ظربف در پیامی به همایش امام خمینی(ره) و سیاست خارجی تاکید کرد
گسترش خشونت و افراط نتیجه غرض‌ورزی برخی رهبران سیاسی
وزیر خارجه کشورمان گفت: سیاست خارجی حضرت امام خمینی(ره) مبتنی بر مبانی اخلاقی در سیاست بود، این نوع نگاه ایشان به سیاست بین الملل در عرصه‌های مختلف نمود یافته که مهمترین آنها شکل یابی سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران بر بنیادهایی چون حفظ صلح و امنیت بین‌المللی، عدم تجاوز، حسن همجواری با همسایگان و تقویت همکاری با دولت‌ها بر مبنای احترام متقابل قرار است.
به گزارش خبرنگار سیاست خارجی باشگاه خبرنگاران، متن پیام "محمدجواد ظریف" وزیر خارجه کشورمان در نهمین همایش بین‌المللی امام خمینی(ره) و سیاست خارجی به شرح زیر است:
بسم الله الرحمن الرحیم
سالگرد ارتحال ملکوتی حضرت امام خمینی(ره) را به تمام حق جویان جهان، مسلمانان و مشتاقان آن امام راحل تسلیت عرض می کنم و اعتقاد دارم که با وجود آن که نزدیک به ربع قرن از درگذشت آن بزرگوار می‌گذرد، اندیشه‌های تابناک و انساندوستانه وی همواره چراغ راهی برای هدایت فرد و جامعه است و مرگ و گذشت زمان، نتوانسته ذره‌ای از درخشانی و اثرگذاری آن را بزداید.
بسیار خوشحالم که در جمع شما سیاستمداران، نخبگان جهان اسلام، اساتید دانشگاه و پژوهشگران در نهمین همایش بین المللی امام خمینی و سیاست خارجی حضور دارم. امیدوارم این اجلاس همچون گذشته دستاوردهای ارزشمندی در تبیین و تشریح اندیشه‌های امام خمینی و اجرایی نمودن آنها برای تداوم صلح و ثبات جهانی داشته باشد. برای دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی که همه ساله به برگزاری این مهم اهتمام می ورزد نیز آرزوی توفقیات بیشتر دارم.
برگزیدن عنوان نفی خشونت و افراطی‌گری در دیدگاه امام خمینی، انتخابی شاسیته و با درک صحیح از شرایط کنونی منطقه و نظام بین المللی است.
ما بیش از هر زمان دیگری برای کمک به ساخت دنیایی عاری از خشونت و افراطی گری و برقراری صلح نیازمند رجوع به آرا و اندیشه‌های مصلحین بزرگ چون امام خمینی(ره) هستیم. عمیقا اعتقاد دارم که اندیشه‌ها و سیره عملی آن بزرگوار، بر این بنیاد استوار بوده و پرداختن بدان، می‌تواند شیوه‌هایی را برای برای جلوگیری از افتادن در ورطه افراط و تفریط چه برای حکومت‌ها و چه برای جوامع مسلمان دارد و ضرورت زمانه این بازنگری را ایجاب می‌کند.
سال گذشته جمهوری اسلامی ایران این افتخار را داشت که میزبان نخستین کنفرانس بین‌المللی جهان علیه خشونت و افراطی‌گری باشد. حضور گسترده و استقبال جهانی از آن نشان داد که نه تنها فرهیختگان که بسیاری از سیاستمداران دور اندیش جهان به درستی از خطری که خشونت و افراطی‌گری برای جهان امروز پدید آورده و تهدید آن برای آینده بشریت آگاهی دارند. اما برای فائق آمدن بر این شر جهانی، لازم است قدم‌های بلندی با همکاری همدیگر برداشته شود.
با وجود آن که خشونت و افراط در ساختار نظام بین‌الملل همواره بخش جدایی ناپذیر از سیاست قدرت‌های بین‌المللی برای پیش برد اهداف و منافع خود بوده، اما جهان امروز بیش از هر زمانی، زشت ترین چهره به کارگیری این شیوه را به نمایش گذاشته شده است.
