نقش ورزش در بیماران کلیوی
با ورزش می توان از بروز بیماری هایی که منجر به نارسایی کلیه می شود، جلوگیری کرد.
به گزارش خبرنگار سایر حوزه های گروه ورزش باشگاه خبرنگاران جوان؛ در جوامع امروزی ، نارسایی کلیه از بیماری های شایع است . بیماری فشار خون و دیابت از مهم ترین بیماری های تأثیر گذار روی نارسایی کلیه هستند که با ورزش می توان از بروز این بیماری ها و در نهایت نارسایی کلیه جلوگیری کرد.
نارسایی کلیه » نوعی اختلال بالینی است و در اثر عامل های بیماری زای گوناگون ، از جمله فشار خون و دیابت ، نفریت گلومرولی ، انسداد شریان کلیوی و نارسایی قلبی ایجاد می شود . نقش ورزش به منظور پیشگیری از بیماری های کلیوی به طور غیر مستقیم و آثار مثبتی که بر فشار خون ، دیابت و جلوگیری از انسداد شریان کلیوی دارد ، تأیید شده است . به هر حال ، محققان به نقش ورزش پس از نارسایی کلیه نیز توجه داشته اند . برای روشن شدن این مطلب ابتدا به بیماری نارسایی کلیه و علت آن با توجه به بیماری دیابت ، فشار خون و چربی خون و درمان و یا کنترل این بیماری ها با ورزش می پردازیم.
بیماری فشار خون و رابطه آن با بیماری کلیوی
به نظر می رسد از بین عامل های متعدد ایجاد کننده بیماری کلیوی در افراد بزرگسال ، بیماری فشار خون نقش زیادی داشته باشد . در دهه اخیر ، به دلیل مشکلات اجتماعی و بی تحرکی جسمانی ، بیماری کلیوی حاصل از بیماری فشار خون حدود 16 الی 26 درصد افزایش یافته است . بیماری فشار خون می تواند ، باعث بروز نارسایی کلیوی شود و یا پیشرفت نارسایی کلیه را تسریع کند . زیرا به نظر می رسد ، اولین اختلالی که باعث ظهور اختلال کلیه می شود ، کاهش قطر رگ های کلیوی در اثر اختلال توان وازوموتور سرخرگچه های کلیوی باشد . بنابراین ، در چنین وضعیتی دارو درمانی و فعالیت های بدنی هوازی با عضلات بزرگ بدن می تواند ، از طریق کنترل و احتمالأ کاهش فشار خون مفید واقع شود .
بیماری دیابت و و رابطه آن با بیماری کلیوی
در هر دو نوع بیماری دیابت شیرین ( وابسته وغیر- وابسته به انسولین ) ، یکی از شایع ترین علت ها ، نارسای کلیوی است . در چنین مواقعی ، حضور پروتئین های سرم در ادرار ( پروتئینوری یا آلبومینوری ) افزایش می یابد.معمولا در این وضعیت ، دیابت با ترکیبی از تعدیل رژیم غذایی ، ورزش و قرص های خوراکی پایین آورندة قند خون با انسولین قابل کنترل است .در این بیماری ، اجرای فعالیت های ورزشی سبب کاهش غلظت گلوکز و افزایش حساسیت گیرنده های انسولینی در سلول های عضلانی می شود . این امر باعث می شود ، سلول های عضلانی قند را مصرف کنند .
اگر چه تحقیقات متعددی ، نقش ورزش را بر بهبود بیماری دیابت نشان داده اند ، اما به نظر می رسد ، فعالیت های حرکتی به تنهایی نمی توانند قند خون را کنترل کنند یا اثر کمی بر کنترل قند خون دارند،اما زمانی که ورزش ، رژیم غذای و دارو درمانی با هم ترکیب شوند ، آثار فوق العاده ای خواهند داشت .
افزایش چربی های خون و رابطه آن با بیماری کلیوی
بسیاری از بیماران کلیوی ، مشکلات متعددی از جمله افزایش تری گلیسرید ، کلسترول و کاهش سطح HDLدارند . اگر چه این اختلالات ممکن است ، ارتباطی با بیماری کلیوی نداشته باشند ، اما می توانند شدت بیماری کلیوی را افزایش دهند . با توجه به این که تأثیر ورزش هوازی بر کاهش تری گلیسرید وکلسترول و افزایش HDLتا حد زیادی مشخص شده است ، اما به نظر می رسد ، یکی دیگر از آثار مفید ورزش در بیماران کلیوی ، تعدیل سطح چربی های خون باشد .
