حیات ۲۷۵ گونه پرنده در خطر
حدود یک‌ششم اولین تالاب بین‌المللی ثبت‌شده در کنوانسیون رامسر و ذخیره‌گاه زیست‌کره در مازندران خشک شده است.
به گزارش گروه وبگردی باشگاه خبرنگاران جوان ؛ پس‌روی آب دریا و خشکی از یک‌سو، ویلا سازی، دست‌اندازی در طبیعت، شکار غیرمجاز و بی‌رویه تالاب میانکاله را در معرض تهدید و خشکی قرار داده است.
این وضعیت در حالی است که میانکاله ازنظر تنوع گونه‌های پرندگان یکی از بی‌نظیرترین تالاب جهان به شمار می‌رود و نیمی از گونه‌های پرندگان ایران در آن زیست و زادآوری می‌کنند.
مسئول گروه دیده‌بان میانکاله و فعال اکوتوریسم و محیط‌زیست درباره چالش‌های فراروی تالاب میانکاله می‌گوید: پس‌روی آب دریای خزر سبب شده تا تراز نسبی آب تالاب بشدت کاهش پیدا کند و کمتر یک‌ششم تالاب شک شده است و پیش‌بینی می‌شود تا ۲۰۲۰ این داستان ادامه می‌یابد.
حر منصوری بابیان اینکه پس‌روی آب دریای خزر جدا از آنکه عوارض زیست‌محیطی را به همراه می‌آورد، رفت‌وآمدها را به تالاب و میانکاله تسریع کرده است به گونه‌ای که شکارچیان از جنوب منطقه بدون از آنکه قایق یا چیزی دیگری استفاده کنند به صید و شکار می‌پردازند.
وی ادامه داد: از دیگر مسائلی که گریبان گیر میانکاله است، کاهش ورودی آب شیرین از اطراف میانکاله است که تاکنون زیستگاه آب شیرین را ایجاد می‌کرده است، به این دلیل میانکاله یکی از بزرگ‌ترین زادگاه‌های ماهیان استخوانی و غضروفی بوده است.
وی درباره کاهش ورودی آب شیرین اظهار داشت: توسعه کشاورزی، شالی‌کاری و برنج‌کاری، ایجاد استخرهای پرورش ماهی و کهش نزولات آسمانی درگذشته بوده است و آب‌هایی که وارد میانکاله می‌شود مملو از کود و سموم کشاورزی است که از طریق باران و رودخانه وارد منطقه می‌شود.
آب مملو از کود شیمیایی و صنعتی که وارد تالاب می‌شود، آسیب زیادی را به منطقه رسانده است
حر منصوری با عنوان اینکه آب مملو از کود شیمیایی و صنعتی که وارد تالاب می‌شود، آسیب زیادی را به منطقه رسانده است، شکار را معضل قدیمی و دیرینه شبه جزیره میانکاله بیان کرد و گفت: پس‌روی آب دریای خزر روند شکار را در میانکاله تسهیل و تشدید کرده است و علاوه بر این پدیده جدیدی در منطقه مرسوم شده که شامل استفاده از تورهای پرنده گیری است که تاکنون در فریدون‌کنار رواج داشت و این نوع صید در میانکاله نیز متداول شده است.
منصوری، دست‌اندازی‌های ایجادشده در پارک میانکاله به‌ویژه در ضلع شمال شامل ویلا سازی را از دیگر تهدیدهای این زیست‌کره برشمرد و گفت: با پیگیری‌های مدیرکل محیط‌زیست مازندران، میزان قابل‌توجهی از اراضی رفع تصرف‌شده و به محیط‌زیست برگشت داده‌شده است اما برای شماری از اراضی، پرونده‌هایی تشکیل‌شده و پیگیری‌های قضایی آن ادامه دارد.
وی درباره جاده‌سازی در میانکاله گفت: جاده شهرداری قرار بود به طول ۳۰۰ تا ۴۰۰ متر از قلب میانکاله به قسمت خشکی ذخیرگاه زیست کرده به سمت دریای خزر کشیده شود و این جاده بهشهر را به دریا می‌رساند که با مقاومت‌های دوستداران محیط‌زیست جلوی این کار گرفته‌شده است.
