حوزه سینما گروه فرهنگی باشگاه خبرنگاران جوان؛ بنیاد سینمایی فارابی یکی از اصلی ترین حامیان فیلمسازان حوان و پیشکسوت است. در آخرین ساعت از سال 1394، گفتگویی با مدیر عامل بنیاد سینمایی فارابی را برای شما به انتشار درآوردیم. با تابش درباره فعالیت‌های بنیاد فارابی در سال 94 و اولویت های آن در سال 95 صحبت کرده ایم که در ادامه می‌خوانید:


* آقای تابش، سال 94 از چند فیلم حمایت کردید؟

به رغم محدودیت منابع، گسترش حمایت‏ها از سینمای حرفه ‏ای در دستور کار بنیاد قرار گرفت و امسال با وجود تنگناهای مالی، مجموع فیلم های حمایت شده از سوی بنیاد فارابی در قالب وام و مشارکت، 74 فیلم سینمایی است که 37 فیلم، فرم جشنواره فیلم فجر را پر کردند. از این میان آنها هم، 19 فیلم اقبال آن را داشتند تا هیات انتخاب جشنواره آنها را بپذیرد و در بخش‌های مختلف اعم از سودای سیمرغ، نگاه نو و هنر و تجربه به رقابت بپردازند.

9 فیلم اول حمایت شده توسط فارابی، توسط هیات انتخاب جشنواره برگزیده شد و در سودای سیمرغ هم رقابت کردند.کار عمده‌ای که امسال در فارابی انجام شد حمایت از فیلم اولی‌ها بود، این یک رویکرد جدید است. امسال موفق شدیم 22 فیلم سینمایی و کارگردانانی که اولین فیلمشان را می‌سازند، حمایت کنیم. بخشی از این فیلمها امسال تولید شده و بخشی در مراحل پیش تولید و تولید هستند.  

یکی از الویت‏های حمایتی فارابی در سال 95 پرداختن به ژانرهای مهجور است. امیدوارم با تدبیری که امسال اندیشیده شد، سال آینده شاهد تولیدات بیشتری در سینمای کودک و نوجوان باشیم، درخصوص ژانرهای دیگر نیز سعی بر این است تا ژانرهایی که در سینمای ایران کمتر به آنها پرداخته می شود را در الویت حمایت قرار دهیم و در حوزه فیلمنامه‏ های طنز، خانوادگی ، امیدآفرین و ارزشی بیشتر سرمایه‏‌گذاری شود. نگاه ما به ظرفیت های بین المللی پیش روی سینمای ایران، جدی تر خواهد شد. هم در حوزه تولید مشترک فیلم، هم اکران و پخش فیلم های ایرانی به شکل سازمان یافته در خارج از کشور جزو اولویت های سال آینده خواهد بود . درباره اکران محدود فیلم‌های خارجی ارزشمند در داخل کشور با محوریت بخش خصوصی، نیز سازمان سینمایی و فارابی برنامه هایی خواهند داشت.

سال 94 بیش از 230 فیلمنامه در شوراهای فارابی خوانده شد که توسط تهیه کنندگان و کارگردانان به شورای فیلم اولی، فرهنگی، یا کودک و نوجوان ارائه شد. بخش عمده ای از فعالان سینمایی خارج از بنیاد، عضو این شوراها هستند و نمایندگان صنوف هم در آن حاضر هستند. بر اساس معیارهایی که فارابی دارد و کمابیش خود سینماگران هم درجریان آن هستند، میزان حمایت از فیلم ها مشخص شد. بخش عمده ای از آثار ارائه شده، نتوانست نظر شوراهای فارابی را برای حمایت جلب کنند. منتخبی از این فیلمنامه ها حمایت شدند که عدد 70 در مقایسه با گذشته، واقعا عدد قابل توجهی است. حمایت ها هم به چند شکل بوده. اول اینکه اغلب فیلم های تولید شده در طول سال از تجهیزات بنیاد استفاده می کنند و این یک حمایت عام توسط بنیاد فارابی است. در زمینه سایر حمایت ها فیلمنامه های مصوب مشمول دریافت وام می شوند و در موارد معدودی، فارابی با تهیه کننده مشارکت می کند. خوشحالم بگویم از مجموع تولیداتی که در دهه فجر انقلاب اسلامی در جشنواره به نمایش در می آیند، برخی موضوعات مرتبط با انقلاب اسلامی توسط بنیاد فارابی به صورت مشارکت، مورد حمایت قرار گرفته اند. این برای ما استراتژی مهمی است که در زمینه آثار دینی، ارزشی و مرتبط با دفاع مقدس و انقلاب، حمایت موثری صورت بگیرد. بخشی از آثار حمایت شده هم در حوزه های اجتماعی است.

