شرايط دشوار پس از عمليات کربلای 4 ضرورت انجام عملياتی را ايجاب می‎کرد که پيروزی آن تضمين شده و از لحاظ نظامی و سياسی بسيار ارزشمند باشد.

به گزارش خبرنگار دفاعی امنیتی گروه سیاسی باشگاه خبرنگاران جوان؛ سنگينی شرايط دشوار پس از عمليات کربلای 4 ضرورت انجام عمليات ديگری را ايجاب مي‌کرد. عملياتی که پيروزی آن تضمين شده باشد و  از جنبه نظامی و سياسی بسيار ارزشمند باشد تا آثار نامطلوب عدم فتح کربلای 4 را جبران نمايد.

ناحيه‌ مرزی استراتژيك‌ شلمچه‌ در منطقه‌ شمال‌ غربی خرمشهر واقع‌ شده‌ كه‌ از جنوب‌ با اروند رود، از شمال‌ با منطقه‌ عمومی اهواز و از غرب‌ با مرزهای بين‌ المللی ايران‌ و عراق، محصور  گرديده‌ است‌. وجود اروند رود در جنوب‌ آن‌، درياچه‌ ماهی و جزايربوبيان‌، ويژگی نظامی خاصی را در اين‌ منطقه‌ به‌ وجود آورده‌ است‌ و به‌ خاطر نزديكی جغرافيايی آن‌ با شهر صنعتی بصره‌، از نظركارشناسان‌ نظامی، دارای اهميت‌ فوق العاده‌ای بوده‌ است‌.


اولين باری که ناظران و کارشناسان غربی در مورد امکانات و قدرت دفاعی عراق دچار ترديد شدند
ارزشمندترين منطقه موجود، شلمچه بود که دشمن در آن مستحکم ترين مواضع و موانع را داشت، به طوری که عبور از آن ها غير ممکن می‎نمود و با توجه به اصول نظامی شناخته شده و محاسبات کمی، ضريب موفقيت بسيار ناچيز بود و بالطبع تضمين پيروزی از سوی فرماندهان عمليات را غير ممکن می‌ساخت؛ ليکن ضرورت غير قابل انکار ادامه جنگ در آن موقعيت و لزوم تسريع در تصميم گيری پس از عمليات کربلای 4 سبب گرديد که صرفا براي انجام تکليف و با اميد به نصرت الهی، تمامی نيروهای خودی اعم از رزمنده و فرمانده برای عمليات بزرگ کربلای 5 آماده شوند.



خلاصه گزارش عملیات

نام‌ عمليات: كربلاي‌5 و عمليات‌ تكميلی
زمان‌ اجرا: 10/19 /1365
مدت‌ اجرا:70 روز
تلفات‌ دشمن‌: 42700(كشته، زخمی و اسير )
رمز عمليات: يا زهرا
مكان‌ اجرا: منطقه‌ عمومی شرق‌ بصره‌ -سراسر محور جنوبی جنگ‌
ارگان‌هاي‌ عمل‌كننده: سپاه‌ پاسداران‌ انقلاب‌ اسلامي‌
اهداف‌ عمليات: انهدام‌ ماشين‌ جنگی دشمن، گشودن‌ راه‌ برای سرنوشت‌ جنگ‌ طولانی و پاسخ‌ به‌ انتظارات‌ مردم‌ و تهديد شهر بصره‌


هنگام انتخاب منطقه عمليات کربلای 5، آنچه اوضاع را پيچيده تر می کرد، اين بود که:

تنها انجام يک عمليات نمی توانست موثر باشد.
به علاوه عمليات بايد با پيروزی توام باشد.
هم چنين سرعت عمل نيز نقش تعيين کننده ای در اين عمليات داشت.

دشمن با توجه به اهميت منطقه، زمين شرق بصره را مسلح به انواع موانع و استحکامات کرده بود و با رها کردن آب در منطقه، انجام هرگونه عملياتي را غير ممکن ساخته و فضای امنی را برای خود به وجود آورده بود تا بتواند حرکت هر نيروی مهاجم را قبل از دستيابی به خط اول خود سرکوب کند.