سال گذشته جمهوری اسلامی ایران این افتخار را داشت که میزبان نخستین کنفرانس بین‌المللی جهان علیه خشونت و افراطی‌گری باشد. حضور گسترده و استقبال جهانی از آن نشان داد که نه تنها فرهیختگان که بسیاری از سیاستمداران دور اندیش جهان به درستی از خطری که خشونت و افراطی‌گری برای جهان امروز پدید آورده و تهدید آن برای آینده بشریت آگاهی دارند. اما برای فائق آمدن بر این شر جهانی، لازم است قدم‌های بلندی با همکاری همدیگر برداشته شود.
با وجود آن که خشونت و افراط در ساختار نظام بین‌الملل همواره بخش جدایی ناپذیر از سیاست قدرت‌های بین‌المللی برای پیش برد اهداف و منافع خود بوده، اما جهان امروز بیش از هر زمانی، زشت ترین چهره به کارگیری این شیوه را به نمایش گذاشته شده است.
شرایط کنونی جهان، مبین این واقعیت است که گسترش خشونت و افراط نه تنها معلول اشغال خارجی، ساختار ظالمانه نظام بین‌المللی و بستر‌هایی است که در درون جوامع برای آن وجود داشته و دارد، بلکه نتیجه غرض ورزی برخی از رهبران سیاسی است که با سرمایه گذاری بر افراد و جریان‌های افراطی و با مشروعیت بخشی به رفتار آنها کوشیده‌اند از آنها برای پیشبرد اهداف سیاسی خود بهره گیرند و بدان‌ها این امکان را بخشیده‌اند تا با تکیه بر ابزار خشونت و ایجاد ترس در جوامع مختلف در شرق و غرب عالم به ویژه در منطقه ما، صلح و آرامش را از میان بردارند. این شیوه برخورد موجب شده تا خشونت و افراطی‌گری مرز‌ها را در نوردیده و ورای تمامی خطوط سیاسی و اجتماعی خود را به نمایش گذارد. خواسته‌های اقتصادی و اجتماعی رنگ باخته و جریان‌های افراطی و خشن با تکیه بر ایده‌های قومی و مذهبی نمود یابند و پیوند میان عقیده نادرست و سرمایه مالی و سیاسی چهره‌ای خشونت آمیز به جهان ما و ساحت مقدس برخی ادیان آسمانی بخشیده است.
امسال درحالی همایش بین‌المللی بزرگداشت امام خمینی(ره) را برگزار می‌کنیم که موجی از خشونت و افراطی‌گری جهان را فرا گرفته است، در غرب رشد جناح‌های افراطی دست راستی و احزاب پوپولیستی به مهاجرستیزی، اسلام ستیزی، خشونت و تولید و صدور ترور انجامیده و بخش‌هایی از جهان اسلام به صحنه جنایت بی پایان و کشتار روزانه انسان‌های بیگناه تبدیل شده است. گروه‌های تروریستی و مروجان خشونت با نام دین، وحشتناک ترین جنایت‌ها را علیه انسان‌های بی گناه انجام می دهند و پیوستن صدها نفر با گرایش‌های افراطی از کشورهای مختلف به آنها، هسته‌های وحشتناکی از جنایت علیه بشریت را در منطقه تشکیل داده است.
امروز در کمترجایی از کره زمین است که نتوان رگه‌هایی از خشونت و افراطی گری علیه انسان‌های بیگناه یافت. مردم بی گناه سوریه، عراق، یمن، بحرین، فلسطین، لبنان در آتش فتنه افراطیون و تکفیری‌ها می سوزند و دلارهای نفتی آتش تهیه سلاح‌هایی است که هیچ تمایزی در انتخاب هدف ندارند و زنان، کودکان و غیرنظامیان را به سبوعانه ترین روش ها نشانه می روند.