بدیهی است تمامی آثار ساخته شده براساس فیلمنامه‏ های مصوب ارائه شده صورت پذیرفته است. بسیاری از آنها همسو با اولویتهای فرهنگی بنیاد بوده و جا دارد همین جا از تمامی هنرمندان اعم از اینکه فیلم هایشان در جشنواره پذیرفته شده یا نشده باشد تشکر کنم؛ چرا که هر کدام با عنایت به بضاعت ها و توانایی هایشان، تمام سعی و تلاش خود را اعمال کرده ‏اند.

حمایت از فیلم اولی‏ ها توسط بنیاد فارابی در سال آینده جزو سیاست‏های سازمان سینمایی است، گفتگوهایی را با دوستان در سازمان سینمایی و دیگر همکاران در فارابی انجام داده ایم و سیاست‏های سال 95 فارابی را برای حمایت‏هایی که قرار است انجام دهد، مورد بررسی قرار داده ‏ایم، امیدوارم سال آینده بنیاد فارابی بتواند فیلم اولی ها و سایر فیلمسازان، مخصوصا جوانانی را که می خواهند فیلم دوم خود را بسازند، حمایت کند.

خیر، معتقدم که باید هم حمایت مادی و هم حمایت معنوی صورت پذیرد. تعامل و گفتگویی که در بخش فرهنگی بنیاد فارابی با فیلمنامه نویسان و کارگردان های سینما صورت می گیرد، نوعی مشورت و همفکری با نیروهای مولف سینماست. در شوراهایی که داریم تلاشمان بر این بوده صرفاً به یک جواب آری یا نه اکتفا نکنیم؛ بلکه گفتگو کنیم و دلایل را توضیح دهیم و همدیگر را قانع کنیم. اما عمده تعاملات و برنامه‌ریزی‌های ما بر این بوده که گفتگو سبب ارتقای فیلمنامه شود و بعد از تولید و در اکران فیلم‏ها هم این همراهی را داریم. دلمان برای بودجه ‏ای که می‌خواهیم اختصاص دهیم، می‌سوزد و نهایتاً نظر مخاطبی که باید این اثر را ببیند قابل احترام است. البته تلاش می‏کنیم و اینکه چقدر در تلاش موفق هستیم را دیگران باید قضاوت کنند. تلاش‏مان این بوده که صرفاً منابعی در اختیار افراد قرار ندهیم، بلکه با هدف ارتقای کیفیت و استانداردهای سینما و کمک کردن به همدیگر در مسیری منطقی پیش برویم.

رویشی در سینما رخ داده و نسل نو سینماگران ایران در دهه چهارم انقلاب اسلامی متولد شده اند که در آیین جشنواره فیلم فجر خود و آثارشان را معرفی کردند؛ قطعا شاهد استعدادها و آثار جدیدی از نسل نوی سینما هستیم و امیدواریم فیلمسازان جوان با درک و فهم جدیدشان و با دقت و مراقبت هایی که دارند، بتوانند در آثار بعدی، جریان جدیدی را در سینما رقم بزنند. فیلمسازان فیلم اولی، فیلم‏های قابل توجهی تولید کرده ‏اند. بعضی از فیلم‏های نگاه نو جسورانه بودند و این موضوع نوید ورود نسل جدیدی از فیلمسازان به سینمای حرفه‏ ای ایران را می‏دهد. امسال برای اولین بار 30 فیلم ساز اول، آثار خود را برای جشنواره فرستاده بودند و این نشان می دهد نسل نوی سینما با ظرفیت بالایی به سینمای حرفه ای وارد شده است. در کنار فیلمسازان صاحب نام، کارگردانان جوان هم در جشنواره حضور داشتند. سطح کیفی آثار جوانان بسیار متمایزتر از فیلم های سال های گذشته است و این حس خوشایندی را در مخاطبان به وجود آورد. بطورکلی امسال آنچه از جشنواره دیدم، رویکرد نوآورانه آن بود.