رزمندگان‌شجاع‌ سپاه‌ اسلام‌ در مرحله‌ی اول‌ عمليات‌، با هجومی مرگبار وغافل‌گيرانه‌ به‌ قلب‌ دشمن‌، در تاريخ‌ فردای آن‌ روز، شلمچه‌ را آزاد مي‌نمايند و با گسترش‌ عمليات‌ خود، هر لحظه‌ فاصله‌ی خود را بابصره‌ كم‌ مي‌كنند؛ به‌ طوری كه‌ صدای شليك‌ مسلسل‌ها مردم‌ شهر راسراسيمه‌ به‌ خيابان‌ها مي‌ريزد.

در دومين‌ مرحله‌ی اين‌ عمليات‌،رزمندگان‌ اسلام‌ با عبور از موانع‌ ايذايی و بسيار محكم‌، هجوم‌ سنگين‌خود را عليه‌ مواضع‌ دشمن‌ شروع‌ مي‌كنند كه‌ پاسگاه‌های شلمچه‌،بوبيان‌ و كوت‌ سواری در اين‌ هجوم‌، آزاد مي‌شود. رزمندگان‌ اسلام‌ باهجوم‌ ديگري‌ چندين‌ كيلومتر از جاده‌ی آسفالته‌ شلمچه‌ ـ بصره‌ را آزاد می‌كنند و به‌ عمق‌ مواضع‌ دشمن‌ نفوذ كرده‌، خود را به‌ دژ فولادين‌ بصره‌ می‌رسانند.

اولين باری که ناظران و کارشناسان غربی در مورد امکانات و قدرت دفاعی عراق دچار ترديد شدند

اين‌ دژ توسط‌ كارشناسان‌ خارجی احداث‌ شده‌ بود كه‌ دارای خاكريزهای مثلثی، هلالی، سنگرهای مستحكم‌ بتونی و موانع‌ ايذايی سنگين‌ بود و ساخت‌ آن‌ پنج‌ سال‌ طول‌ كشيده‌ بود.

اولين خط دفاعی دشمن دژی بود که در يک سمت آن سنگرهای بتونی براي استراحت نيرو و در سمت مقابل، سنگرهای ديده بانی و تيربار با مهمات آماده و سنگرهای تانک احداث شده بود. اين دژ، دشمن را از موقعيت ممتازی برای اشراف و تسلط کامل بر منطقه برخوردار می کرد. در پشت خط اول چند موضع هلالی شکل احداث، که قطر هر يک به 300 الي 400 متر و ارتفاع آن به 5 تا 6 متر می رسيد.

در پشت مواقع هلالی، برای تردد و استقرار تانک، جاده ساخته شده بود و به اين وسيله تانک می توانست با استقرار روی مواضع مشخص شده، کل منطقه درگيری را زير پوشش گلوله مستقيم و تيربار قرار دهد.
دومين خط دشمن به فاصله صد متر از خط اول و به موازات آن احداث، و سيل بندی بود به عرض 205 و ارتفاع 4 متر که دارای موضع پياده، کانال مواصلاتی و مواضع تانک بود. اين سيل بند از جنوب جاده شروع مي شد و به سمت اروند ادامه داشت.

اولين باری که ناظران و کارشناسان غربی در مورد امکانات و قدرت دفاعی عراق دچار ترديد شدند

سومين خط دشمن، خاکريزی بود به موازات خط دوم و دارای مواضع پياده و تانک که در جلوی آن کانال َمتروکه‌ای به عرض 4 و عمق 2 متر احداث شده بود. چهارمين رده دشمن در پشت نهر دوعيجی قرار داشت و شامل نهر، دژ و چندين موضع هلالی پی در پی، که بر توانايی دشمن برای مقابله و دفاع مي افزود.

