بهروز خان محمدي كارشناس ارشد باستان‌شناسي اداره كل ميراث فرهنگي، صنايع‌دستي و گردشگري آذربايجان غربي در گفت و گو با خبرنگار باشگاه خبرنگاران جوان گفت: اين قلعه يكي از آثار شاخص تاريخي منطقه اروميه در گذرگاهي مرزي بين دو امپراتوري بزرگ صفويه و عثماني است که با استناد به مدارك سفالي در دوره ايلخاني ساخته شده و در دوره صفويه نيز مورد استفاده قرار گرفته که بخش‌هاي اصلي بر جاي مانده اين قلعه را حصار استحفاظي و خارجي آن تشكيل مي‌دهد.

خان محمدی افزود: اين حصار علاوه بر تعيين حدود قلعه براي تكميل ديواره سنگي كوه تعبيه شده و نشان مي‌دهد كه صخره‌اي كه قلعه بر آن قرار دارد، سدي با دسترسي سخت واين حصار بر اساس بررسي‌هاي انجام شده به‌صورت چند ضلعي نامنظم ساخته شده که ارتفاع سالم‌ترين بخش حصار به حدود 3‌متر مي‌رسد.

وي خاطرنشان كرد: تركيب و بافت حصار شامل لاشه سنگ‌ها و قلوه سنگ‌هاي كوچك و بزرگي است كه به‌صورت‌لايه‌لايه و رج به رج روي هم سوار شده و اين تركيب به‌ويژه در محل پرتگاه نشان از مهارت و استادي سازندگان حصار است، بخش‌هاي اصلي حصار كه از گزند تخريب و آسيب‌هاي طبيعي محفوظ مانده در ضلع شمالي و شمال شرقي مجموعه است. بخش جنوبي مجموعه پرتگاه صخره‌اي است و نفوذ به آن به هيچ‌وجه امكان‌پذير نيست که به اين دليل سازندگان حصار اين بخش را حصاركشي نكردند و صخره‌هاي مرتفع اين ضلع حافظ طبيعي قلعه است.

وي تصريح كرد: به نظر مي‌رسد راه ورودي به قلعه فقط از ضلع غربي تعبيه شده باشد زيرا از نظر شيب اندك و سطحي صاف چنين امكاني دور از ذهن نيست. ضلع غربي پرتگاه و صخره‌اي نيست بلكه سرازيري كم شيبي دارد كه گذشت ايام در تغيير شكل آن از حالت ديواره بلند به سراشيبي فعلي نقش داشته و بقاياي فروريخته سنگ‌ها از ديواره‌هاي قلعه در همه جاي آن پراكنده است. نفوذ‌پذيرترين بخش قلعه ضلع غربي و شمالي آن است يعني بخشي كه شيب دامنه كوه ملايم است اما آثاري مبتني بر ايجاد برش در صخره‌هاي طبيعي كوه براي ايجاد فونداسيون براي ساخت ديوار دفاعي در اين بخش ديده مي‌شود.

كارشناس ارشد باستان‌شناسي اداره كل ميراث فرهنگي، صنايع‌دستي و گردشگري آذربايجان غربي گفت: قلعه كن مش با توجه به بررسي‌هاي انجام شده و شواهد معماري برجاي مانده دارای دو برج حفاظتي در ضلع‌هاي شرقي و غربي است و اين برج‌هاي حفاظتي مدور و استوانه‌اي ساخته شده‌اند و قطر تقريبي آنها حدود 4‌متر است.

خان محمدی افزود: محل ساخت برج شرقي به نسبت برج غربي ارتفاع بيشتري دارد و هرگونه نفوذ به آن از خارج از مجموعه غيرممكن است زيرا ارتفاع باقيمانده اين برج حدود 3‌متر است که نحوه تلفيق و چفت و بست سنگ‌ها بر روي صخره را بسيار ماهرانه و مستحكم است و برج ديده‌باني غربي نيز به روي صخره‌اي مرتفع ساخته شده است و نحوه قرارگيري و ساخت اين برج روي صخره به گونه‌اي است كه در مقايسه با برج شرقي مستحكم‌تر به نظر مي‌رسد.

وي خاطرنشان كرد: نحوه تلفيق برج‌ها در 2 ضلع شرقي و غربي از نظر اشراف آنها به محيط اطراف نشان‌دهنده آگاهي و دانش سازندگان اين مجموعه از فنون دفاعي و نظامي است .

وي تصريح كرد: آثار واحدهاي معماري منفرد و پيوسته محدودي در ضلع شمالي و شمال شرقي مجموعه بر جاي مانده است و به نظر مي‌رسد همه اين واحدها با توجه به ديواری طولاني كه موازي با حصار اصلي در بخش شمال و شمال شرق امتداد يافته، درون مجموعه داخلي ديگري محصور بوده‌اند. با توجه به تخريب‌ها و انباشت توده‌هاي لاشه سنگي تعيين فرم و پلان دقيق اين مجموعه به‌سختي امكان‌پذير است.

كارشناس ارشد باستان‌شناسي اداره كل ميراث فرهنگي، صنايع‌دستي و گردشگري آذربايجان غربي گفت: مدارك سفالي نشان‌دهنده استقرار مردم و نیروهای دفاعی در دوره ايلخاني و صفوي در قلعه مذكور است، اين قلعه يكي از آثار شاخص تاريخي منطقه اروميه در گذرگاهي مرزي بين 2 امپراتوري بزرگ صفويه و عثماني است و نقش عمده حفاظتي در مقابل تهاجم لشكريان عثماني به ايران داشته است.

خان محمدی افزود: با انجام زیر ساخت های لازم و فراهم نمودن امکانات می توان از این قلعه به عنوان یکی از جاذبه های گردشگری و تاریخی با توجه به دارا بودن پتانسیل لازم ، بهره های فراوان برد چرا که این قلعه و مجموعه بکر طبیعی و اکوتوریستی اطراف آن قابلیت تبدیل شدن به یکی از قطب های گردشگری منطقه را دارد و به طور مستقیم و غیر مستقیم امکان فراهم نمودن اشتغال برای خیل عظیمی از جوانان تحصیل کرده و بیکار منطقه را دارا می باشد.

انتهای پیام/س