در چنین شرایط و فضایی بازگشت به ایده‌ها و اندیشه‌های امام خمینی می تواند آموزنده ترین درس‌های نفی خشونت و بردباری را برای هر فرد و جامعه به ارمغان آورد. حضرت امام خميني(ره) از کم نظيرترين و ممتازترين شخصيت‌های تاريخ بشريت است كه با انديشه‌های بلند الهي و تلاشهای صادقانة خويش مسير تاريخ را دگرگون كرده و سر منشاء تحولات عظيمي در ايران و جهان گرديد. او نمونه شخصيتي جامع است كه يكي از اصيل ترين انقلاب‌های تاريخ را به پيروزی رساند و نظامي بي بديل را پايه ريزی و رهبری نمود و با تکيه بر عنصر آگاهي، استقامت و شجاعت توام با شفقت، تزلزلي آشكار در اركان و مباني مکاتب سلطه جو پدید آورد.
امسال درحالی همایش بین‌المللی بزرگداشت امام خمینی(ره) را برگزار می‌کنیم که موجی از خشونت و افراطی‌گری جهان را فرا گرفته است، در غرب رشد جناح‌های افراطی دست راستی و احزاب پوپولیستی به مهاجرستیزی، اسلام ستیزی، خشونت و تولید و صدور ترور انجامیده و بخش‌هایی از جهان اسلام به صحنه جنایت بی پایان و کشتار روزانه انسان‌های بیگناه تبدیل شده است. گروه‌های تروریستی و مروجان خشونت با نام دین، وحشتناک ترین جنایت‌ها را علیه انسان‌های بی گناه انجام می دهند و پیوستن صدها نفر با گرایش‌های افراطی از کشورهای مختلف به آنها، هسته‌های وحشتناکی از جنایت علیه بشریت را در منطقه تشکیل داده است.
امروز در کمترجایی از کره زمین است که نتوان رگه‌هایی از خشونت و افراطی گری علیه انسان‌های بیگناه یافت. مردم بی گناه سوریه، عراق، یمن، بحرین، فلسطین، لبنان در آتش فتنه افراطیون و تکفیری‌ها می سوزند و دلارهای نفتی آتش تهیه سلاح‌هایی است که هیچ تمایزی در انتخاب هدف ندارند و زنان، کودکان و غیرنظامیان را به سبوعانه ترین روش ها نشانه می روند.
در چنین شرایط و فضایی بازگشت به ایده‌ها و اندیشه‌های امام خمینی می تواند آموزنده ترین درس‌های نفی خشونت و بردباری را برای هر فرد و جامعه به ارمغان آورد. حضرت امام خميني(ره) از کم نظيرترين و ممتازترين شخصيت‌های تاريخ بشريت است كه با انديشه‌های بلند الهي و تلاشهای صادقانة خويش مسير تاريخ را دگرگون كرده و سر منشاء تحولات عظيمي در ايران و جهان گرديد. او نمونه شخصيتي جامع است كه يكي از اصيل ترين انقلاب‌های تاريخ را به پيروزی رساند و نظامي بي بديل را پايه ريزی و رهبری نمود و با تکيه بر عنصر آگاهي، استقامت و شجاعت توام با شفقت، تزلزلي آشكار در اركان و مباني مکاتب سلطه جو پدید آورد.
ارتقاء سطح آگاهی نسبت به انديشه‌ها و شخصيت عظيم حضرت امام خمينی(قدّس سرّه) در اين برهه بسيار حساس از تاريخ که دشمنان اسلام با هدف مقابله با نفوذ روز افزون انديشه‌های الهی در جهان، می کوشند اسلام را در پیوند با خشونت و ترور به جهان معرفی کنند، ضرورتی اجتناب ناپذیر است. آنچه امام را رهبري ممتاز و بي نظير کرده، مجموعه اي از ويژگی‌های فردی، اجتماعی، سياسی و عرفاني است که وی را هم رهبری روحانی و هم مصلحی اجتماعی به جهان معرفی می نمود.