سال آینده سازندگان فیلمهای موفق در جشنواره فجر در اولویت حمایت خواهند بود. فارابی به عنوان متولی حمایت از تولید در سینمای حرفه ای، ضمن رعایت اولویتهای فرهنگی و استانداردهای پذیرفته شده در کنار بخش خصوصی قرار دارد و همراه و حامی سینما است. نگاه فارابی هم  مثل سایر فیلمسازان و نهادهای سینمایی به جشنواره فجر است و این موضوع را نمی توان پنهان کرد. جشنواره فیلم فجر رویداد تاثیرگذار و مهمی است که سرنوشت اکران فیلم ها، نقدها و توفیق فروش در اکران عمومی بستگی به آن دارد و از طرفی گروهی از فیلمسازان  همچنان مثل سالهای پیش تا دقیقه نود در حال تلاش برای رساندن نسخه نهایی فیلم شان به دبیرخانه جشنواره هستند. این نشان می دهد جشنواره همچنان برترین رویداد سینمایی سال است.

با توجه به اینکه اقبال به اکران فیلم کودک و نوجوان نیست و پخش‌کننده‌ها که خیلی مؤثرند، تمایلی به اکران فیلم های این گروه ندارند، با کمک و مشورت شورای راهبری و سیاستگذاری سینمای کودک و نوجوان به فکر اکران فیلم‏های کودک و نوجوان هستیم. طی یک دوره‏ ی زمانی پنجساله، 46 فیلم کودک و نوجوان با بودجه و حمایت‏های فارابی تولید شده‏‌اند. متأسفانه این 46 فیلم، هیچوقت روی اکران را ندیدند! در این دوره سعی داریم از سوژه‌هایی که هیچوقت دیده نخواهند شد، حمایت نکنیم. جذابیت و کیفیت در آثار سینمایی برای ما مهم است. البته برای همان 46 فیلم کودک هم کارگروهی با همکاری شورای راهبری و سیاستگذاری سینمای کودک و نوجوان، تشکیل شد و این 46 فیلم را دیدند و به تعدادی رأی دادند که قابلیت اکران در سینماها را دارند و بقیه فیلم‏هایی که فاقد چنین توانایی هستند برای پخش در شبکه نمایش خانگی‌ و یا تلویزیونی آماده شوند.البته درصد کمی از فیلم‏های خوبی که در سینما تولید می‌شود، طی این سال‏ها به حوزه کودک و نوجوان تعلق گرفته است. البته برخی از آنها اکران‏های موفقی هم داشته‌اند بنابراین اگر فیلم خوبی ساخته شود و برای خانواده‌ها جذاب باشد و به نیاز مخاطب جواب دهد، طبعاً همه پخش‌کننده‌ها سبقت می‌گیرند تا خودشان بتوانند این کار خوب را پخش یا اکران کنند یا حتی آن آثار در حوزه نمایش خانگی وضعیت خوبی خواهند داشت.اگر اکران فیلم‏های کودک و نوجوان را احیاء کنیم، هم نیاز فرهنگی مردم و خانواده‏‌ها تأمین می‏‌شود، هم سینماداران و هم اهالی سینما سود می‌برند و هم اینکه بخش مؤلف سینما یعنی نویسندگان و کارگردانان ترغیب می‌شوند که واقعاً به جای پرداختن به سایر تولیدات، به سمت خلق آثار کودک و نوجوان روی بیاورند. شک ندارم که این اتفاق می‌افتد اگر بتوانیم برنامه اکران کودک و نوجوان را سامان و رونق دهیم. اگر محتوا خوب باشد، مخاطب هم استقبال می‌کند. ان‌شاءالله اکران کودک و نوجوان در تهران و بعد از آن در شهرستان‌ها نویدبخش این خواهد بود که دوباره کودکان و خانواده‏‌های بیشتری، مشتری سینماها بشوند؛ پدر و مادر و فرزند کنار هم قرار می‌گیرند و تماشای فیلم‏های کودک و نوجوان را تجربه می‌کنند و آن حس خوب خانوادگی در سینماها احیا می‏‌شود. برای این کار هم معتقدیم در چند حوزه می‌توان کار کرد و برنامه‌هایی با همکاری شورای راهبری و سیاستگذاری سینمای کودک و نوجوان در دست داریم.