منصوری ادامه داد: با پیگیری‌هایی به‌عمل‌آمده جلوی جاده‌سازی گرفته شود و با انتصاب رئیس سازمان محیط‌زیست کشور و دکتر مهردادی مدیرکل محیط‌زیست استان، اولین تلاششان این بود که ارزیابی زیست‌محیطی پروژه ایجاد جاده به دانشگاه شهید بهشتی سپرده شود.
مسئول گروه دیده‌بان میانکاله و فعال اکوتوریسم و محیط‌زیست افزود: در ارزیابی دانشگاه شهید بهشتی ایجاد جاده دسترسی بهشهر به دریا رد و آسیب‌رسان به میانکاله معرفی شد و مجوز آنکه قبلاً از سوی محیط‌زیست داده‌شده بود، متوقف و لغو شد.
نگرانی از ساخت پالایشگاه در حاشیه میانکاله
حر منصوری احداث پالایشگاه در سه کیلومتری میانکاله را از دیگر آسیب‌ها برشمرد و گفت: بعدها قرار شد این پالایشگاه در ۹ کیلومتری میانکاله ساخت شود و ۱۶۷ هکتار زمین برای این طرح در نظر گرفته شد و هنوز مجوز این پالایشگاه لغو نشد و ساخت آن می‌تواند مشکلات زیست‌محیطی را برای میانکاله ایجاد کند.
کوروش ربیعی رئیس اداره نظارت بر حیات‌وحش محیط‌زیست مازندران نیز در گفتگو با خبرنگار مهر می‌گوید: میانکاله اولین تالاب بین‌المللی است که ۴۱ سال قبل در کنوانسیون رامسر ثبت‌شده است ولی سابقه منطقه حفاظت‌شده و پناهگاه شدن آن به سال ۱۳۴۸ برمی‌گردد.
وی با اشاره به وسعت ۶۸ هزار هکتاری پناهگاه حیات‌وحش میانکاله بیان داشت: میانکاله یکی از بی‌نظیرترین تالاب کشور است که نیمی از گونه‌های پرندگان ایران شامل ۲۷۵ گونه در آن زیست و زادآوری می‌کنند و ازنظر جمعیت نیز ۲۰ تا ۲۵ درصد جمعیت پرندگان مهاجر را به خود اختصاص داده است.
میانکاله یکی از بی‌نظیرترین تالاب کشور است که نیمی از گونه‌های پرندگان ایران شامل ۲۷۵ گونه در آن زیست و زادآوری می‌کنند
ربیعی، موقعیت قرارگیری تالاب میانکاله بر سر راه پرندگان مهاجر از ویژگی‌هایی دانست که پرندگان مهاجر سرزمین‌های شمالی خزر و غرب سیبری آن را برای زمستان گذاری برمی‌گزینند.
وی با اشاره به اینکه تنوع زیادی از پرندگان را در میانکاله شاهدیم بیان داشت: فلامینگو، قرقاول‌ها ازجمله گونه‌هاست.
رئیس اداره نظارت بر حیات‌وحش اداره کل محیط‌زیست مازندران به آسیب‌ها و تهدیدهای فراروی تالاب میانکاله اشاره و اضافه کرد: شرایط جمعیتی و سکونتگاهی حاشیه تالاب و منافعی که برخی دستگاه‌ها ازجمله شهرداری‌ها در پیان هستند ازجمله آسیب‌هایی است که میانکاله را تهدید می‌کند.
به گفته ربیعی، برخی دستگاه‌ها اقدام به ایجاد تأسیسات و اسکله‌هایی کرده‌اند که این سازه‌ها آسیب‌رسان بوده و خوشبختانه برای رفع تصرف پیگیری‌هایی شده است.
وی بابیان اینکه ساخت اسکله در گلوگاه و بندرگز نیز ازجمله فعالیت‌های آسیب‌رسان است گفت: ساخت اسکله سبب دستبرد به منطقه می‌شود و خوشبختانه پس‌روی آب دریای خزر سبب شده اسکله‌ها از استفاده خارج‌شده‌اند.
کوروش ربیعی شناسایی و تعیین حریم تالاب میانکاله را ازجمله اقدامات بیان کرد و گفت: تالاب شامل بدنه آبی، نیزار و محیط‌های حاشیه است که مرز قانونی و حریم تالاب در بخشی از حاشیه آن تعیین و مشخص‌شده است.
