به گزارش خبرنگار حوزه بهداشت و درمان  گروه علمی پزشكی باشگاه خبرنگاران جوان، امروزه وقتی زوج های جوان قصد دارند، برای اولین بار صاحب یک تازه وارد کوچولو شوند در رویاهایشان او را تپل تصور و برای تحقق این آرزو دعا میکنند و اصلا به این موضوع فکر نمی کنند که اگر نوزادشان تپل باشد و از همان ابتدا درمان نشود، چقدر آینده کودک می تواند دستخوش تغییر شود و او را از حال تا آخر عمر در معرض بسیاری از بیماری ها قراردهد. اگر خانواده ها نسبت به این موضوع اطلاعات کافی داشتند، یک نوزاد با قد و وزن طبیعی و عادی را به هر کودک تپلی ترجیح می دادند. ناآگاهی خانواده ها نسبت به چاقی فرزندانشان می تواند بسیار خطرساز باشد و حتی جامعه را با مشکل روبه رو کند، چرا که شیوع آن در بزرگسالی می تواند حتی همه ارگان های کشوری رو در بربگیرد و حوزه های مختلف کشوری را تحت تاثیر بگذارد.

درواقع چاقي نوجوانان شـايعترين مشـكل بهداشـتي ميـان نوجوانـان كشورهاي پيشرفته بين سنين ۱۲ تا ۱۷ سـال اسـت. امـروزه حداقل ۲۷% كودكان و ۲۱% نوجوانان چاق هستند كه اين امر افزايش ۵۴ درصدي در چاقي كودكان و افزايش ۳۹ درصـدي را در چاقي نوجوانان در طي دو دهه اخير نشان مي دهـد و با اين روند افزايش چاقي در دوران كودكي و نوجواني، تخمـين زده مي شود كه ۷۰% نوجوانان چاق تبديل به بزرگسالان چاق حتی با کلی بیماری خطرناک شوند.

دکترعبدالرضا پازوکی متخصص جراحی عمومی در گفتگو با خبرنگار باشگاه خبرنگاران جوان گفت: از ۸۰ میلیون ایرانی ، ۵۰ میلیون نفر با معضل چاقی روبه رو هستند و میزان مرگ و میر ناشی از چاقی از مجموع مرگ و میر به علت چهار سرطان اصلی ریه، روده، پستان و پروستات بیشتر است. امروزه درواقع شایع‌ترین علت مرگ و میر قابل پیشگیری در بسیاری از کشورها چاقی است؛ در حالی که این آمار قبل از این متعلق به سیگار بود.

وی از رشد روزافزون چاقی در کودکان و نوجوانان ایرانی به نسبت سایر کشورها خبر داد و تصریح کرد: بیشترین میزان چاقی در آمریکا و بعد در اروپاست، اما آنها در حال کنترل چاقی در کودکان و نوجوانان خود هستند و ما در این زمینه عقب هستیم. فقط یک تا ۲ درصد جامعه، افرادی هستند که BMI آنها بالای ۴۰ است و کاندیدای جراحی چاقی هستند.هم‌اکنون ۴۷ درصد مردان و ۵۰ درصد خانم‌های شهری دچار اضافه وزن هستند که این آمار در بچه‌ها ۱۵ درصد است. 

دکتر پازوکی گفت : در دهه‌های گذشته افراد غالباً در دهه سوم و یا چهارم زندگی خود مبتلا به چاقی و پس از حدود یک دهه مبتلابه بیماری‌های قلبی عروقی ناشی از چاقی و حدود 10 تا 15 سال بعد دچار مرگ‌ومیر می‌شدند اما در حال حاضر سن شیوع چاقی به سنین کودکی و نوجوانی رسیده است و متعاقب آن، این افراد در سنین جوانی به عوارض ناشی از چاقی مانند دیابت و فشارخون بالا مبتلا می‌شوند. 

وی افزود: بدین جهت این افراد نمی‌توانند افراد کارآمدی در جامعه باشند. پس اگر امروز با مشکل چاقی در کودکان و نوجوانان مقابله نکنیم، درنتیجه جامعه ما با داشتن افراد چاق، در آینده بهره‌وری کمتری خواهد داشت و هزینه‌های درمانی و هزینه‌های ناشی ازکارافتادگی آن‌ها، بدنه سلامت کشور و بیمه‌ها را تحت‌فشار قرار می‌دهد. خانواده‌ها باید توجه کنند که کودکانشان بعد از دو سه سالگی هر سال فقط باید 2 کیلوگرم وزن اضافه کنند و افزایش این مقدار در سال باعث اضافه وزن و چاقی او در آینده خواهد شد که این زنگ خطر است.