پنجمين رده دشمن در پشت نهر جاسم قرار داشت. ضمن آن که در حد فاصل خط چهارم و پنجم، قرارگاه دشمن، خصوصا قرارگاه تاکتيکی سپاه سوم (مقر فرماندهي لشکر11)، دارای مواضع مستحکمي بود و پدافند مستقل داشت. پس از خط جاسم تا کانال زوجي، مرکز توپخانه، لجستيک و عقبه لشکر 11 قرار گرفته بود و رده ششم و هفتم دشمن شامل کانال زوجی و مثلثی های غرب کانال زوجي بود. در منطقه شلمچه، دشمن زمين را به شکل پنج ضلعي درآورده بود. که از استحکامات بسيار پيچيده اي بر خوردار بود.

گارد رياست‌ جمهوری عراق با فرماندهی صدام‌ به‌ منطقه‌ اعزام‌ می‌شود و بی درنگ‌ پاتك‌های سنگين‌ خود را آغاز می‌كند؛ اما هر بار با تحمل‌شكست‌های سنگين‌ وادار به‌ عقب‌ نشينی می‌شود. در مرحله‌ی سوم‌ عمليات‌، رزمندگان‌ اسلام‌ از كنار اروند به‌ مواضع‌ دشمن‌ در محور نهر جاسم‌ هجوم‌ برده‌، يگان‌های سر در گم‌ دشمن‌ را درعمليات‌ گاز انبری گرفتار كرده‌ و تعدادی از آن‌ها را كشته‌ يا زخمی می‌كنند و با عبور از نهر جاسم‌ و تسلط‌ بر پل‌های ارتباطی، به‌ عمق‌مواضع‌ دشمن‌ نفوذ مي‌كنند.


19 دی ماه سالروز عمليات كربلاي 5 در سال 1365

رزمندگان‌ سپاه‌ اسلام‌ برای آزاد سازی مناطق‌ تحت‌ اشغال‌و دفع‌ تجاوز دشمن‌ و به‌ منظور دست‌يابی به‌ اهداف‌ والای خود، اقدام‌به‌ انجام‌ عمليات‌ كربلای پنج‌ در اين‌ منطقه‌ نمودند. اين‌ عمليات‌ در تاريخ‌ نوزدهم‌ دی ماه‌ 1365 با رمز مبارك‌ "يازهرا(ع)" در منطقه‌ شلمچه‌ و شرق بصره‌ آغاز مي‌شود.

اولين باری که ناظران و کارشناسان غربی در مورد امکانات و قدرت دفاعی عراق دچار ترديد شدند


اهداف عمليات

منطقه شلمچه به لحاظ اهميت سياسی و نظامی آن، به عنوان يکی از معابر وصولی شهر بصره، همواره در زمره اهداف قوای نظامی جمهوری اسلامی ايران قرار داشت. در صورت تسلط بر اين منطقه، جمهوری اسلامی می توانست برتری خود در جنگ را به اثبات برساند.


منطقه عمليات

منطقه عملياتی شلمچه که در جنوب شرقي شهر مهم بصره قرار گرفته و تقريبا نزديک ترين محور وصولي به اين شهر به شمار مي آيد، به مناطق و محورهای زير محدود مي باشد:

از شمال، به آب گرفتگي جنوب زيد.
از جنوب، به رودخانه اروند و اروند صغير.
از غرب، به کانال زوجی و شهرهای تنومه و الحارثه.

اين منطقه از تعداد زيادی نهر، کانال، خاکريز، جاده و .... تشکيل شده است که همه آن ها در بخش شمالی اروند قرار دارند. هم چنين، آب گرفتگيهای متعددی در اين منطقه وجود دارند که از سوی ارتش عراق به عنوان موانعی در مقابل هر گونه نفوذ قوای جمهوری اسلامی ايجاد شده اند.


اولين باری که ناظران و کارشناسان غربی در مورد امکانات و قدرت دفاعی عراق دچار ترديد شدند

استعداد دشمن

منطقه عملياتی در حوزه پدافندي سپاه سوم عراق بود و سه لشکر 11 پياده، 5 مکانيزه و 3 زرهی در اين منطقه مستقر بودند.

با شروع عمليات، تعداد ديگری از لشکرهای عراق به تدريج در منطقه عملياتی حضور يافتند. اين لشکرها عبارت بودند از:

الف – پياده:
لشکرهاي 2، 4، 7، 8، 22، 32، 14، 15، 25، 18، 30، 29، 27، 28، 33، 20 و 35

ب – زرهی:
لشکر هاي 6، 10 و 12.