رئیس اداره حفاظت حیات‌وحش محیط‌زیست مازندران، توسعه گردشگری را ازجمله دیگر آسیب‌های تالاب میانکاله برشمرد و گفت: در آشوراده از سوی استان گلستان ارزیابی‌هایی برای گردشگری مطرح‌شده است اما توسعه گردشگری و ایجاد سازه‌ها به منطقه آسیب می‌زند.
توسعه گردشگری زیست کره را تهدید می کند
وی یادآور شد: نباید در مناطق تالابی هتل، سازه‌های سنگین، مرکز خرید و غیره ایجاد کرد بلکه گردشگری در این منطقه شامل آن است که چند گردشگر با کوله‌پشتی و دوربین برای پرنده‌نگری به منطقه بیایند نه اینکه بازاری در آن ایجاد کنیم.
وی با اشاره به ارزش حفاظتی و اکولوژیکی آشوراده و میانکاله یادآور شد: اگر در این مناطق سازه ایجاد شود، ارزش حفاظتی را پایین می‌آورد و همواره برای توسعه گردشگری و تغییر کاربری در آن مخالفت کرده‌ایم.
میانکاله به جهت ویژگی‌های طبیعی همواره در قرون گذشته به‌عنوان زیستگاه حیات‌وحش و شکارگاه و تفرجگاه شناخته‌شده بود، وجود بقایا و آثار و ابنیه تاریخی در میانکاله مبین این واقعیت تاریخی است و درگذشته از تنوع گونه‌ای قابل‌توجه، خصوصاً پستانداران بزرگ جثه‌ای مانند مرال، پلنگ، گرگ و یوزپلنگ برخوردار بوده است.
فریبا مازادی عضو جمعیت زنان مبارزه با آلودگی محیط زیست در مازندران نیز در گفتگو با خبرنگار مهر می‌گوید: تغییر تدریجی در اکوسیستم این تالاب در درازمدت تحت تأثیر عوامل انسانی و طبیعی، نهایتاً سیمای طبیعی امروزی آن را که بی‌شک بسیار متفاوت از گذشته است را به وجود آورده است.
وی بیان داشت: تالاب میانکاله به انضمام آب‌بندانهای زاغمرز، شیرخان و قلعه پلنگان با وسعت یک‌صد هزار هکتار به‌عنوان یکی از سایت‌های کنوانسیون رامسر به ثبت رسیده است.
به گفته وی، منطقه میانکاله با همان وسعت پناهگاه حیات‌وحش میانکاله به‌عنوان یکی از ۹ ذخیره‌گاه زیست‌کره کشور به ثبت رسیده است.
مازادی افزود: میانکاله دارای طرح مدیریت بوده و دارای زون‌های امن، حفاظتی، طبیعت‌گردی، تفرج گسترده، علمی و ضربه‌گیر است. پناهگاه حیات‌وحش میانکاله از دو زیستگاه خشکی و آبی تشکیل‌شده است، زیستگاه خشکی (شبه‌جزیره میانکاله) به‌صورت یک نوار باریک با طول ۶۰ کیلومتر در حاشیه ساحل جنوب شرقی دریای خزر، بدنه آبی از شمال به شبه‌جزیره، از غرب به آب‌بندان قلعه پلنگان و از شرق به بندرگز و ترکمن و از جنوب در مجاورت شهرهای بهشهر و گلوگاه محدود می‌شود.
منطقه میانکاله (شامل شبه‌جزیره میانکاله و تالاب و خلیج میانکاله) در سال ۱۳۴۸ جزو اولین گروه مناطق چهارگانه انتخاب و تحت عنوان منطقه حفاظت‌شده و سپس به‌عنوان پناهگاه حیات‌وحش و در چارچوب ضوابط و مقررات این مناطق مدیریت شد و در سال ۱۳۵۴ به‌عنوان تالاب بین‌المللی کنوانسیون رامسر به ثبت رسیده و جزو ۲۲ تالاب کنوانسیون رامسر محسوب می‌شود.
