول می‌کشید ولی امام با آن سن زیادی که داشتند و در این اوقات هم حرم خیلی شلوغ بود (بخصوص بالای سر حضرت که امام می‌نشستند) میان مردمی که مرتب از روی شانه و اطرافشان رد می‌شدند می‌نشستند و اصلاً حاضر نبودند حتی ما به اشاره به کسی بگوییم که مواظب ایشان باشند تا متوجه می‌شدند برمی‌گشتند و به من می‌گفتند تو نمی‌خواهی من زیارت کنم! ایشان هیچ‌وقت کنار دیوار نمی‌نشستند که مثل بعضی هم از رفت و آمدها به دور باشند و هم به دلیل سن و خستگی یک و نیم ساعته بخواهند به دیوار تکیه کنند. گاهی می‌دیدم امام به سجده می‌رفتند و بعضی از این عرب‌ها که رد می‌شدند درست پایشان را روی دست ایشان می‌گذاشتند. من نگاه می‌کردم می‌دیدم قرمز شده است ولی امام هیچ چیز نمی‌گفتند، حتی اشاره‌ای هم نمی‌کردند. 

** امام هر هفته رأس ساعت هشت و نیم صبح روز جمعه حمام می‌رفتند ساعت نه بیرون می‌آمدند و بلافاصله آماده قرائت زیارت عاشورا می‌شدند اگر زمستان بود داخل اتاق و اگر بهار بود روی صندلی کنار ایوان می‌نشستند و  زیارت عاشورا می‌خواندند. امام از کمترین وقت خود برای مطالعه و نوشتن یا عبادات دیگری که ذکر شده استفاده می‌کردند. اگر کسی تنها همین آثاری را که از ایشان تألیف و به چاپ رسیده مطالعه کند و آن را بر عمر پربرکت ایشان تقسیم کند، به خوبی می‌فهمد که چگونه از ساعات و بلکه دقایق عمر خود استفاده کرده و بهره وافی برده‌اند، در صورتی که ایشان خیلی اهل نوشتن و قلم نبودند و حتی از نیم ساعت قدم زدن صبح و عصر خود نیز، که بخصوص این اواخر به تجویز پزشکان انجام می‌دادند استفاده می‌کردند و معمولاً ادعیه و اذکاری را برای آن وقت اختصاص داده بودند که در حال قدم زدن نیز عبادتی و کاری را انجام دهند و اوقاتی که زیارت عاشورا می‌خواندند، صد لعن و صد سلام را، معمولاً در حال قدم زدن می‌خواندند. 

 ** امام به حرم حضرت امیرالمؤمنین(ع) که مشرف می‌شدند، از روی مفاتیح دعا و زیارت می‌خواندند. من ندیدم و از بسیاری هم می‌شنیدم که معمولاً عادت مراجع این نیست که بیایند و بنشینند و از روی مفاتیح دعا بخوانند. گاهی امام زیارت عاشورا را در حرم می‌خواندند. زیارت ایشان دیدنی بود. ما و بعضی از طلاب که به حرم مشرف می‌شدیم می‌ایستادیم و از دور منظره زیارت امام را نگاه می‌کردیم.

** امام همیشه تا هفتم محرم را در نجف بودند و پس از آن به کربلا مشرف می‌شدند. قبل از ظهر یا عصر روز هفتم، همیشه از نجف به کربلا می‌رفتند و زیارت عاشورا را در این روزها ترک نمی‌کردند. در ایام دهه محرم در نجف، امام دو مرتبه به حرم مشرف می‌شدند. روزها برای خواندن زیارت عاشورا به حرم می‌آمدند و شب‌ها هم که جزء برنامه همیشگی‌شان بود که به حرم مشرف شوند. بعد به کربلا می‌رفتند که تا سیزدهم محرم در کربلا مشرف بودند و بعد دوباره به نجف باز می‌گشتند. این سیره مستمر ایشان در طول پانزده سال اقامتشان در نجف بود. امام در کربلا هم هر روز دو مرتبه حرم می‌رفتند. قبل از ظهر و بعد از ظهر، که می‌دانید در حرم امام حسین(ع) در این روزها چقدر شلوغ است ولی امام به دلیل شلوغی بیش از حد با آن وضع جسمانی که داشتند زیارت امام حسین(ع) ایشان ترک نمی‌شد و با وجود آن جمعیت که دیوانه‌وار به سر و سینه می‌زدند، به حرم می‌رفتند. آقای فرقانی می‌گفت: یک بار امام چنان در میان جمعیت گیر کردند که من برای نجات جان ایشان به امام حسین(ع) متوسل شدم که از بین نروند. بعد که بیرون آمدیم دیدم امام چنان عرق کرده که گفتنی نیست و عبایشان هم نیست! من هم وضع بهتری نداشتم. به هر حال نمی‌شد به ایشان گفت که آقا جمعیت خیلی زیاد آمده و نمی‌شود به حرم رفت چون اعتنا نمی‌کردند.

** امام در کربلا در روزهای تاسوعا و عاشورا برای امام حسین(ع) مجلس عزاداری برگزار می‌کردند و در این مجلس روضه خوانده می‌شد امام از ابتدا تا انتها در مجلس حضور داشتند.