ج – مکانيزه:
لشکر 1.

د – گارد رياست جمهوری:
لشکرهاي 1، 2، 3 و6.

در ذيل، تمام يگان هايي که به منطقه کربلای 5 اعزام شدند، بر حسب تيپ آورده شده است:

الف – پياده:
تيپ هاي 36، 4، 5، 29، 18، 19، 38، 39، 23، 22، 28، 45، 47، 48، 14، 44، 71، 72، 74، 75، 76، 78، 79، 81، 82، 83، 84، 88، 90، 91، 93، 94، 95، 96، 101، 102، 103، 105، 106، 107، 109، 111، 112، 113، 114، 116، 117، 118، 119، 120، 238، 412، 413، 417، 418، 421، 422، 423، 426، 428، 429، 430، 431، 435، 436، 437، 438، 439، 442، 443، 501 ، 502، 506، 603 ، 604، 605، 701، 702، 703، 704، 707، 801 و 805.

ب – زرهی:
تيپ هاي 34، 6، 12، 26، 30، 16، 17، 42، 37 و50 و گردان تانک لشکر 11 پياده.

ج – مکانيزه:
تيپ های 27، 8، 20، 15، 25، 24 و 46.

د – گارد رياست جمهوری:
تيپ های 4، 5، 6، 7، 8، 16، 17 پياده، 2 و 10 زرهي، 3 نيروي مخصوص و 11 کماندو.

هـ – نيروهای مخصوص:
: تيپ هاي 65، 66 و 68.

و – کماندو:
یتيپ های 1، 2 و 3 ستاد کل، هفت تيپ کماندويي از سپاه هاي هفت گانه و پنج گردان مستقل کماندو.

ز – توپخانه:
46 گردان.


اولين باری که ناظران و کارشناسان غربی در مورد امکانات و قدرت دفاعی عراق دچار ترديد شدند

قوای خودی

براساس موجودی 200 گردان نيرو، نحوه رزم به شکل زير طراحی شد:

قرارگاه خاتم الانبياء  (ص) به عنوان قرارگاه مرکزی.

قرارگاه کربلا تحت فرماندهی قرارگاه خاتم الانبياء (ص) هدايت نيروهاي زير را به عهده داشت:

لشکر 25 کربلا.
لشکر 41 ثارالله عليه‌السلام.
لشکر 31 عاشورا.
تيپ مستقل 33 المهدی (عج).
تيپ مستقل 18 الغدير.
تيپ مستقل 48 فتح.

قرارگاه نجف تحت فرماندهی قرارگاه خاتم الانبياء (ص) هدايت نيروهای زير را بر عهده داشت:

لشکر 17 علي بن ابی طالب عليه‌السلام.
لشکر 5 نصر.
لشکر 105 قدس.
لشکر 155 ويژه شهدا.
لشکر 21 امام رضا عليه‌السلام.
تيپ مستقل 57 حضرت ابوالفضل عليه‌السلام.
تيپ مستقل 12 قائم (عج).
قرارگاه قدس تحت فرماندهی قرارگاه خاتم الانبياء (ص) هدايت نيروهاي زير را بر عهده داشت:

لشکر 27 محمد رسول الله (ص).
لشکر 7 ولی عصر (عج).
لشکر 8 نجف اشرف.
لشکر 14 امام حسين عليه‌السلام.
لشکر 32 انصارالحسين عليه‌السلام.
تيپ مستقل 44 قمربنی هاشم عليه‌السلام.

هم چنين، گردان مستقل 38 زرهی ذوالفقار، تيپ 20 زرهی رمضان و تيپ توپخانه 15 خرداد تحت امر قرارگاه خاتم الانبياء (ص) بودند. در مجموع، 24 گردان توپخانه، آماده آتش وجود داشت.
در جريان عمليات نيز قرارگاه عملياتی نوح و تيپ های مستقل 110 خاتم الانبياء (ص) و 22 بدر به نيروهای عمل کننده ملحق شدند.