انديشه و سيره سياسي امام، بر جهان بينی توحيدي، پيوند دين و سياست، عقلانيت ديني، توجه به مقتضيات زمان و مکان و لزوم تأمين مصالح جامعه اسلامي استوار بود و بر این اساس است که وی بر خلاف آموزه‌های رایج در جهان که سیاست را امری بشری و در نتیجه آن را غیر دینی معرفی می کردند، دین، اخلاق و معنویت را هم به عنوان ارزش و هم به عنوان شیوه حکومتداری برگزیده و به جهان عرضه نمود. از اين منظر امام خمینی چارچوب سیاست را از تلاش برای کسب قدرت به اخلاق و معنویت دینی تغییر می دهد و سعادت و برابری انسان‌ها و اعتدال اسلامی که نص صریح آیه قرآن (وَکَذَلِکَ جَعَلْنَاکُمْ أُمَّهً وَسَطاً) است را به عنوان آرمان و چارچوب اصلی سیاست حکومت اسلامی در تمام سطوح داخلی و خارجی انتخاب می کند.
بالاترین مشخصه اندیشه سیاسی حضرت امام خمینی درک سریع و زودهنگام ماهیت متحول و انتقالی شرایط نظام درحال دگرگونی بین المللی است که در آن مبانی و منابع قدرت چندوجهی شده و دیگر صرف قدرت سخت افزاری به تنهایی نمی تواند نفوذ در روابط داخلی و بین‌المللی را تضمین نماید.
انديشه و سيره سياسي امام، بر جهان بينی توحيدي، پيوند دين و سياست، عقلانيت ديني، توجه به مقتضيات زمان و مکان و لزوم تأمين مصالح جامعه اسلامي استوار بود و بر این اساس است که وی بر خلاف آموزه‌های رایج در جهان که سیاست را امری بشری و در نتیجه آن را غیر دینی معرفی می کردند، دین، اخلاق و معنویت را هم به عنوان ارزش و هم به عنوان شیوه حکومتداری برگزیده و به جهان عرضه نمود. از اين منظر امام خمینی چارچوب سیاست را از تلاش برای کسب قدرت به اخلاق و معنویت دینی تغییر می دهد و سعادت و برابری انسان‌ها و اعتدال اسلامی که نص صریح آیه قرآن (وَکَذَلِکَ جَعَلْنَاکُمْ أُمَّهً وَسَطاً) است را به عنوان آرمان و چارچوب اصلی سیاست حکومت اسلامی در تمام سطوح داخلی و خارجی انتخاب می کند.
بالاترین مشخصه اندیشه سیاسی حضرت امام خمینی درک سریع و زودهنگام ماهیت متحول و انتقالی شرایط نظام درحال دگرگونی بین المللی است که در آن مبانی و منابع قدرت چندوجهی شده و دیگر صرف قدرت سخت افزاری به تنهایی نمی تواند نفوذ در روابط داخلی و بین‌المللی را تضمین نماید.
در اندیشه امام خمینی، نفوذ از طریق صدور پیام و ارزش های انسانی انقلاب به شمول فرهنگ مقاومت، شهادت و پیروزی خون بر شمشیر و نه از مسیر تقدیس خشونت متقارن و یا نامتقارن حاصل می گردد و این دیدگاه در قبل و بعد از پیروزی انقلاب شکوهمند اسلامی به وضوح در آموزه‌های حضرت امام و سیره شخصی ایشان جلوه گر است.
اندیشه اعتدالی و خشونت ستیز امام خمینی حتی در دوران پیش از پیروزی انقلاب اسلامی که کمتر امیدی به پیروزی مبارزات مردم بر رژیمی تا دندان مسلح می رفت نیز زیربنای راهبردی ایشان در مبارزه بود. از این رو بود که آگاهي دادن به مردم به منظور ایجاد خيزش عمومي و يكپارچه را هدف خود قرار داده و با انتخاب اين روش و اعتماد به وعده‌های الهی، مبارزه را ادامه داد.
