به گزارش خبرنگار سایر حوزه‌های گروه ورزشی باشگاه خبرنگاران جوان بسیاری از افراد می‌ترسند که با افزایش سن، هوشیاری و حافظه‌شان کم شود. بعضی از آنها برای اینکه فکرشان را فعال نگه دارند، بازی پازل انجام می‌دهند. اما جالب است بدانید که با یک فعالیت بدنی بسیار ساده که همان تمرینات ورزشی است، هم می توان از فواید جسمانی ورزش و حفظ سلامتی خود بهره برد و هم می‌توان توانایی ادراکی را بهبود بخشید و حتی باعث رشد سلول‌های جدید در مغز شد.
مدتهاست که فواید ورزش برای قلب و عروق شناخته شده است. اما امروزه مشخص شده که ورزش برای همه بدن و حتی مغز سودمند است. ورزش جریان خون را در کل بدن افزایش می‌دهد و بالطبع جریان خون در مغز نیز افزایش می‌یابد. به نظر می‌رسد افزایش جریان خون در مغز فرایند از دست رفتن بافت سلولی مغز را که در حدود 40 سالگی شروع می‌شود کند می‌کند.
با افزایش سن فرایندی در مغز رخ می‌دهد که می‌تواند منجر به بروز مشکل در به خاطر آوردن برخی اتفاقات شود. همچنین با افزایش سن به صورت طبیعی انجام عملکردهای چندگانه کمی‌مشکل می‌شود. برای مثال ممکن است بین انجام چند کار مجبور باشید کمی‌صبر کنید تا به یاد بیاورید که باید چکار کنید. مطالعات نشان می‌دهند که ورزش می‌تواند این فرایند را به تاخیر بیاندازد و حتی از برخی از این تغییرات وابسته به سن در مغز پیشگیری کرده و در مواردی باعث بهبود حافظه شود.
دانشمندان معتقدند که در زمان تولد تعداد مشخصی سلول های مغزی داریم که به مرور با پیر شدن تعداد بسیار زیادی از آنها را از دست می دهیم. تحقیقات گسترده در این باره نشان داده اند برخلاف آنچه در گذشته تصور می شد، که سلولهای مغزی جدید در طول زندگی نیزتولید می شوند و مغز در صورت استفاده هر چه بیشتر از آن ، قابلیت رشد و حجیم تر شدن را دارد.
تحقیقات و مطالعات حاکی از آن است که به عنوان مثال قسمتی از مغز رانندگان که مربوط به کنترل نقشه یابی تصویری است، رشد بیشتری دارد. همچنین بخشی از مغز پیانیست ها و نوازندگان متبحر هم که کنترل و اداره موزیک را در اختیار دارد، حجم بیشتری دارد. از طرف دیگر، تحقیقاتی که اخیراً در این مورد انجام شده ، حاکی از آن است که افرادی با مشغله های مهارتی بالا مانند : مهندسان و معلمان دارای سیناپس ( محل اتصال دو رشته عصبی به یکدیگر) های بیشتری هستند. سیناپس ها همان رابطین بین سلول های مغزی هستند که به ذخیره سازی اطلاعات کمک می کنند.پس همانطور که نوع فعالیت و استفاده از مغز به افزایش کارایی آن کمک می کند. ورزش تاثیرات زیادی بر کارایی مغز می‌گذارد و توانایی‌های ذهنی را تا حد زیادی افزایش می‌دهد. کسانی که ورزش می‌کنند حافظه و نیروی پردازش بیشتری دارند. برای اثبات این موضوع تحقیقاتی که تاکنون انجام شده را مورد بررسی قرار می دهیم.

