به گزارش خبرنگار حوزه افغانستان باشگاه خبرنگاران جوان؛ از گذشته‌های دور افغانستان هیچ گاه تحت قلمرو یک حاکم و نظام سیاسی نبوده است. به عبارت دیگر، نظام سیاسی یا دولت مرکزی در هیچ یک از برهه های تاریخی قادر به تسلط کامل و گسترش حاکمیت خود در تمام نقاط افغانستان نبوده است. از زمان احمد شاه ابدالی تا دوران امیر عبدالرحمن خان نظام ملوک الطایفی بر جامعه افغانستان حاکم بود. امیر عبدالرحمن با سرکوب حاکمان ملی حاکمیت دولت مرکزی را گسترش داد. با وجود آن موفق به حکومت بر سراسر افغانستان نشد.

بعد از عبدالرحمن نیز وضعیت به همان منوال ادامه داشت. اشغال افغانستان توسط شوروی منجر به شکل گیری جنبش های مقاومت در داخل و خارج از افغانستان شد. در میان جنبش ها و گروه های مقاومت اگر چه رهبری واحدی وجود نداشت اما مبارزه آن ها در برابر شوروی منجر به پیروزی آن ها شد. پیروزی جنبش های مقاومت و اخراج شوروی و سقوط حکومت کمونیستی نجیب منجر به خلاء قدرت در کابل شد. این خلاء قدرت باعث درگیری میان گروه های مختلف از اقوام مختلف شد. ادامه درگیری ها و جنگ های داخلی منجر به ظهور گروه جدید به نام طالبان شد. این گروه قدرت سیاسی را به دست گرفت و موفق به تشکیل حکومت شد اما نتوانست بر سراسر افغانستان حکومت کند.

داعش، مثل القاعده، محصول ایدئولوژی سعودی وهابی است. این ایدئولوژی پشتیبان گروه‌های تروریستی جهادگرای مختلفی است که در دنیا مشغول خرابکاری هستند. اما دولت آمریکا هم در این میان ابدا بی‌تقصیر نیست؛ این دکترین آمریکا در جنگ سرد (و پس از آن، طرح فرقه گرایانه اش در عراق) بود که با ایدئولوژی وهابی عربستان سعودی همگرا شد و هیولای جهادی را به وجود آورد.

برخلاف طالبان در افغانستان، داعش یک جنبش قومی ساکن نیست که در آرمان‌ها و نارضایتی‌های بخشی از مردم محلی ریشه داشته باشد. داعش جنبشی تروریستی است که مرزهای ملی را درنوردیده است و خود را در هر جایی که بتواند جای پایی داشته باشد، جا می‌کند. این گروه در سوریه متولد شده و عراق رشد کرد، اما سنت‌های حاضر در این کشورها را منعکس نکرده است. این گروه با استفاده از هرج و مرج موجود در سوریه و عراق حضورش را گسترده کرد. این موضوع داعش را بسیار متفاوت از طالبان کرده است. طالبان یک جنبش بومی افغانی است، مبارزان آن افغان و اغلب پشتو هستند و اهداف آن در به دست گرفتن حکومت افغانستان متمرکز شده است. این موضوع در قبال دیگر گروه‌های تروریستی در شمال آفریقا و یمن نیز صدق می‌کند. 

هر دو گروه بنیادگرا هستند و به دنبال خلافت اسلامی می‌باشند. به عبارت دیگر، هر دو گروه گرایش به بازگشت به صدر اسلام دارند. آرمان هر دو که همانا رسیدن خلافت اسلامی می‌باشد؛ اما اسلام آمریکایی که هیچ شباهتی به اسلام پیامبر خاتم ندارد. شاید مهمترین و اساسی‌ترین وجه اشتراک این دو گروه این مسئله باشد. در کنار این مهم، فهم و درک آن ها از متون دینی بنیادگرایانه و بسیار افراط‌گرایانه است. پیش فرض‌های هر دو گروه تا اندازه‌ زیاد یکی است به همین خاطر، این دو گروه به درک یکسان از متون دینی دست یافته‌اند. با این حال، در خیلی از موارد درک‌شان از متون دینی متفاوت است، اما فهم هر دو را می‌توان در چارچوب بنیادگرایانه قرار داد. برای احیای امر دینی به شکل صدر اسلام نیز این دو گروه تا اندازه زیاد از راه و روش یکسان استفاده می‌کنند.‏ هر دو گروه برای دست یابی به خلافت اسلامی تلاش می‌ورزد تا از راه خشونت‌آمیز و ایجاد رعب و وحشت به اهداف خود برسند. تا هنوز دیده نشده است که گروه طالبان با توجه به صدر اسلام و رفتار‌های پیامبر و صحابه خشونت خود را توجیه کند؛ اما گروه داعش دست به این کار زده است و با معیار قرار دادن برخی رفتار‌ها در صدر اسلام تلاش می‌کند خشونت‌ها و رفتارهای وحشتناک خود را توجیه نماید.