طرحی در شورای اکران سینمای کودک و نوجوان تدوین و تصویب شد و ذیل آن طرح، یک آئین‌نامه در چارچوب اکران، تهیه شد که در تعامل با شورای صنفی و سینماداران، تعدادی سینما در تهران و شهرستان‏ها، اکران فیلم‏های کودک را انجام دهند و در این طرح؛ آثاری شامل فیلم‏های اکران نشده حوزه کودک و نوجوان و فیلم‏های در دست تولید گنجانده خواهد شد، تعدادی از فیلم‏های خوب خارجی، بخشی از انیمیشین‌های تولید شده توسط کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان وفیلم‏های خوبی که سال‏های قبل اکران شده ‏اند و اکران مجدد آنها برای خانواده‌ها، خاطره‌انگیز است، در دستور کار قرار می گیرد.

با طراحی این بسته، می‏توانیم به یک اکران موفق برسیم و در آینده هم ان‌شاءالله سینماهای بیشتری به این گروه اضافه خواهد شد. امیدوارم این طرح موفق شود و به یک چارچوب جدید در اکران برسیم. مطمئنم اهالی سینما وقتی ببینند، اکران فیلم های کودک در سینماها رونق دارد، بیشتر برای ساخت این گونه فیلم ها ترغیب می‌شوند.در نظر داریم منتخب فیلم های کودک و نوجوان که از تولیدات فارابی به شمار می رود و همچنین فیلم های برگزیده خارجی و برخی آثار خاطره انگیز این ژانر سینمایی را در سینماهای کشور اکران کنیم و تا امروز در سینما هویزه و سالن مجتمع شهید اصغرزاده مشهد این اکران ها شروع شده است. همچنین کیش، گیلان، همدان، اصفهان و تهران از دیگر شهرهایی هستند که تا پایان سال جاری مذاکرات برای اکران آثارسینمایی کودک و نوجوان در آنها به انجام خواهد رسید و از بهار سال آینده شاهد اکران فیلم های کودک و نوجوان در این شهرها خواهیم بود.امیدواریم با اجرای طرح اکران فیلمهای کودک و نوجوان و رغبت خانواده ها برای فیلم دیدن در تهران و شهرستان ها، مردم با این ژانر سینما آشتی کنند.

همه بخش های فرهنگی کشور سال سختی را از لحاظ بودجه ای داشتند و امیدوارم در سال آینده بخشی از برنامه هایی که امسال می خواستیم محقق شود و به خاطر کمبود بوجه امکانپذیر نشد را بتوانیم در سال آینده تحقق ببخشیم.

به عنوان یک سیاست، سال 94 مشارکت در تولید توسط فارابی خیلی کم بوده و بیشتر وام داده‌ایم. کف و سقف وام در فارابی بسته به فیلمنامه، مضامین آن، تهیه کننده، متغیر و شناور است.در این دوره، بیشتر به سمت اعطای تسهیلات و وام رفته‌ایم و تعداد کمتری مشارکت کرده‌ایم. برای این پروژه‌ها در شورای تسهیلات فارابی، وام مصوب می‏شود و تهیه‌کنندگان فیلم‏ها با اعضای شورا روی برآوردها و قیمت‏ها بحث می‌کنند و نهایتاً منجر به عقد قرارداد می ‏شود. در بحث مشارکت به سهم آورده طرف مقابل بستگی دارد و ما با او مشارکت می‌کنیم و این مبلغ متغیر است.

