به گزارش گروه استانهای باشگاه خبرنگاران جوان از اردبیل ؛ منطقه باستانی معروف به شهر یئری در ۶۰ کیلومتری غرب اردبیل، 7 کیلومتری شمال شرقی لاهرود، یک کیلومتری شمال روستای پیرازمیان و در کنار رودخانه قره‌سو واقع شده‌است.

محوطه باستانی شهریئری با وسعت 400هکتار از مهم ترین مناطق باستانی ایران به شمار می رود که از سه قسمت معبد ، قلعه و قوشا تپه تشکیل شده است.

قدمت این محوطه بر اساس مستندات باستانی به دوران نو سنگی نسبت داده می شود که تا دوران آهن دو به صورت مستمر محل سکونت بشر بوده است.

منطقه باستانی شهریئری عجیب ترین گورستان تاریخی

محقق و پژوهشگر باستان شناسی گفت: تا به حال حدود 450 گور در اين محل شناسايی شده است که ابعاد کوچکترين آنها 3.2 متر و بزرگترين آنها 8.2 متر است.

محوطه شهريئری اولين بار در سال 1978 ق .م توسط هيئت چارلز برنی شناسايی و بررسی شد. او معتقد بود که عمر بعضی آثار تا هزاره سوم قبل از ميلاد، عصر آهن، سفال خاکستری و نخودی و نارنجی هم می رسد.

چارلز برنی تاريخ اکثريت گورهای اين محل را هزاره دوم و اول قبل از ميلاد می دانست و حتی پيش بينی می کرد که اين تاريخ به هزار سال قبل تر، يعنی هزاره سوم قبل از ميلاد هم برسد. با اين حال آثاری از سکونت عصر برنز شناسايی نکرده بر اين نظريه اصراری نورزيد تا اين که در کاوش هايی که توسط هيئت دکتر نوبری در آذر 1382 انجام شد، اشيای با ارزشی از داخل گورها به دست آمد که در حال حاضر در موزه باستان‌شناسی خلخال نگهداری می‌شوند.

کشف یکی از قدیمی ترین رصد خانه های جهان در شهریئری مشگین شهر
محقق و پژوهشگر باستان شناسی گفت: تحقیقات جدید نشان می دهد قسمت معبد الف محوطه باستانی شهریئری مشگین شهر یکی از قدیمی ترین رصد خانه های جهان است.

رضا زرگری افزود: مطالعات و تحقیقات جدید انجام یافته نشان می دهد این قسمت کاملا کاربری ستاره شناسی داشته و به عنوان رصدخانه استفاده شده است.

ایجاد سایت موزه تنها راه حفاظت از محوطه باستانی شهریئری مشگین شهر است

مدیرکل میراث فرهنگی ، صنایع دستی و گردشگری استان اردبیل تنها راه حفاظت از محوطه باستانی شهریئری شهرستان مشگین شهر را ایجاد سایت موزه دانست.

کریم حاجی زاده افزود: در طول سه فصل حفاری این محوطه تاریخی به سرپرستی علیرضا هژبری نوبری از سال 83 تا 85 هیچ خسارت و آسیبی به آثار تاریخی این محوطه وارد نشد و با روی کار آمدن دولت بعدی و تغییر سیاست ها و سلیقه های دولت بخش پایانی این پروژه حفاری های باستان شناسی که حفاظت و مرمت بود نیمه تمام باقی ماند.
وی با اشاره به تصویب ایجاد سایت موزه در محوطه تاریخی شهریئری توسط سید حسین مرعشی رییس وقت سازمان میراث فرهنگی ، صنایع دستی و ابلاغ 40 میلیارد ریال در آن زمان اظهار کرد: در صورتی که سیاست ها و سلیقه های دولت در آن دوره تغییر نمی یافت بدون تردید این محوطه تاریخی اکنون تبدیل به سایت موزه بین المللی شده بود.
مدیرکل میراث فرهنگی ، صنایع دستی و گردشگری استان اردبیل در ادامه به تشریح هویت و پیشینه تاریخی محوطه شهریئری پیرازمیان پرداخت و گفت: تغییرات آب و هوایی نیمکره شمالی در اواخر هزاره سوم پیش از میلاد، استپ نشین های اوراسیا را مجبور به مهاجرت به سرزمین های داخل فلات ایران کرد.