دیالیز و ورزش
به رغم اینکه با ورزش می توان از روند بیماری هایی که منجر به نارسایی کلیه می شوند ،جلوگیری کرد اما گاهی وخامت بیماری به حدی است که تاثیرات غیرقابل جبرانی بر روی کلیه می گذارد و بیمار یا باید پیوند کلیه انجام دهد و یا دیالیز را انتخاب کند. ورزش در بیماران دیالیزی نیاز به رعایت نکات مهمی زیر نظر پزشک هست.
توصیه های مهم برای ورزشکاران دیالیزی
اگر چه انجام ورزش روی کلیه هایی که دچار نارسایی غیر قابل جبران شده اند ، تأثیرچندانی ندارد ، اما آثار مفیدی روی سلامت قلب و عروق ، سیستم اسکلتی – عضلانی ، سوخت و ساز و سیستم دفاعی بدن دارد . انجام تمرین‌های ورزشی در بهبودی بیماران دیالیزی موثر است، اما مبتلایان به بیماری‌های کلیوی ممکن است دچار ضعف عضلانی و خستگی بیش از حد باشند که این مشکل با تجویز یک نسخه ورزشی مناسب برای کنترل و بهبودی بیماری‌های کلیوی قابل حل است. به هر حال نکات مهمی دربارة ورزش در بیماران دیالیزی وجود دارد که باید قبل از ورزش و در هنگام تمرینات به آن دقت شود.
- اندازه گیری سطح پلاسمای خون: گاهی افزایش سطح پتاسیم پلاسما پس از انجام برخی تمرینات ورزشی پیش می آید که می تواند باعث اختلالات قلبی شود .البته احتمال هیپرکالمی ( افزایش پتاسیم خون ) پس از ورزش های هوازی کم است .
-اندازه گیری فشار خون : از آنجاییکه گاهی شاهد افزایش فشار خون هنگام ورزش هستیم باید قبل از انجام تمرینات ورزشی آنرا اندازه گیری کرد در صورتی که فشار خون سیستولی و دیاستولی به ترتیب بالاتر از 200 و 120 میلی متر جیوه باشد ، باید از ورزش خودداری کنند
- کاهش شدت تمرینات و جلوگیری از کم آبی : در صورتیکه شدت و حجم ورزش بالا باشد ،فرد آب بسیاری را از دست می دهد و امکان دارد دچار دهیدراسیون شود که می تواند عواقب منفی را به دنبال داشته باشد، باید دقت کرد تا آب از دست رفته جایگزین شود تا خطر کم آبی (دهیدراسیون ) کاهش یابد .
- زمان مناسب برای ورزش : به طور کلی ، شاید روز قبل از دیالیز برای ورزش مناسب نباشد ، چون احتمال بی ثباتی بیمار بیش تر است . بنابراین ، فعالیت های ورزشی در روز دیالیز و بعد از آن توصیه شده است .
ورزش های هوازی بهترین انتخاب
با توجه به آنچه گفته شد ، به نظر می رسد ، فعالیت های هوازی با شدت سبک و متوسط مانند پیاده روی و دوچرخه سواری ( ثابت و متحرک ) از جمله ، فعالیت های هوازی قابل قبولی هستند که افراد دیالیزی می توانند انجام دهند . مدت تمرین می تواند ، از زمان کم شروع شود ، سپس به تدریج تا 20 دقیقه در هر جلسه افزایش یابد . ورزش های هوازی ضمن اینکه می توانند ، در پیشگیری یا کنترل بیماری کلیوی عامل مهمی باشند ، می توانند برای بیماران دیالیزی نیز سودمند باشند و ضمن افزایش کیفیت زندگی این افراد ، آثار دیالیز را افزایش دهند . به هر حال ، انجام ورزش در بیماران دیالیزی ، مستلزم کنترل پزشکی دقیق از جمله فشار خون و پتاسیم پلاسما است .
طبق نظریه متخصان کلیه و مجاری ادراری روزانه 20 تا 30 دقیقه ورزش منظم و هوازی مانند دوچرخه سواری، شنا، پیاده روی و ایروبیک می تواند در بهبود عملکرد کلیه ها نقش مهمی را ایفا کند.زیرا ورزش باعث می شود که مایعات بیشتری مصرف کنیم و این مصرف بیشتر مایعات در عملکرد کلیه ها تاثیر گذاراست. همچنین با توجه به این که ورزش باعث گردش خون بیشتر در کلیه ها می شود، آن ها را از خطر ابتلا به بیماری های کلیوی مصون می دارد.باید توجه کرد که منظور از ورزش، ورزش منظم و روزانه است و ورزش های سنگینی که فقط یک روز در هفته انجام شود و روزانه تکرار نشود، از نظر پزشکی در بهبود عملکرد کلیه ها تاثیری ندارد.