پس از پیروزی انقلاب نیز سیره و سلوک ایشان به عنوان شخص اول نظام اسلامی ایران و رهبری که میلیون‌ها مسلمان در سراسر جهان وی را الگوی خود قرار داده بودند، تغییر ننموده و با گسترش آن به سیاست بین الملل، اخلاق مداری و مخالفت با ساختار خشونت آمیز نظام بین الملل را در پیش گرفتند. سیاست خارجی حضرت امام خمینی(ره) مبتنی بر مبانی اخلاقی در سیاست بود. این نوع نگاه ایشان به سیاست بین الملل در عرصه‌های مختلف نمود یافته که مهمترین آنها شکل یابی سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران بر بنیادهایی چون حفظ صلح و امنیت بین المللی، عدم تجاوز، حسن همجواری با همسایگان و تقویت همکاری با دولت‌ها بر مبنای احترام متقابل قرار است. در دیپلماسی حضرت امام، اخلاق برگرفته از اعتقادات اسلامی را بستر و ریشه رفتارها معرفی نموده که این خود سرآغاز شکل گیری ارتباط جمهوری اسلامی ایران با ملت‌ها در کنار دولت ها بود.
در صحنه عمل نیز شواهد بسیاری می توان بر تاثیرگذاری ایده نفی خشونت و افراطی گری در سیره امام یافت. تاکید ایشان بر جنگ عادلانه و رعایت حقوق بشر دوستانه علی رغم اعمال روش‌های غیرانسانی طرف مقابل و پرهیز ایران از عمل متقابل در موضوعاتی چون جنگ شهرها و کاربرد سلاح شیمیایی نمونه‌هایی از این دست به شمار می آیند.
بازخوانی اندیشه‌های بنیانگذار جمهوری اسلامی در نفی خشونت و افراطی گری در شرایط امروزین که که سمت و سوی تحولات در جهان اسلام و ترکیب آن با ایده‌های مروج خشونت و افراطی گری که مبتنی بر قرائت نادرست از دین مبین است، اسلام را به عامل خشونت و افراط در جهان معرفی می نماید، بسیار ضروری است. امام خمینی اعتقاد داشتند که دین الهی مبتنی بر فطرت است که سرشتی خداجو، نیک، صلح جو و عدالت طلب دارد و میانه ای با خشونت ندارد و هرگونه تلاش برای ایجاد پیوند میان دین و خشونت چه در سطح فردی، چه اجتماعی و چه در نظام بین الملل را اقدامی محکوم به شکست می دانستند. پیام اسلام و آرمان امام خمینی دوری از خشونت و تاکید بر صلح و همزیستی به عنوان پایه‌های استحکام تسامح در جامعه بشری است و گفتگو، منطق و استدلال شیوه مناسب محکم برای درک تفاوت‌ها و تقریب اندیشه‌ها است.
دوستان عزیز امروز ما در شرایطی قرار داریم که دغدغه اصلی نظام بین الملل افراط و خشونت نیست بلکه دغدغه بزرگ این است که خشونت ، قتل و افراط از سوی افراد و گروه‌هایی، امری عادلانه و اخلاقی تلقی می گردد برخی از دولت‌ها منابع مادی و معنوی خود را در ترویج این ایده و حمایت از این جریان‌ها به کار می گیرند. این وضعیت اگرچه تهدیدی عظیم را متوجه جامعه جهانی می کند اما می تواند فرصتی باشد تا جامعه جهانی چشم خود را به شرایطی که دیده نشده و محرک افراطی گری موجود است باز کند و برای آن چاره جویی کند.
در خاتمه سخنانم از مشارکت گسترده برادران و خواهران عزیز و مشتاقان امام راحل دراین کنگره ارزشمند و تاثیرگذار تشکر می کنم و امیدوارم جامعه جهانی برای ساخت آینده ای بهتر و امن تر برای فرزندانمان بهره بیشتری از میراث گرانبار امام خمینی (ره) علیه ببرد.
والسلام
اندیشه اعتدالی و خشونت ستیز امام خمینی حتی در دوران پیش از پیروزی انقلاب اسلامی که کمتر امیدی به پیروزی مبارزات مردم بر رژیمی تا دندان مسلح می رفت نیز زیربنای راهبردی ایشان در مبارزه بود. از این رو بود که آگاهي دادن به مردم به منظور ایجاد خيزش عمومي و يكپارچه را هدف خود قرار داده و با انتخاب اين روش و اعتماد به وعده‌های الهی، مبارزه را ادامه داد.