در حوزه سینمای کودک و نوجوان طبق آئین‌نامه‏ای که در شورای راهبری سینمای کودک - که مدیرعامل بنیاد فارابی هم عضوی از آن شورای راهبری است- و برای حمایت از فیلم‏های کودک تصویب شده، فیلمنامه‌های مصوب در شورا تا سقف 400 میلیون وام دریافت می‏کنند. و این به معنای این نیست که همه فیلم‏ها 400میلیون تومان از فارابی وام می‌گیرند. ممکن است یک فیلم50 میلیون تومان وام و دیگری 100 میلیون تومان دریافت کند.

طرح و برنامه سال 95 بنیاد فارابی نوشته شده و در چارچوب سیاست های سازمان سینمایی مصوب خواهد شد و در قالب دفترچه سیاست های سال 95 منتشر می شود. برنامه های سال 95 جز یکی دو حوزه که تجدید نظرهایی در آن داشتیم تداوم سیاست های سال 94 فارابی خواهد بود. در حوزه انیمیشن با مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی برای تقویت تولید پویا نمایی همکاری هایی خواهیم داشت. در نوسازی بنیاد فارابی ، ساختارها را به روزرسانی خواهیم کرد. در زمینه تولید اثار سینمایی ، نگاه سال 94 را تداوم می بخشیم. حمایت از فیلم های اول بر اساس تدبیر ریاست سازمان سینمایی، به فارابی واگذار شده است.در کنار آن حمایت از سینمای کودک و نوجوان جدی تر خواهد بود و رقمی را برای آن پیش بینی کرده ایم. المپیاد فیلمسازی نوجوانان و جشنواره فیلم کودک هم با قوت دنبال می شود. اما در حوزه پیشتیبانی فنی سینما برنامه هایی داریم که کاملا با سال 94 متفاوت خواهد بود. به جای خرید تجهیزات، حمایت جدی از بخش خصوصی در دستورکار است. در یک برنامه طراحی شده ، اولویت فارابی حمایت از موسسات پیشتیبانی فنی سینما در بخش خصوصی در سینمای ایران خواهد بود و برای ارتقای تجهیزات بخش خصوصی با هدف کمک به کیفیت تولیدات سینمایی، تعاملاتی با آنها خواهیم داشت و در قبال این کمک ها،  به پروژه های سینمایی مصوب در فارابی سهمیه می دهیم تا از آن دفاتر و موسسات، پشتیبانی فنی دریافت کنند و در ازای کمکی که فارابی به رشد تجهیزات فنی می کند خدماتی به فیلم های معرفی شده از سوی بنیاد فارابی ارائه شود. در برنامه تحول و نوسازی بنیاد فارابی، به سمت کوچک سازی ساختار و نیروی انسانی می رویم . با پیش بینی های صورت گرفته و با ارائه بسته تشویقی به کارکنان بازنشسته و یا در شرف بازنشستگی بنیاد فارابی، آنها با آسودگی خاطر می توانند از این خدمات استفاده کنند.در حوزه تحقیق و پژوهش سال آینده قرار است از انتشار نشریات با محورهای مشخص پژوهشی در حوزه سینما و برخی رویدادهای فرهنگی، سینمایی و انتشار کتاب با همکاری ناشران خصوصی حمایت کنیم. در برنامه های بنیاد فارابی برای سال 95 سرفصلی پیش بینی شده تحت عنوان «حفظ میراث ملی سنیمایی ایران برای تبدیل آثار سینمایی به دیجیتال برای به روز رسانی، حفظ و نگهداری آثار شاخص ملی و بین المللی». قرار است نسبت به تهیه و پردازش نسخه دیجیتالی تعدادی از عناوین آثار شاخص سینمایی اقدام کنیم تا آرشیو سینمای ایران در اختیار علاقه مندان و پژوهشگران قرار بگیرد و بتوان بر اساس آنها آموزش هایی را هم ارائه کرد. در حوزه آمار و اطلاعات امیدوارم بتوانیم بانک اطلاعات جامع ملی سینمای ایران را با هدف به روز سازی شیوه های گردآوری، مرتب سازی، ذخیره سازی و تسهیل در شیوه های اطلاع رسانی و مدیریت اطلاعات در حوزه های اداری و حرفه ای سینمای ایران در بنیاد فارابی به نتیجه برسانیم. در حوزه نوسازی و تحول هم در چابک سازی نیروی انسانی، به سازی محیط اداری و دیجیتال کردن فرایندهای سازمانی، برنامه هایی در تداوم فعالیت های امسال خواهیم داشت. آرشیو اسناد و مدارک بنیاد فارابی را هم با هدف حفظ میراث سینمایی تشکیل داده ایم  و امیدوارم سال آینده بر غنای آن افزوده شود. برای دانشجویان و پژوهشگران، مجموعه اسناد پراکنده که در مجموعه های مختلف وجود دارد و نگهداری آن استاندارد نیست با همکاری سازمان اسناد و کتابخانه ملی، گردآوری می شود . همچنین تلاش می کنیم با مکانیزاسیون اداری، مصرف کاغذ به حداقل برسد و دسترسی به خدمات فارابی در فضای وب برای مخاطبان آسان شود.