پناهگاه حیات‌وحش میانکاله در سال ۱۳۵۵ در شبکه جهانی ذخیره‌گاه‌های زیست‌کره(بشر و کره مسکونی) جایگاهی را به خود اختصاص داده و به‌عنوان یکی از ۹ ذخیره‌گاه کشور به ثبت رسیده است.
منبع:مهر
این وضعیت در حالی است که میانکاله ازنظر تنوع گونه‌های پرندگان یکی از بی‌نظیرترین تالاب جهان به شمار می‌رود و نیمی از گونه‌های پرندگان ایران در آن زیست و زادآوری می‌کنند.
مسئول گروه دیده‌بان میانکاله و فعال اکوتوریسم و محیط‌زیست درباره چالش‌های فراروی تالاب میانکاله می‌گوید: پس‌روی آب دریای خزر سبب شده تا تراز نسبی آب تالاب بشدت کاهش پیدا کند و کمتر یک‌ششم تالاب شک شده است و پیش‌بینی می‌شود تا ۲۰۲۰ این داستان ادامه می‌یابد.
حر منصوری بابیان اینکه پس‌روی آب دریای خزر جدا از آنکه عوارض زیست‌محیطی را به همراه می‌آورد، رفت‌وآمدها را به تالاب و میانکاله تسریع کرده است به گونه‌ای که شکارچیان از جنوب منطقه بدون از آنکه قایق یا چیزی دیگری استفاده کنند به صید و شکار می‌پردازند.
وی ادامه داد: از دیگر مسائلی که گریبان گیر میانکاله است، کاهش ورودی آب شیرین از اطراف میانکاله است که تاکنون زیستگاه آب شیرین را ایجاد می‌کرده است، به این دلیل میانکاله یکی از بزرگ‌ترین زادگاه‌های ماهیان استخوانی و غضروفی بوده است.
وی درباره کاهش ورودی آب شیرین اظهار داشت: توسعه کشاورزی، شالی‌کاری و برنج‌کاری، ایجاد استخرهای پرورش ماهی و کهش نزولات آسمانی درگذشته بوده است و آب‌هایی که وارد میانکاله می‌شود مملو از کود و سموم کشاورزی است که از طریق باران و رودخانه وارد منطقه می‌شود.
آب مملو از کود شیمیایی و صنعتی که وارد تالاب می‌شود، آسیب زیادی را به منطقه رسانده است
حر منصوری با عنوان اینکه آب مملو از کود شیمیایی و صنعتی که وارد تالاب می‌شود، آسیب زیادی را به منطقه رسانده است، شکار را معضل قدیمی و دیرینه شبه جزیره میانکاله بیان کرد و گفت: پس‌روی آب دریای خزر روند شکار را در میانکاله تسهیل و تشدید کرده است و علاوه بر این پدیده جدیدی در منطقه مرسوم شده که شامل استفاده از تورهای پرنده گیری است که تاکنون در فریدون‌کنار رواج داشت و این نوع صید در میانکاله نیز متداول شده است.
منصوری، دست‌اندازی‌های ایجادشده در پارک میانکاله به‌ویژه در ضلع شمال شامل ویلا سازی را از دیگر تهدیدهای این زیست‌کره برشمرد و گفت: با پیگیری‌های مدیرکل محیط‌زیست مازندران، میزان قابل‌توجهی از اراضی رفع تصرف‌شده و به محیط‌زیست برگشت داده‌شده است اما برای شماری از اراضی، پرونده‌هایی تشکیل‌شده و پیگیری‌های قضایی آن ادامه دارد.
وی درباره جاده‌سازی در میانکاله گفت: جاده شهرداری قرار بود به طول ۳۰۰ تا ۴۰۰ متر از قلب میانکاله به قسمت خشکی ذخیرگاه زیست کرده به سمت دریای خزر کشیده شود و این جاده بهشهر را به دریا می‌رساند که با مقاومت‌های دوستداران محیط‌زیست جلوی این کار گرفته‌شده است.
منصوری ادامه داد: با پیگیری‌هایی به‌عمل‌آمده جلوی جاده‌سازی گرفته شود و با انتصاب رئیس سازمان محیط‌زیست کشور و دکتر مهردادی مدیرکل محیط‌زیست استان، اولین تلاششان این بود که ارزیابی زیست‌محیطی پروژه ایجاد جاده به دانشگاه شهید بهشتی سپرده شود.