** امام مقیدند که در روزهای مهم عزاداری و بخصوص روز عاشورا روضه خوانی برگزار کنند و معمولاً همان روضه خوان‌های سنتی می‌آیند خدمت امام می‌نشینند و روضه می‌خوانند امام گریه می‌کنند آنها اشعار سنتی را می‌خوانند و توجه دارند به اینکه برای مراعات حال امام کم مصیبت بخوانند. زیرا آنقدر امام شیفته اهل بیت(ع) می‌باشند که ممکن است در اثر گریه زیاد دچار ناراحتی شوند. امام در این مواقع با صدای بلند گریه می‌کنند.

** در شب عاشورا در نوفل لوشاتو بعد از اینکه نماز تمام شد امام فرمودند: «کسی هست روضه بخواند؟» و به یکی از برادرها امر فرمودند که روضه بخواند. همه ناظر بودند که تا ذاکر شروع به ذکر مصیبت کرد امام دستمالشان را درآورده و شروع کردند به گریه کردن. این عمل امام به ما آموزش داد که در حادترین جریانات سیاسی اجتماعی، هدف و مقصد که احیای سنت رسول الله می‌باشد، نباید فراموش شود.

** در نوفل لوشاتو روز عاشورا که فرا رسید امام فرمودند تمام حضار در منزل ایشان را به مناسبت این روز اطعام کنند.

** امام در روز عاشورا به احترام عزای سیدالشهدا(ع) که در حضور ایشان برپا می‌شد به جای نشستن بر روی صندلی بر روی زمین می‌نشستند.

** زیارت عاشورای امام ترک نمی‌شد. طی صحبتی که با ایشان داشتیم اگرچه امام تصریح نفرمودند ولی من متوجه شدم زیارت عاشورای ایشان ترک نمی‌شود. که آن را با صد لعن و سلام می‌خوانند.

** امام اوقاتی که زیارت عاشورا می‌خواندند صد لعن و صد سلام را معمولاً در حال قدم زدن می‌خواندند. ایشان زیارت عاشورا را در ماه محرم و معمولاً یک اربعین (چهل روز) می‌خواندند.

** روز اول محرم در نوفل لوشاتو مصادف بود با اولین شبی که مردم ایران در پشت بام‌ها تکبیر می‌گفتند. همان شب شخصی از تهران تلفن زد و گفت گوشی را می‌گذارم کنار پنجره تا صدای تکبیر مردم را که با گلوله مخلوط شده بود بشنوید صدا را ضبط کرده خدمت امام بردیم. اما در داخل اتاق تسبیح به دست در حال ایستاده مشغول ذکر بودند و زیارت عاشورا می‌خواندند. در حالی که ما متوجه مسائل ماه محرم نبودیم، ایشان در سرزمینی زیارت عاشورا می‌خواندند که شاید برای اولین بار در آنجا خوانده می‌شد.

** خیلی از افراد و شخصیت‌ها وقتی در شرایط مختلف قرار می‌گیرند برنامه‌ها و وضعیت آن‌ها فرق می‌کند، ولی امام در تمام حالات وضع‌شان تغییر پیدا نمی‌کرد؛ مثلاً امام همیشه در دهه محرم زیارت عاشورا را می‌خواندند. هر سال از ابتدای دهه محرم ساعت نه صبح به حرم حضرت علی(ع) مشرف می‌شدند و زیارت امین الله و زیارت عاشورا می‌خواندند. این امر تا هشت محرم ادامه داشت. بعد این برنامه با تشرف امام به کربلا در حرم امام حسین(ع) انجام می‌شد. این برنامه چهارده ساله امام در نجف و عراق بود. در دهه محرم سال 57 هنگامی که در پاریس بودیم هر روز ساعت نه صبح یکی از برادران مأموریت داشت اخبار و گزارشات را خدمت امام تقدیم کند. من روز اول محرم طبق روال روزهای قبل آمدم و وارد منزل شدم. دیدم امام مشغول زیارت عاشورا هستند و پس از اینکه اخبار را دریافت کردند فرمودند: از فردا برنامه را تغییر و ساعت نه  کسی برای من خبر نیاورد. قبل یا بعد از زیارت عاشورا اخبار را بیاورید».

** شهید قدوسی دادستان کل انقلاب صبحگاه برای اینکه امام را ملاقات بکند در زمانی که امام با هیچ کس ملاقات نداشته‌اند به منزل امام رفته بود. آقای توسلی مسئول ملاقات‌های امام به ایشان گفته بود باید فعلاً قدم بزنید، امام گرفتاری دارد. ایشان پرسیده بود امام چه کار می‌کنند؟ گفته شده بود زیارت عاشورا می‌خوانند.

** یکی از برادران تعریف می‌کرد: «روزی نزدیک ظهر احساس کردم که صدای ضجه و ناله می‌آید. کمی که جستجو کردم، دیدم امام به پشت بام منزلشان رفته و زیارت عاشورا می‌خوانند و اشک می‌ریزند».

** شب‌های محرم که مجالس روضه در محله‌های مختلف قم برگزار می‌شد امام در آن مجالس شرکت می‌کردند. برای اینکه هم مردم را تشویق کنند هم مجالس را گرم نگه دارند.

** زمانی که امام در ایران تشریف داشتند سه روز روضه داشتند که ایام فاطمیه دوم بود؛ یعنی در روزهای اول تا سوم جمادی الثانی روضه داشتند. البته در نجف که بودند سه شب احیاء ماه رمضان را هم اضافه کرده بودند. امام در کربلا گاهی در دستجات سینه زنی و عزاداری شرکت می‌کردند. در نجف که دستجات خدمت ایشان می‌آمدند به آن‌ها اظهار لطف می‌کردند.

انتهای پیام/