گزارش از: طیبه خزاعلی
نارسایی کلیه » نوعی اختلال بالینی است و در اثر عامل های بیماری زای گوناگون ، از جمله فشار خون و دیابت ، نفریت گلومرولی ، انسداد شریان کلیوی و نارسایی قلبی ایجاد می شود . نقش ورزش به منظور پیشگیری از بیماری های کلیوی به طور غیر مستقیم و آثار مثبتی که بر فشار خون ، دیابت و جلوگیری از انسداد شریان کلیوی دارد ، تأیید شده است . به هر حال ، محققان به نقش ورزش پس از نارسایی کلیه نیز توجه داشته اند . برای روشن شدن این مطلب ابتدا به بیماری نارسایی کلیه و علت آن با توجه به بیماری دیابت ، فشار خون و چربی خون و درمان و یا کنترل این بیماری ها با ورزش می پردازیم.
بیماری فشار خون و رابطه آن با بیماری کلیوی
به نظر می رسد از بین عامل های متعدد ایجاد کننده بیماری کلیوی در افراد بزرگسال ، بیماری فشار خون نقش زیادی داشته باشد . در دهه اخیر ، به دلیل مشکلات اجتماعی و بی تحرکی جسمانی ، بیماری کلیوی حاصل از بیماری فشار خون حدود 16 الی 26 درصد افزایش یافته است . بیماری فشار خون می تواند ، باعث بروز نارسایی کلیوی شود و یا پیشرفت نارسایی کلیه را تسریع کند . زیرا به نظر می رسد ، اولین اختلالی که باعث ظهور اختلال کلیه می شود ، کاهش قطر رگ های کلیوی در اثر اختلال توان وازوموتور سرخرگچه های کلیوی باشد . بنابراین ، در چنین وضعیتی دارو درمانی و فعالیت های بدنی هوازی با عضلات بزرگ بدن می تواند ، از طریق کنترل و احتمالأ کاهش فشار خون مفید واقع شود .
بیماری دیابت و و رابطه آن با بیماری کلیوی
در هر دو نوع بیماری دیابت شیرین ( وابسته وغیر- وابسته به انسولین ) ، یکی از شایع ترین علت ها ، نارسای کلیوی است . در چنین مواقعی ، حضور پروتئین های سرم در ادرار ( پروتئینوری یا آلبومینوری ) افزایش می یابد.معمولا در این وضعیت ، دیابت با ترکیبی از تعدیل رژیم غذایی ، ورزش و قرص های خوراکی پایین آورندة قند خون با انسولین قابل کنترل است .در این بیماری ، اجرای فعالیت های ورزشی سبب کاهش غلظت گلوکز و افزایش حساسیت گیرنده های انسولینی در سلول های عضلانی می شود . این امر باعث می شود ، سلول های عضلانی قند را مصرف کنند .
اگر چه تحقیقات متعددی ، نقش ورزش را بر بهبود بیماری دیابت نشان داده اند ، اما به نظر می رسد ، فعالیت های حرکتی به تنهایی نمی توانند قند خون را کنترل کنند یا اثر کمی بر کنترل قند خون دارند،اما زمانی که ورزش ، رژیم غذای و دارو درمانی با هم ترکیب شوند ، آثار فوق العاده ای خواهند داشت .
افزایش چربی های خون و رابطه آن با بیماری کلیوی
بسیاری از بیماران کلیوی ، مشکلات متعددی از جمله افزایش تری گلیسرید ، کلسترول و کاهش سطح HDLدارند . اگر چه این اختلالات ممکن است ، ارتباطی با بیماری کلیوی نداشته باشند ، اما می توانند شدت بیماری کلیوی را افزایش دهند . با توجه به این که تأثیر ورزش هوازی بر کاهش تری گلیسرید وکلسترول و افزایش HDLتا حد زیادی مشخص شده است ، اما به نظر می رسد ، یکی دیگر از آثار مفید ورزش در بیماران کلیوی ، تعدیل سطح چربی های خون باشد .
دیالیز و ورزش
به رغم اینکه با ورزش می توان از روند بیماری هایی که منجر به نارسایی کلیه می شوند ،جلوگیری کرد اما گاهی وخامت بیماری به حدی است که تاثیرات غیرقابل جبرانی بر روی کلیه می گذارد و بیمار یا باید پیوند کلیه انجام دهد و یا دیالیز را انتخاب کند. ورزش در بیماران دیالیزی نیاز به رعایت نکات مهمی زیر نظر پزشک هست.