مسئول گروه دیده‌بان میانکاله و فعال اکوتوریسم و محیط‌زیست افزود: در ارزیابی دانشگاه شهید بهشتی ایجاد جاده دسترسی بهشهر به دریا رد و آسیب‌رسان به میانکاله معرفی شد و مجوز آنکه قبلاً از سوی محیط‌زیست داده‌شده بود، متوقف و لغو شد.
نگرانی از ساخت پالایشگاه در حاشیه میانکاله
حر منصوری احداث پالایشگاه در سه کیلومتری میانکاله را از دیگر آسیب‌ها برشمرد و گفت: بعدها قرار شد این پالایشگاه در ۹ کیلومتری میانکاله ساخت شود و ۱۶۷ هکتار زمین برای این طرح در نظر گرفته شد و هنوز مجوز این پالایشگاه لغو نشد و ساخت آن می‌تواند مشکلات زیست‌محیطی را برای میانکاله ایجاد کند.
کوروش ربیعی رئیس اداره نظارت بر حیات‌وحش محیط‌زیست مازندران نیز در گفتگو با خبرنگار مهر می‌گوید: میانکاله اولین تالاب بین‌المللی است که ۴۱ سال قبل در کنوانسیون رامسر ثبت‌شده است ولی سابقه منطقه حفاظت‌شده و پناهگاه شدن آن به سال ۱۳۴۸ برمی‌گردد.
وی با اشاره به وسعت ۶۸ هزار هکتاری پناهگاه حیات‌وحش میانکاله بیان داشت: میانکاله یکی از بی‌نظیرترین تالاب کشور است که نیمی از گونه‌های پرندگان ایران شامل ۲۷۵ گونه در آن زیست و زادآوری می‌کنند و ازنظر جمعیت نیز ۲۰ تا ۲۵ درصد جمعیت پرندگان مهاجر را به خود اختصاص داده است.
میانکاله یکی از بی‌نظیرترین تالاب کشور است که نیمی از گونه‌های پرندگان ایران شامل ۲۷۵ گونه در آن زیست و زادآوری می‌کنند
ربیعی، موقعیت قرارگیری تالاب میانکاله بر سر راه پرندگان مهاجر از ویژگی‌هایی دانست که پرندگان مهاجر سرزمین‌های شمالی خزر و غرب سیبری آن را برای زمستان گذاری برمی‌گزینند.
وی با اشاره به اینکه تنوع زیادی از پرندگان را در میانکاله شاهدیم بیان داشت: فلامینگو، قرقاول‌ها ازجمله گونه‌هاست.
رئیس اداره نظارت بر حیات‌وحش اداره کل محیط‌زیست مازندران به آسیب‌ها و تهدیدهای فراروی تالاب میانکاله اشاره و اضافه کرد: شرایط جمعیتی و سکونتگاهی حاشیه تالاب و منافعی که برخی دستگاه‌ها ازجمله شهرداری‌ها در پیان هستند ازجمله آسیب‌هایی است که میانکاله را تهدید می‌کند.
به گفته ربیعی، برخی دستگاه‌ها اقدام به ایجاد تأسیسات و اسکله‌هایی کرده‌اند که این سازه‌ها آسیب‌رسان بوده و خوشبختانه برای رفع تصرف پیگیری‌هایی شده است.
وی بابیان اینکه ساخت اسکله در گلوگاه و بندرگز نیز ازجمله فعالیت‌های آسیب‌رسان است گفت: ساخت اسکله سبب دستبرد به منطقه می‌شود و خوشبختانه پس‌روی آب دریای خزر سبب شده اسکله‌ها از استفاده خارج‌شده‌اند.
کوروش ربیعی شناسایی و تعیین حریم تالاب میانکاله را ازجمله اقدامات بیان کرد و گفت: تالاب شامل بدنه آبی، نیزار و محیط‌های حاشیه است که مرز قانونی و حریم تالاب در بخشی از حاشیه آن تعیین و مشخص‌شده است.