اولين باری که ناظران و کارشناسان غربی در مورد امکانات و قدرت دفاعی عراق دچار ترديد شدند


نتايج عمليات کربلای 5

عبور از موانع نفوذ ناپذير دشمن در شرق بصره و حضور در حومه اين شهر به گونه ای اهميت يافت که متعاقب اين عمليات:

موقعيت سياسی و نظامی عراق تضعيف شد و در نتيجه حملات گسترده اين کشور به مراکز اقتصادی، صنعتی و مسکونی ايران بار ديگر آغاز شد.
اوضاع جبهه هاي نبرد به سود قوای نظامی ايران تثبيت شد و سپاه پاسداران يکي از ارزنده ترين تجارب نظامی خود را کسب کرد. تلاش های بين المللی برای پايان دادن به جنگ افزايش يافته و به تصويب قطع نامه 598، که در آن براي اولين بار تا حدودي نظريات جمهوری اسلامي ايران لحاظ شده بود، در شورای امنيت سازمان ملل انجاميد. حضور گسترده نظامی امريکا و متحدين او در خليج فارس آغاز شد و يکی از هواپيماهای مسافربري ايران توسط ناوگان امريکا ساقط گرديد.
تعدادی از حجاج بی دفاع ايران توسط رژيم سعودي به شهادت رسيدند.


اولين باری که ناظران و کارشناسان غربی در مورد امکانات و قدرت دفاعی عراق دچار ترديد شدند
آخرين آمار انهدام نيروی دشمن از شروع عمليات کربلای 5 تا پس از عمليات تکميلی کربلای 5 به شرح زير است:

1- مناطق و تاسيسات آزاد شده:

12 کيلومتر پيشروی به طرف بصره و آزاد کردن 150 کيلومتر مربع.
آزاد سازي پاسگاه هاي بوبيان، شلمچه، کوت سواری و خين.
آزاد سازي 14 کيلومتر از جاده آسفالته شلمچه – بصره.
آزاد سازي جزاير بوارين، فياض و ام الطويل.
آزاد سازي 11 قرارگاه تيپ ارتش عراق.
آزاد سازي روستاهای خرنوبيه، سعيديه، حنين، سليمانيه، هسجان، جاسم.
عبور از کانال ماهی گيری، نهر دوعيجی و جاسم.
استقرار در 10 کيلومتری بصره.
تصرف درياچه بوبيان و بخشی از کانال ماهی.

2- تجهيزات منهدم شده دشمن:

بيش از 80 فروند هواپيما.
700 دستگاه تانک و نفربر.
250 قبضه توپ صحرايی و ضد هوايی.
صدها قبضه انواع ادوات نيمه سنگين.
1500 دستگاه خودرو.
400 دستگاه انواع ادوات مهندسی و رزمی.
مقدار زيادي سلاح سبک و مهمات.

در اين عمليات 81 تيپ و گردان مستقل دشمن منهدم و 24 تيپ و گردان مستقل نيز آسيب کلی ديدند و تعداد 40 هزار نفر کشته يا زخمی و 270 نفر نيز اسير شدند.


بازتاب عمليات کربلاي 5

شکستن خطوط و استحکامات و پيشروی در شرق بصره، توانايی ها و قابليت های نظامی عراق را بار ديگر، زير سؤال برد، چنان که روزنامه ABSERVER چاپ پاريس به نقل از کارشناسان غربي نوشت: «برای اولين بار از آغاز جنگ تاکنون، ناظران و کارشناسان غربی در مورد امکانات دفاعی عراق دچار ترديد شده اند.»

هم چنين تاکيد بر توانايی نظامی ايران، بخش ديگری از تحليل های ارايه شده در رسانه های خبری بود، چنان که راديو B.B.C طی تحليل در همين زمينه، با توجه به تجربه سپاه درعمليات فاو و عبور از رودخانه اروند، ضمن اشاره به عبور از منطقه آب گرفتگی و کانال پرورش ماهی در عمليات کربلای 5 گفت: «موفقيت ايران در عبور از درياچه ماهی، يک بار ديگر توانايی ايران در عبور از آبراه ها را نشان می دهد.»