توصیه های مهم برای ورزشکاران دیالیزی
اگر چه انجام ورزش روی کلیه هایی که دچار نارسایی غیر قابل جبران شده اند ، تأثیرچندانی ندارد ، اما آثار مفیدی روی سلامت قلب و عروق ، سیستم اسکلتی – عضلانی ، سوخت و ساز و سیستم دفاعی بدن دارد . انجام تمرین‌های ورزشی در بهبودی بیماران دیالیزی موثر است، اما مبتلایان به بیماری‌های کلیوی ممکن است دچار ضعف عضلانی و خستگی بیش از حد باشند که این مشکل با تجویز یک نسخه ورزشی مناسب برای کنترل و بهبودی بیماری‌های کلیوی قابل حل است. به هر حال نکات مهمی دربارة ورزش در بیماران دیالیزی وجود دارد که باید قبل از ورزش و در هنگام تمرینات به آن دقت شود.
- اندازه گیری سطح پلاسمای خون: گاهی افزایش سطح پتاسیم پلاسما پس از انجام برخی تمرینات ورزشی پیش می آید که می تواند باعث اختلالات قلبی شود .البته احتمال هیپرکالمی ( افزایش پتاسیم خون ) پس از ورزش های هوازی کم است .
-اندازه گیری فشار خون : از آنجاییکه گاهی شاهد افزایش فشار خون هنگام ورزش هستیم باید قبل از انجام تمرینات ورزشی آنرا اندازه گیری کرد در صورتی که فشار خون سیستولی و دیاستولی به ترتیب بالاتر از 200 و 120 میلی متر جیوه باشد ، باید از ورزش خودداری کنند
- کاهش شدت تمرینات و جلوگیری از کم آبی : در صورتیکه شدت و حجم ورزش بالا باشد ،فرد آب بسیاری را از دست می دهد و امکان دارد دچار دهیدراسیون شود که می تواند عواقب منفی را به دنبال داشته باشد، باید دقت کرد تا آب از دست رفته جایگزین شود تا خطر کم آبی (دهیدراسیون ) کاهش یابد .
- زمان مناسب برای ورزش : به طور کلی ، شاید روز قبل از دیالیز برای ورزش مناسب نباشد ، چون احتمال بی ثباتی بیمار بیش تر است . بنابراین ، فعالیت های ورزشی در روز دیالیز و بعد از آن توصیه شده است .
ورزش های هوازی بهترین انتخاب
با توجه به آنچه گفته شد ، به نظر می رسد ، فعالیت های هوازی با شدت سبک و متوسط مانند پیاده روی و دوچرخه سواری ( ثابت و متحرک ) از جمله ، فعالیت های هوازی قابل قبولی هستند که افراد دیالیزی می توانند انجام دهند . مدت تمرین می تواند ، از زمان کم شروع شود ، سپس به تدریج تا 20 دقیقه در هر جلسه افزایش یابد . ورزش های هوازی ضمن اینکه می توانند ، در پیشگیری یا کنترل بیماری کلیوی عامل مهمی باشند ، می توانند برای بیماران دیالیزی نیز سودمند باشند و ضمن افزایش کیفیت زندگی این افراد ، آثار دیالیز را افزایش دهند . به هر حال ، انجام ورزش در بیماران دیالیزی ، مستلزم کنترل پزشکی دقیق از جمله فشار خون و پتاسیم پلاسما است .
طبق نظریه متخصان کلیه و مجاری ادراری روزانه 20 تا 30 دقیقه ورزش منظم و هوازی مانند دوچرخه سواری، شنا، پیاده روی و ایروبیک می تواند در بهبود عملکرد کلیه ها نقش مهمی را ایفا کند.زیرا ورزش باعث می شود که مایعات بیشتری مصرف کنیم و این مصرف بیشتر مایعات در عملکرد کلیه ها تاثیر گذاراست. همچنین با توجه به این که ورزش باعث گردش خون بیشتر در کلیه ها می شود، آن ها را از خطر ابتلا به بیماری های کلیوی مصون می دارد.باید توجه کرد که منظور از ورزش، ورزش منظم و روزانه است و ورزش های سنگینی که فقط یک روز در هفته انجام شود و روزانه تکرار نشود، از نظر پزشکی در بهبود عملکرد کلیه ها تاثیری ندارد.
گزارش از: طیبه خزاعلی