پس از پیروزی انقلاب نیز سیره و سلوک ایشان به عنوان شخص اول نظام اسلامی ایران و رهبری که میلیون‌ها مسلمان در سراسر جهان وی را الگوی خود قرار داده بودند، تغییر ننموده و با گسترش آن به سیاست بین الملل، اخلاق مداری و مخالفت با ساختار خشونت آمیز نظام بین الملل را در پیش گرفتند. سیاست خارجی حضرت امام خمینی(ره) مبتنی بر مبانی اخلاقی در سیاست بود. این نوع نگاه ایشان به سیاست بین الملل در عرصه‌های مختلف نمود یافته که مهمترین آنها شکل یابی سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران بر بنیادهایی چون حفظ صلح و امنیت بین المللی، عدم تجاوز، حسن همجواری با همسایگان و تقویت همکاری با دولت‌ها بر مبنای احترام متقابل قرار است. در دیپلماسی حضرت امام، اخلاق برگرفته از اعتقادات اسلامی را بستر و ریشه رفتارها معرفی نموده که این خود سرآغاز شکل گیری ارتباط جمهوری اسلامی ایران با ملت‌ها در کنار دولت ها بود.
در صحنه عمل نیز شواهد بسیاری می توان بر تاثیرگذاری ایده نفی خشونت و افراطی گری در سیره امام یافت. تاکید ایشان بر جنگ عادلانه و رعایت حقوق بشر دوستانه علی رغم اعمال روش‌های غیرانسانی طرف مقابل و پرهیز ایران از عمل متقابل در موضوعاتی چون جنگ شهرها و کاربرد سلاح شیمیایی نمونه‌هایی از این دست به شمار می آیند.
بازخوانی اندیشه‌های بنیانگذار جمهوری اسلامی در نفی خشونت و افراطی گری در شرایط امروزین که که سمت و سوی تحولات در جهان اسلام و ترکیب آن با ایده‌های مروج خشونت و افراطی گری که مبتنی بر قرائت نادرست از دین مبین است، اسلام را به عامل خشونت و افراط در جهان معرفی می نماید، بسیار ضروری است. امام خمینی اعتقاد داشتند که دین الهی مبتنی بر فطرت است که سرشتی خداجو، نیک، صلح جو و عدالت طلب دارد و میانه ای با خشونت ندارد و هرگونه تلاش برای ایجاد پیوند میان دین و خشونت چه در سطح فردی، چه اجتماعی و چه در نظام بین الملل را اقدامی محکوم به شکست می دانستند. پیام اسلام و آرمان امام خمینی دوری از خشونت و تاکید بر صلح و همزیستی به عنوان پایه‌های استحکام تسامح در جامعه بشری است و گفتگو، منطق و استدلال شیوه مناسب محکم برای درک تفاوت‌ها و تقریب اندیشه‌ها است.
دوستان عزیز امروز ما در شرایطی قرار داریم که دغدغه اصلی نظام بین الملل افراط و خشونت نیست بلکه دغدغه بزرگ این است که خشونت ، قتل و افراط از سوی افراد و گروه‌هایی، امری عادلانه و اخلاقی تلقی می گردد برخی از دولت‌ها منابع مادی و معنوی خود را در ترویج این ایده و حمایت از این جریان‌ها به کار می گیرند. این وضعیت اگرچه تهدیدی عظیم را متوجه جامعه جهانی می کند اما می تواند فرصتی باشد تا جامعه جهانی چشم خود را به شرایطی که دیده نشده و محرک افراطی گری موجود است باز کند و برای آن چاره جویی کند.
در خاتمه سخنانم از مشارکت گسترده برادران و خواهران عزیز و مشتاقان امام راحل دراین کنگره ارزشمند و تاثیرگذار تشکر می کنم و امیدوارم جامعه جهانی برای ساخت آینده ای بهتر و امن تر برای فرزندانمان بهره بیشتری از میراث گرانبار امام خمینی (ره) علیه ببرد.
والسلام