هفته نامه news week  نيز ضمن تاکيد بر پيروزی ايران در عمليات کربلای 5، بر شرايط پيروزی ايران بر عراق اشاره کرد:

«تهاجم ايرانی ها در نزديکي بصره، حداقل يک چيز را در خصوص جنگ ايران و عراق تغيير داده و آن اين مساله است که برای اولين بار طي چند سال گذشته، اين احتمال را که يک طرف حقيقتاً بر ديگری پيروز شود، مطرح ساخته است.»



اولين باری که ناظران و کارشناسان غربی در مورد امکانات و قدرت دفاعی عراق دچار ترديد شدند
عمليات‌ كربلای5 ؛ انهدام‌ قوی‌ترين‌ دژ دشمن‌

به‌ دليل‌ دست‌ نيافتن‌ ايران‌ به‌ اهداف‌ پيش‌بينی شده‌ در عمليات‌ كربلای4 ،بحران‌ بزرگی برای فرماندهان‌ جنگ‌ به‌ وجود آمده‌ بود. به‌ همين‌ سبب‌ با توجه‌ به‌ آمادگی يگان‌ها و نيروهای داوطلب‌ برای انجام‌ عملياتی ديگر، طرح‌ عمليات‌ «كربلای5» در مدتی اندك‌ يعنی12 روز، ريخته‌ شد.

چيزی كه‌ اوضاع‌ را به‌ هنگام‌ انتخاب‌ منطقه‌ عملياتی پيچيده‌ و دشوار می‌ساخت، اين‌ بود كه‌ در چنين‌ شرايطی تنها انجام‌ يك‌ عمليات‌ نمی‌توانست‌ راهگشا باشد، بلكه‌ در عين‌ حال‌ عمليات‌ می‌بايست‌ از شرط‌ تضمين‌ پيروزی و همچنين‌ شرايط‌ و ويژگی‌های لازم‌ مناطق‌ آزاد شده‌ به‌ سود جمهوری اسلامی بهره‌مند باشد.

حدود 9ماه  وقت‌ و سرمايه‌گذاری نسبتا وسيع‌ جمهوری اسلامی (نيروی انسانی، امكانات‌ و غيره) برای طراحی و انجام‌ عمليات‌ گسترده‌ و بخصوص‌ شيوه‌ تبليغاتی و طرح‌ مساله‌ عمليات‌ سرنوشت‌ساز، تا حد زيادی توقع‌ همگان‌ را نسبت‌ به‌ دستاوردهای عمليات‌ آينده‌ بالابرد و تلقی خاصی را نسبت‌ به‌ سرنوشت‌ جنگ‌ در بين‌ مردم‌ پديدآورد. توقف‌ نبرد در كربلای4 و اعلام‌ آن‌ به‌ عنوان‌ يك‌ عمليات‌ محدود، ابهاماتی را می‌توانست‌ در اذهان‌ به‌ وجود آورد كه‌ تبليغات‌ ناخوشايندی را در پی داشت.

ولی عمليات‌ كربلای5 كه‌ در ساعت‌1 و30 دقيقه‌ بامداد 19 دی ماه‌1365 با رمز "يا زهرا"  آغاز شد، تا اندازه‌ای انتظارات‌ مردم‌ را برآورده‌ ساخت. اين‌ عمليات‌ تا پايان‌ سال‌1365 ادامه‌ يافت‌ و به‌ لحاظ‌ مقاومت‌ و جنگندگی نيروهای ايران‌ در شرايط‌ بسيار مشكل‌ و پيچيدگی دژهای مستحكم‌ دشمن، يكی از بزرگترين‌ نبردهای تمام‌ دوران‌ جنگ‌ تحميلی محسوب‌ می‌شود. منطقه‌ عمومی شرق‌- بخاطر اهميت‌ سياسی و نظامی آن‌- همواره‌ جايگاهی قابل‌ توجه‌ در انديشه‌ طراحان‌ جنگ‌ داشته‌ است.