این متخصص جراح عمومی در خصوص داروهای چاق کننده گفت: داروها برای بیماری های مختلف به دو دسته کورتونی و اعصاب تقسیم می شوند. داروهای کورتونی ( مثل بتامتازون، گلوبتازول و ...) به دلیل تجمع و حبس مایعات و جذب بیش از حد آب باعث چاقی می‌شوند و تعادل هورمونی بدن را برهم می‌زنند که این نیز باعث افزایش اشتها در افراد می‌شود و افراد به پرخوری روی می‌آورند و باعث چاقی می‌شود.

وی در ادامه بیان داشت: داروهای اعصاب (مثل دپاکین و..) در طولانی مدت و به علت افزایش اشتها و کم تحرکی افرادی که از بیماری‌های عصبی رنج می‌برند، باعث چاقی می‌شوند.

دکتر شهرام علمداری فوق تخصص غدد داخلي و متابوليسم اظهار کرد: چاقی در تمام دنیا به عنوان یک شاخص خطرآفرین حتی برای امنیت کشور محسوب می‌شود و افرادی که چاق می‌شوند سیستم امنیتی جوامع را هم دچار اختلال می‌کنند. 

وی افزود: موضوع چاقی به ستاد کل نیروهای مسلح نیز مربوط می‌شود زیرا ما هم‌اکنون حدود ۱.۵ میلیون سرباز داریم که این سربازها و خانواده‌های نیروهای مسلح در معرض چاقی هستند و باعث رخوت در نیروهای مسلح می شوند، همچنان که در آمریکا، انگلستان و اسکاتلند روند چاقی در نیروهای مسلح به یک بحث امنیتی - ملی تبدیل شده است. اگر برای آینده برنامه نداشته باشیم قطعا در یک چشم انداز 50 ساله با نسلی مواجه خواهیم بود که دچار ناتوانی‌های جسمی هستند از این رو برای پیشگیری، امسال برای نخستین بار الگویی از نقشه چاقی رونمایی شده است.

این متخصص جراحی عمومی با تاکید بر اینکه شانس آمبولی و سایر عوارض در جراحی‌های مطبی بالاست، بیان کرد: به طورکلی ریسک اعمال جراحی برای افراد چاق خیلی بالاست و از نظر علمی نباید انجام شود، چرا که با انجام این اعمال چربی‌ها از معده و کبد به سمت سایر اعضای بدن هدایت می‌شوند.

وی اضافه کرد: خونریزی و عفونت در گروه عوارض کوتاه مدت و اختلال در سیستم جذب نیز از عوارض بلند مدت جراحی‌های مطبی به شمار می‌آید، چراکه در حالت عادی روده افراد بین 6 تا 9 متر است و دو متر آن به دلیل این جراحی‌ها دستخوش تغییر می‌شود.  بنابراین هرچند اعمال جراحی موضعی ،درمان قطعی چاقی نیست اما این جراحی‌ها بیشترین تاثیر را دارند. 

دکتر پازوکی متخصص جراحی عمومی گفت : چاقی وضعیتی است است که بافت چربی بیش از حد طبیعی در بدن فرد انباشته شده باشد. انباشت بیش از حد بافت چربی می‌تواند باعث پسرفت شاخص‌های سلامتی، از جمله کاهش میانگین طول عمر و یا کاهش کیفیت زندگی گردد. صـرف نظر از عوامـل ژنتيكي، الگوي مصرف مواد غذايي به عنوان عامل مهم شـيوع چاقي و چاقي شكمي محسوب مـي شـود.

وی ادامه داد : مصرف انواع خاصي از غذاها مانند غذاهاي غنـي از چربي و كم فيبر و نيز مصـرف گوشـت و چربيهـاي اشـباع بـا ميزان شيوع چاقي و چاقي شـكمي ارتبـاط معنـي دار دارد، همچنین کم تحرکی و کاهش خوردن صبحانه کامل و مفید از دیگر عوامل چاقی در جوانان عنوان شده است. علاوه بر این عوامل، ده ها ژن در چاقی مفرط افراد تاثیرگذار است. به عنوان مثال در بررسی ها دیده شده مادرانی که عمل جراحی چاقی انجام می‌دهند فرزندان لاغری دارند که این تاثیر محیط را بر روی ژن نشان می‌دهد.