اداره محلی ولایت ننگرهار و مسوولان امنیتی باید گوش به زنگ باشند. این نهادها نباید به هواداران خلافت‌خواهان و امارت‌طلبان، اجازه راهپیمایی دهند و احتمال به آشوب کشیده شدن شهر و دانشگاه را بالا ببرند. بارها در کابل دیده شده است که برخی از هواداران طالبان راهپیمایی کرده‌اند و بعد دست به خشونت و آشوب زده‌اند. وقتی یک سازمان رسمی و ثبت شده دست به راهپیمایی می‌زند، این تضمین وجود دارد که دست به خشونت نمی‌زند و اگر بی‌نظمی‌ای هم رخ دهد، پلیس می‌تواند به سادگی برگزارکنندگان را مورد مواخذه قرار دهد. چنین تضمینی به هیچ‌وجه در راهپیمایی خلافت خواهان و امارت طلبان، وجود ندارد. خلافت خواهان و امارت طلبان از آن جایی که به قانون و نظم عمومی باور ندارند و همه چیز را در خدمت باورهای خودشان می‌خواهند، بعید نیست که در جریان راهپیمایی کل شهر و دانشگاه را به آشوب بکشند.

یکی از راه‌های ممکن که نظام افغانستان می‌تواند انجام دهد این است که راه‌های ارتباطی این گروه‌ها با کشورهای مختلف را ببندد. به عنوان مثال، گروه طالبان از سوی برخی کشور‌های همسایه و کشورهای عربی حمایت می‌شود. بنابراین، اساسی‌ترین کار این است که راه‌های حمایت این گروه‌ها از سوی کشورها را از طریق دیپلماسی ببندد. این مهم امکان تضعیف گروه طالبان و داعش را ممکن می‌گرداند. 

سرانجام گروه‌های تروریستی طالبان و داعش وارد جنگ شده‌اند. جنگ آنها در ننگرهار آغاز یک بازی جدید در افغانستان است. این جنگ بدون شک، ادامه می‌یابد. شباهت‌ها و تفاوت‌های این دو گروه منجر به این نمی‌شود که گروه طالبان وارد پروسه صلح شود و در نهایت در کنار حکومت در برابر داعش بجنگد. بنابراین، نظام باید در برابر هر دو گروه بجنگد و راه‌های ارتباطی این گروه‌ها با کشور‌های دیگر را تا اندازه ممکن محدود سازد تا این گروه نتواند کمک‌های مالی از کشورهای مختلف دریافت نماید.

مبارزه با تروریسم به صورت جدی نیازمند همکاری های منطقه ای است. کشور های منطقه باید درک نماید که داعش تهدیدی برای همه کشور ها است. ناامن شدن افغانستان منجر به ناامن شدن پاکستان، ایران، کشور های آسیایی میانه، چین، روسیه و در نهایت منجر به برهم خوردن نظم بین الملل می شود. تهدید منطقه و جهانی نیازمند مبارزه منطقه ای و جهانی است. اگر القاعده تهدید برای همه کشور ها محسوب می شد. داعش نیز همانند القاعده یک تهدید جهانی است. این گروه اگر همانند القاعده فرصت بیابد، به قلب آمریکا حمله خواهد کرد. بنابراین، مبارزه با این گروه را باید جدی گرفت. راهی برای مبارزه منطقه ای و جهانی با این گروه باز شود.

انتهای پیام/