حاجی زاده افزود: استقرار این مهاجران به دلیل دامپرور بودن در فلات آذربایجان که دارای ویژگی های طبیعی مناسب و جغرافیای مرتعی است منجر به تقابل با روستایی های یک جانشین بومی شد و در نتیجه نخستین ساختارهای اجتماعی و نظامی در این منطقه توسعه یافت و در واقع شکل گیری معماری دفاعی حاصل این منازعه بوده است.

وی با اشاره به اینکه نخستین نمونه قلعه های نظامی عصر مفرغ از آذربایجان و منطقه شهریئری آغاز شده و به دنیا گسترانیده شده بیان کرد:نماد نخستین سازمان های نظامی و ساختارهای نظامی که قهرمان از آن متولد می شود را می توان به وضوح در سنگ افراشته های محوطه تاریخی شهریئری مشاهده کرد و این نشانه بزرگ حوزه فرهنگ در تاریخ آن زمان به شمار می رود.

حاجی زاده در زمینه نحوه حفاظت های فیزیکی و شیمیایی محوطه تاریخی شهریئری و باقی ماندن آن در زیر خاک برای دور ماندن از آسیب گفت: به دلیل مدفون شدن سنگ افراشته ها در طول چند هزار سال در زیر خاک ، املاح و رطوبت موجود در خاک به فضای بین مولکولی ساختار سنگ نفوذ می کند که پس از خارج کردن این سنگ ها از درون خاک ، رطوبت موجود در داخل آن به تدریج در هوای آزاد تبخیر شده و نمک و املاح آن باقی می ماند.

وی افزود: این نمک و املاح در زمستان تبدیل به بلور شده و با بزرگ شدن حجم بلورها ، تورق و ترک هایی در سنگ ها ایجاد می شود.
مدیرکل میراث فرهنگی ، صنایع دستی و گردشگری استان اردبیل با بیان اینکه بلافاصله تثبیت شیمیایی سنگ افراشته های این محوطه تاریخی برای جلوگیری از تخریب شیمیایی آن آغاز شده اظهار کرد: حفاظت شیمیایی مقدم تر از حفاظت فیزیکی است و برای حفاظت از این آثار تاریخی حتی نیازی به مسقف کردن آن نیست و باید به واسطه دانش مهندسی بتوان این آثار را در فضای آزاد نیز حفاظت و نگهداری کرد.

وی با اشاره به اینکه در محوطه 400 هکتاری شهریئری آثاری از دوره پارینه سنگی تا هزاره اول پیش از میلاد موجود است، گفت: طراحی ایجاد سایت موزه در مرحله تکمیل است و پس از تکمیل ، تصویب و تامین اعتبار ، اقدامات لازم در این زمینه انجام خواهد شد.

ثبت ملی منطقه شهریری مشگین شهر

مدیر کل میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری استان اردبیل گفت: منطقه شهریئری که وسیع‌ترین منطقه تاریخی استان اردبیل و یکی از با اهمیت‌ترین مناطق پیش از تاریخ شمال غرب ایران است به شماره ۶۱۶۲ به ثبت آثار ملی رسید.

منطقه شهر یئری از مناطق نمونه گردشگری و محوطه های باستانی اردبیل محسوب می شود که سنگ نوشته ها و پیکره های سنگی آن گواه تمدن چهار هزار ساله در این منطقه است.

امید است با توجه مسئولان به منطقه شهریئری شاهد جذب گردشگران داخلی و خارجی در این منطقه باشیم.

انتهای پیام/ع