تاثیر ورزش بر عملکرد مغز
تحقیقات انجام شده نشان می دهند افرادی که تمرینات فیزیکی انجام می دهند، سلول های مغزی بهتری را پرورش می دهند. دانشمندان در مطالعات مؤسسه تحقیقات بیولوژیکی دریافتند موش های بالغی که تحت ورزش کردن قرار گرفته اند، سلول های جدید بسیاری را در قسمت هیپوکامپوس مغز خود (بخشی که مربوط به یادگیری و حافظه است) کسب کرده اند.
تحقیقات مختلفی بر روی ارتباط بین ورزش و مغز انجام شده است. یکی از آن‌ها نشان می‌دهد موش‌هایی که هر ب به مدت 6 هفته می‌دوند، هیپوکامپوس بزرگتری دارند و این قسمت از مغز با حافظ و یادگیری در ارتباط است. در تحقیقات دیگر ارتباط بین ورزش هوازی و رشد هیپوکامپوس وجود دارد.
همچنین در آزمایشهای مختلف مشخص شد که انجام ورزش هوازی شدید با افزایش یادگیری لغات و زمان واکنش نشان دادن مغز در ارتباط است. بعد از نیم ساعت ورزش با شدت متوسط، توانایی پردازش مغز افزایش می‌یابد. ورزش‌های هوازی و غیر هوازی بافت‌های عصبی را افزایش می‌دهند. از طرف دیگر ثابت شده که انجام حرکات ورزشی دلخواه و مورد علاقه تأثیرات چند برابر نسبت به انجام یک سری حرکات ورزشی مشخص دارد. این مطلب می تواند به این معنی باشد که راهی بیابید تا از ورزش کردن لذت ببرید ، نه این که فقط مجبور به انجام آن باشید. به این طریق هم باهوش تر می شوید و هم شادتر زندگی می کنید.
درواقع هوش تنها محصول کتاب خواندن یا انجام بازی‌های فکری نیست. عوامل مختلفی می‌تواند بر هوش تاثیر بگذارد که یکی از آن‌ها ورزش است. ارتباط مستقیمی بین ورزش و کارایی شناختی وجود دارد. تحقیقات جدید نشان داده که ورزشکاران توانایی پردازش مغزشان بیشتر از افراد عادی است.

افزایش کارایی مغز با چه میزان ورزش؟
هنوز در خصوص اینکه چه میزان و با چه شدت و چه مقدار ورزش برای استفاده از فواید ورزش در افزایش کارایی مغز مفید است،اطلاعات دقیقی به دست نیامده اس.اما  به نظر می‌رسد که هر میزان ورزش بهتر از ورزش نکردن باشد، البته بنا بر نظر محققان دانشگاه چنگ کونگ در تایوان، موش‌هایی که به میزان دلخواه خود می‌دوند توانایی مغزشان را بهبود می‌بخشند، اما آنهایی که وادار به دویدن شدیدتر می‌شوند توانایی‌های فکری‌شان بیشتر بهبود می‌یابد.با توجه به اینکه این مورد تنها نتیجه یک تحقیق است،نمی توان فقط به آن توجه کرد،پیشنهاد ما این است که ورزش و فعالیت بدنی ررا بر اساس دلخواه و توان خود انجام دهید و به مرور میزان شدت و زمان آن را افزایش دهید .زیرا برخی افراد با فشار تمرینی دچار تمرین زدگی می شوند و اینچنین نه تنها از فواید ورزش بهره مند نمی شوند بلکه با مشکل هم مواجه می شوند.

ورزش مناسب برای افزایش کارآیی مغز
مهم این است که یک ورزش را به طور مستمر و منظم انجام دهید تا از تمامی فواید آن بهره مند شوید.  دو ماراتن، دویدن تفریحی و پیاده روی در طبیعت و یا این که یک یار در تمرین کردن برای خود در نظر بگیرید تا انجام حرکات را جالب تر و ادامه کار را سهل تر کند. هیچکس نمی تواند به درستی مشخص کند که چه مقدار ورزش برای سلول های مغز کافی و مناسب است، اما در مورد موش ها حدود 4 تا 6 مایل پیاده روی در روز مؤثر بوده است.
به نظر می رسد که ورزش های هوازی بهترین روش برای تحریک کردن سلول‌های مغز است. زیرا  بنا بر نظر محققان افزایش جریان خون در مغز سبب  اکسیژن‌رسانی  بیشتری به سلول‌های مغز می‌شود و به این طریق است که توانایی ادراکی بهبود می‌یابد. برای اینکه نورون‌های مغز فعال بمانند، نیاز به مواد غذایی و اکسیژن دارند که از طریق خون دریافت می‌کنند. اما عمل خون رسانی به مغز با ورزش افزایش می‌یابد که این مهم با ورزش های هوازی میسر می شود.
محققان انجمن هوا و فضای آمریکا (NASA)دریافتند که کارمندان که بطور روزانه ورزش می‌کنند، در طول شیفت کاری‌شان بازده ۱۰۰درصد دارند، در حالیکه بازده کارمندانی که ورزش نمی‌کنند در دو ساعت آخر شیفت کاری‌شان، ۵۰ درصد افت می‌کند.