رئیس اداره حفاظت حیات‌وحش محیط‌زیست مازندران، توسعه گردشگری را ازجمله دیگر آسیب‌های تالاب میانکاله برشمرد و گفت: در آشوراده از سوی استان گلستان ارزیابی‌هایی برای گردشگری مطرح‌شده است اما توسعه گردشگری و ایجاد سازه‌ها به منطقه آسیب می‌زند.
توسعه گردشگری زیست کره را تهدید می کند
وی یادآور شد: نباید در مناطق تالابی هتل، سازه‌های سنگین، مرکز خرید و غیره ایجاد کرد بلکه گردشگری در این منطقه شامل آن است که چند گردشگر با کوله‌پشتی و دوربین برای پرنده‌نگری به منطقه بیایند نه اینکه بازاری در آن ایجاد کنیم.
وی با اشاره به ارزش حفاظتی و اکولوژیکی آشوراده و میانکاله یادآور شد: اگر در این مناطق سازه ایجاد شود، ارزش حفاظتی را پایین می‌آورد و همواره برای توسعه گردشگری و تغییر کاربری در آن مخالفت کرده‌ایم.
میانکاله به جهت ویژگی‌های طبیعی همواره در قرون گذشته به‌عنوان زیستگاه حیات‌وحش و شکارگاه و تفرجگاه شناخته‌شده بود، وجود بقایا و آثار و ابنیه تاریخی در میانکاله مبین این واقعیت تاریخی است و درگذشته از تنوع گونه‌ای قابل‌توجه، خصوصاً پستانداران بزرگ جثه‌ای مانند مرال، پلنگ، گرگ و یوزپلنگ برخوردار بوده است.
فریبا مازادی عضو جمعیت زنان مبارزه با آلودگی محیط زیست در مازندران نیز در گفتگو با خبرنگار مهر می‌گوید: تغییر تدریجی در اکوسیستم این تالاب در درازمدت تحت تأثیر عوامل انسانی و طبیعی، نهایتاً سیمای طبیعی امروزی آن را که بی‌شک بسیار متفاوت از گذشته است را به وجود آورده است.
وی بیان داشت: تالاب میانکاله به انضمام آب‌بندانهای زاغمرز، شیرخان و قلعه پلنگان با وسعت یک‌صد هزار هکتار به‌عنوان یکی از سایت‌های کنوانسیون رامسر به ثبت رسیده است.
به گفته وی، منطقه میانکاله با همان وسعت پناهگاه حیات‌وحش میانکاله به‌عنوان یکی از ۹ ذخیره‌گاه زیست‌کره کشور به ثبت رسیده است.
مازادی افزود: میانکاله دارای طرح مدیریت بوده و دارای زون‌های امن، حفاظتی، طبیعت‌گردی، تفرج گسترده، علمی و ضربه‌گیر است. پناهگاه حیات‌وحش میانکاله از دو زیستگاه خشکی و آبی تشکیل‌شده است، زیستگاه خشکی (شبه‌جزیره میانکاله) به‌صورت یک نوار باریک با طول ۶۰ کیلومتر در حاشیه ساحل جنوب شرقی دریای خزر، بدنه آبی از شمال به شبه‌جزیره، از غرب به آب‌بندان قلعه پلنگان و از شرق به بندرگز و ترکمن و از جنوب در مجاورت شهرهای بهشهر و گلوگاه محدود می‌شود.
منطقه میانکاله (شامل شبه‌جزیره میانکاله و تالاب و خلیج میانکاله) در سال ۱۳۴۸ جزو اولین گروه مناطق چهارگانه انتخاب و تحت عنوان منطقه حفاظت‌شده و سپس به‌عنوان پناهگاه حیات‌وحش و در چارچوب ضوابط و مقررات این مناطق مدیریت شد و در سال ۱۳۵۴ به‌عنوان تالاب بین‌المللی کنوانسیون رامسر به ثبت رسیده و جزو ۲۲ تالاب کنوانسیون رامسر محسوب می‌شود.
پناهگاه حیات‌وحش میانکاله در سال ۱۳۵۵ در شبکه جهانی ذخیره‌گاه‌های زیست‌کره(بشر و کره مسکونی) جایگاهی را به خود اختصاص داده و به‌عنوان یکی از ۹ ذخیره‌گاه کشور به ثبت رسیده است.
منبع:مهر