پس‌ از فتح‌ خرمشهر، تسلط‌ بر شلمچه‌ به‌ عنوان‌ يكی از معابر وصولی شهر بصره، در زمره‌ اهداف‌ قوای نظامی ايران‌ قرار گرفت‌ و عمليات‌ كربلای پنج‌ بهترين‌ موقعيت‌ برای عملی ساختن‌ اين‌ ايده‌ بود. پيشروی سريع‌ نيروها از سيل‌بند و مواضع‌ دشمن‌ در شرق‌ «كانال‌ ماهی» بسته‌ و سپس‌ عبور از اين‌ كانال‌ و توسعه‌ وضعيت‌ نيروهای خودی، نشانگر غافلگيری دشمن‌ در اين‌ محور بود. اخبار و اطلاعات‌ واصله‌ نيز حكايت‌ از وضعيت‌ نسبتا مناسب‌ و خوب‌ نيروها می‌كرد. ادامه‌ اين‌ تلاش‌ها در روز نخست‌ منجر به‌ تصرف‌ مثلث‌ غرب‌ «كانال‌ زوجی» شد.

اولين باری که ناظران و کارشناسان غربی در مورد امکانات و قدرت دفاعی عراق دچار ترديد شدند

همچنين‌ در محور «پنج‌ ضلعی»، تلاش‌ دشمن‌ منحصرا مقاومت‌ در يك‌ قرارگاه‌ فرماندهی تيپ‌ بود و نيروهای رزمنده‌ و زرهی سپاه توانستند بيشتر پايگاه‌های موجود در اين‌ محور را به‌ تصرف‌ خود درآورند. درگيری در جزيره‌ «بوارين» در ساعات‌ نخستين‌ عمليات، بيشتر بدين‌ منظور بود كه‌ دشمن‌ احساس‌ كند در سراسر خط‌ درگيری وجود دارد تا فرصت‌ تمركز نيرو را نداشته‌ باشد.

همچنين‌ در پاسگاه‌ «بوبيان» كه‌ جناح‌ راست‌ عمليات‌ بود، رزمندگان‌ توانستند آن‌ را به‌ تصرف‌ خود درآورند. در روزهای بعد، پاتك‌های سنگين‌ دشمن‌ در منطقه‌ از محورهای مختلف‌ آغاز شد و از طرفی عمليات‌ و درگيری نيروهای خودی نيز ادامه‌ پيدا كرد. در مجموع، مقاومت‌ و ايستادگی نيروها زير آتش‌ شديد دشمن، با وجود كمبود مهمات‌ و بسته‌ شدن‌ چند راه‌ تداركاتی و كمك‌ رسانی، بی‌نظير بود. در محور كانال‌ پرورش‌ ماهی اين‌ درگيريها به‌ اوج‌ خود رسيد و تنها جاده‌ ارتباطی كه‌ به‌ رزمندگان‌ مستقر در اين‌ محور آذوقه‌ و مهمات‌ می‌رساند، بی‌وقفه‌ زير آتش‌ سنگين‌ عراق‌ بود. گذشته‌ از نقش‌ اساسی عمليات‌ كربلای5 در پيدايش‌ يك‌ امكان‌ تازه‌ برای اجراي‌ آتش‌ پی در پی بر روی شهر بصره‌- همزمان‌ با جنگ‌ شهرها- تلاشی وسيع‌تر برای انهدام‌ قسمت‌ ديگری از ارتش‌ عراق، (حتی بيشتر از فاو) از جمله‌ دستاوردهای مهم‌ نظامی كربلای5 بود.

انهدام‌ دشمن‌ در كربلای5 به‌مراتب‌ بيشتر از والفجر8 بود، به‌ گونه‌ای كه‌ حتی تحليلگران‌ غرب‌ ناچار به‌ اعتراف‌ گوشه‌ای از اين‌ مساله‌ شدند. شلمچه‌ به‌ منزله‌ يكی از قوی‌ترين‌ دژهای دشمن‌ محسوب‌ مي‌شد و اين‌ برای ارتش‌ عراق‌ به‌منزله‌ ديواری غير قابل‌ نفوذ بود و همين‌ اعتماد بيش‌ از اندازه‌ نسبت‌ به‌ منطقه، تاثير بسزايی در غافلگيری دشمن‌ داشت. اين‌ عمليات‌ با انجام‌ چندين‌ عمليات‌ محدود كه‌ بعدها «عمليات‌ تكميلی» نام‌ گرفت، كامل‌ شد. اين‌ عمليات‌ باعث‌ تثبيت‌و ترميم‌ خطوط‌ پدافندی نيروهای ايرانی گرديد.