سایر نکات موثر در افزایش کارایی مغز
 البته تنها تمرینات فیزیکی نیست که به رشد سلولهای مغزی کمک می کند، شما نیز مانند راننده ها یا پیانیست ها می توانید با استفاده از سلول های مغز و وادار کردن آنها به کار در زمینه های مختلف، از مغز بخش های گسترده و متفاوتی بسازید. یافتن راههای ساده در استفاده از توانایی مغزی می تواند به رشد و ترمیم سلولهای عصبی و دندریت ها (انشعاب هایی از سلول ها که اطلاعات را دریافت کرده ، به جریان انداخته و در جهت درست مصرف می کنند) به میزان زیادی کمک کند. درست مانند یک ورزش مخصوص در بدنسازان که به رشد و کار افتادن ماهیچه ها و عضلات تحتانی که اکثر اوقات در فعالیت روزمره استفاده نمی شود را  کمک می کند . راههای مشخص و درست فکر کردن و دوره کردن کلماتی که پیش از این یاد گرفته شده می تواند عملکرد بخش های غیر فعال مغز را بهبود بخشد و آنها را به کار اندازد.

   مصرف ماهی را جدی بگیرید
روغن های امگا 3 که در گردو، دانه کتان و به خصوص ماهی کشف شده است ، جزو مواد غذایی سالم و بدون ضرر برای قلب هستند. به علاوه، تحقیقات اخیر نشان داده اند که این دسته از روغن ها به عنوان تقویت کننده های مغزی نیز شناخته شده هستند و این به دلیل کمک آنها به سیستم انتقال خون است که اکسیژن را به مغز انسان پمپ می کند. همچنین این مواد عمل کلیه اجزاء سلول های اطراف مغز را بهبود می بخشند. این نشان می دهد چرا افرادی که به مقدار زیاد ماهی مصرف می کنند، کمتر در معرض ابتلا به فشارهای عصبی، از دست دادن تمرکز و کم حافظه شدن هستند. دانشمندان ثابت کرده اند که اسیدهای چرب اصلی برای رشد مناسب مغز در کودکان بسیار ضرورت دارند ، به همین دلیل امروزه آنها را به فرمول های مواد غذایی مورد استفاده کودکان می افزایند. امکان این امر وجود دارد که شما نیز با مصرف مناسب این روغن ها، هوش ، استعداد و موقعیت ذهنی خود را به میزان قابل توجهی افزایش دهید. سعی کنید حداقل سه وعده ماهی در هفته را در برنامه غذایی خود قرار دهید.
کلام پایانی یکی از رازهای داشتن حافظه‌ای قوی ورزش کردن است. البته نباید توقع داشته باشید با ورزش کردن یک شبه تغییر قابل ملاحظه ای بکنید اما می توانیدبا انجام دادن به مرور ورزش از تمامی مزایای آن بهره مند شوید.  پس اگر به ورزش بی علاقه هستید به خاطر داشته باشید که برای به دست آوردن این همه منافع با ارزش به اندکی تعهد و مدت زمان کمی ‌ورزش نیاز دارید. اگر باز هم وقت نمی‌کنید ورزش کنید مدت زمان 30 دقیقه‌ای را به سه بخش 10 دقیقه‌ای در طول روز تقسیم کنید.به مرور زمان که پیشرفت کردید می‌توانید زمان ورزش را بیشتر کنید و از منافع بیشتری بهره مند شوید و سلامت خود را ارتقاء دهید و بقیه دوران عمر خود را بدون از دست دادن توانایی های جسمانی و عملکردهای مغزی با آرامش سپری کنید.
(طیبه خزاعلی)


انتهای پیام