وی ادامه داد: آمارها حاکی از آن است که یک فرد آسیایی به دلیل ژن و اقلیمی که در آن زندگی می‌کند، در مقایسه با یک فرد اروپایی(با BMI مشابه) بیشتر در معرض ابتلا به فشار خون و دیابت قرار دارد. به ازای هر 5 کیلوگرم اضافه وزن فرد آسیایی 84 درصد احتمال ریسک دیابت بیشتر است. 

شایان ذکر است که این آمار به سبک زندگی فرد آسیایی ربطی ندارد.

این متخصص جراحی عمومی بیان کرد: بیش از 93 درصد از افرادی که جراحی بای‌پس ( Bypas) انجام داده‌اند و بیش از 70 درصد از افرادی که جراحی اسلیو انجام داده‌اند با بهبود بیماری دیابت خود مواجه شدند . همچنین آمار بهبود دیابت پس از 5 سال در مورد جراحی بای‌پس معده بیش از 50 درصد است.

وی با اشاره به اینکه بیش از 4میلیون نفر در ایران دیابت دارند، عنوان کرد: در ممالک توسعه یافته حداقل میزان دیابت کنترل نشده بالای 20 درصد است، در حالی که علیرغم توصیه‌های بهداشتی این آمار در کشور ما بالاتر است و سبب ایجاد عوارضی چون کوری چشم، نارسایی کلیه، اختلال در سیستم ادراری و . . .  می‌شود. 

پازوکی اظهار کرد: نسبت وزن به قد در حالت استاندارد برای همه افراد باید بین 19 تا 25 باشد اگر فردی 10 الی 15 کیلوگرم اضافه وزن داشته باشد، BMI وی بین 25 تا 30 است که در این مرحله درمان جراحی چاقی نیازی نیست.اما اگر فردی BMI بالاتر از 30 داشته باشد، نقش جراحی‌های چاقی و متابولیک برای وی بیشتر احساس می‌شود.BMI بالای 40 نشان می دهد انجام جراحی بهترین شیوه درمان است.

وی در مورد جراحی‌های چاقی اینگونه توضیح داد: جراحی‌های موضعی و عمومی متابولیک روی معده و روده انجام می‌شود و باعث از بین بردن هورمون اشتها می‌شود. بدین صورت فرد در صورت غذا نخوردن هم ولع غذا نخواهند داشت. گفتنی است هزینه انجام این جراحی‌ها در بیمارستان های دولتی یک میلیون تومان و در بیمارستان‌های خصوصی 20 میلیون تومان است.

پازوکی با تاکید بر اینکه در درمان چاقی مفرط محور اصلی خود فرد است، در پایان خاطر نشان کرد: درمان چاقی مفرط مبتنی بر تیم‌درمانی است. نباید بیمار انتظار داشته باشد که بعد از جراحی، ورزش و تحرک نداشته باشد و همچنان وزن ایده آل او حفظ شود. بسیاری از چاقی‌های ما منشاء روانی دارد. متخصصان تغذیه، طب فیزیکی و ورزشی باید کنار جراح حضور داشته باشند.

توصيه مي شود كليه نوجوانان تحت آمـوزش همگـاني تغذيـه صحيح قرار گيرند تا اولا از طريق امـاكن فرهنگـي و مـدارس الگوي صحيح مصرف غذايي بصورت عملي و موثر بـه جوانـان تفهيم شود و آثار سوء الگوي غذايي نامناسـب ماننـد دريافـت زياد چربي، روغن، شيريني ها، تـنقلات و.. بصـورت عملـي توضيح داده شود. ثانيا خطـرات چـاقي مخصوصـا در سـنين نوجواني بطور كامل بيان گـردد و ثالثـا آگاهي هـاي تغذيـه اي لازم به خانواده ها داده شود تا جامعه به سمت مصرف هر چـه بيشتر ميوه ها، سبزي ها ، لبنيات كـم چـرب و كـاهش مصـرف چربي ها و تنقلات پركالري و كم ارزش از نظر تغذيـه اي سـوق داده شود.

 نكته آخر اينكه اهميت تنظيم صـحيح وعـده هـاي غذايي شرح داده شود تا نوجوانان صبحانه خود را حذف نكرده و ناهار و شام خود را نيز بـه ميـزان متعـادل صـرف كننـد . در صــورت رعايــت اصــول پيشــگيري از چــاقي، در بســياري از هزينه هاي درماني نیز صرفه جويي خواهد شد.

گزارش از محیا معصومی

برای آگاهی از آخرین اخبار و پیوستن به کانال تلگرامی باشگاه خبرنگاران جوان اینجا کلیک کنید.

انتهای پیام/