وصول مطالبات فارابی در دستور کار است و در جلسه اخیر هیأت امنای بنیاد، روی این موضوع تأکید جدی شد. سیاست مدبرانه دیگری هم که در سیاستهای سازمان سینمایی مورد تأکید قرار گرفت و اجرا شد و لازم است به عنوان یک سیاست بنیادین به آن اشاره کنم، شفاف‌سازی در اعلام حمایت‏هاست. به هر حال، حمایت‏هایی را که در دولت تدبیر و امید و در مدیریت جدید فارابی انجام شده است تا الان به روز اعلام کرده‌ایم و به طور شفاف اعلام می‌کنیم که در این تعداد فیلم مشارکت کرده‌ایم و به این تعداد هم وام داده‌ایم. بنا نداریم حمایت‏ها در فارابی پنهانی باشد.

جشنواره فیلم فجر رویداد تاثیرگذار و مهمی است. مسیر جشنواره رو به جلو است. البته جشنواره ها در هر دوره ای، رنگ و بوی خاص خود را داشته اند. اگر به سنگ بنای جشنواره فیلم فجر و سابقه آن توجه کنیم و این سی و چهار دوره را مرور کنیم می بینیم جشنواره در مقطع ابتدای شکل گیری آن، کارکردهایی داشته و به تدریج تخصصی تر شده است. جشنواره در دو دهه گذشته در دل خود چند جشنواره داشته و به مرور، آنها از فجر تفکیک شده و به نوعی متولدین جشنواره فیلم فجر به شمار می روند. بنیاد سینمایی فارابی دو دهه، متولی برگزاری جشنواره بوده و کمابیش به عنوان حامی و همراه سینمای ایران، درجریان برگزاری این رویداد مهم سینمایی هستیم. امسال هم مثل سالهای پیش کمک و تلاش کردیم تا کیفیت جشنواره بالا باشد.

قضاوت در باره این نقدها در حال حاضر زود است. جشنواره فیلم فجر رویدادی مهم است و نقد یک رویداد مهم خیلی طبیعی است ، مدیران فرهنگی از نقد منصفانه استقبال می کنند ولی گاهی اوقات می بینیم ، در سینما حاشیه بر متن غلبه می کند. آثار سینمایی که امسال در جشنواره عرضه شد به لحاظ سبک و مضمون بسیار متنوع بودند. نسل جوان سینما در کنار باتجربه ها و کهنه کاران سینما فیلم داشتند، نوآوری در بخشهای مختلف جشنواره وجود داشت، استقبال مردم از فیلمها و صفهای طولانی مقابل سینماها در تهران فوق العاده بود. اعتقاد دارم دست اندرکاران جشنواره تمام تلاش خود را مبنی بر هر چه بهتر و باشکوه تر برگزار کردن آن به خرج دادند.



گفتگو از اشکان منصوری


انتهای پیام/