اولين باری که ناظران و کارشناسان غربی در مورد امکانات و قدرت دفاعی عراق دچار ترديد شدند


در راس‌ اهداف‌ عمليات‌ تكميلی، پنج‌ هدف‌ عمده‌ قرار داشت:

1- تكميل‌ و ترميم‌ خط‌ پدافندی خودی در نهر جاسم.
2 -توسعه‌ و تثبيت‌ نهايی سر پل‌ منطقه‌ غرب‌ نهر جاسم‌ و پيشروی عمده‌ به‌ سوی كانال‌ زوجی
3- تصرف‌ مجدد سر پل‌ غرب‌ كانال‌ ماهی و گرفتن‌ جناح‌ اساسی از دشمن.
4- حضور موثر و تهديد منطقه‌ استراتژيك‌ شرق‌ كانال‌ زوجی.
5-انهدام‌ بخشی وسيع‌ از امكانات‌ و نفرات‌ دشمن.


در عمليات‌ كربلای 5 بيش‌ از 80 فروند هواپيما،700 دستگاه‌ تانك‌ و نفربر،250 قبضه‌ توپ‌ صحرايی و ضدهوايی، صدها قبضه‌ انواع‌ ادوات‌ نيمه‌ سنگين،1500 دستگاه‌ خودرو، دستگاه‌ انواع‌ ادوات‌ مهندسی- رزمی، مقدار زيادی سلاح‌ سبك‌ و مهمات‌ دشمن‌ منهدم‌ شد.

همچنين‌ در اين‌ عمليات‌81 تيپ‌ و گردان‌ مستقل‌ دشمن‌ منهدم‌ و34 تيپ‌ و گردان‌ نيز آسيب‌ كلي‌ ديد. تعداد كشته‌ و زخمی‌ها و اسرای عراق‌ بالغ‌ بر 42700 تن‌ بود. علاوه‌ بر آن‌220 دستگاه‌ تانك‌ و نفربر،500 دستگاه‌ خودرو،85 قبضه‌ انواع‌ توپ، هزاران‌ قبضه‌ سلاحهای سبك‌ و سنگين‌ و مقدار زيادی مهمات‌ نيز به‌ غنيمت‌ نيروهای خودی درآمد.

در اين‌ عمليات‌ بزرگ‌ و طولانی كه‌ با سنگين‌ترين‌ و بيشترين‌ پاتك‌های دشمن‌ توام‌ بود، چندين‌ تن‌ از فرماندهان‌ برجسته‌ ايراني‌ مانند «حسين‌ خرازی» فرمانده‌ لشكر14 امام‌ حسين‌ از اصفهان، «يدالله‌ كلهر» قائم‌مقام‌ لشكر27 محمد رسول‌ الله از تهران، «حجت‌الاسلام‌ والمسلمين‌ عبدالله‌ ميثمی» مسئول‌ حوزه‌ نمايندگی حضرت‌ امام در قرارگاه‌ خاتم‌ الانبيأ، اسماعيل‌ دقايقی فرمانده‌ لشكر9 بدر، هاشم‌ اعتمادی فرمانده‌ تيپ‌ امام‌ حسن محمدعلي‌ شاهمرادی فرمانده‌ تيپ‌44 قمر بنی‌هاشم، حاج‌ قاسم‌ ميرحسينی قائم‌مقام‌ لشكر41 ثارالله، محمد فرومندی قائم‌مقام‌ لشكر5 نصر و... به‌ شهادت‌ رسيدند.



گزارش از حمیدرضا قربانی


انتهای پیام/

اخبار پیشنهادی
تبادل نظر
آدرس ایمیل خود را با فرمت مناسب وارد نمایید.
آخرین اخبار