*مجموعه‌ کاخ جهانی «گلستان»

از این مجموعه‎ی جهانی به عنوان کهن‌ترین بناهای پایتخت دویست ساله ایران یاد می‌شود، بنایی که محدوده‌ی مکانی آن از شمال به خیابان و میدان امام خمینی (سپه)، از غرب به خیابان خیام، از شرق به خیابان ناصر خسرو و از جنوب به خیابان پانزده خرداد و میدان ارگ برمی‌گردد. هر چند این مجموعه کاخ را در دوره‌ی صفویه ساخته شد، اما امروز هیچ اثری از بناهای دوره صفوی در آن باقی نمانده است .

کهن‌ترین بناهای موجود در مجموعه گلستان، ایوان تخت مرمر و خلوت کریمخانی متعلق به دوران کریمخان زند است. بخش‌های مختلف این کاخ جهانی نیز شامل ایوان تخت مرمر، خلوت کریمخانی، اتاق موزه (تالار سلام) و حوضخانه آن، تالار آینه ، تالار عاج یا سفره خانه تالار برلیان یا سفره خانه، تالاربرلیان یا تشریفات، ساختمان کتابخانه، عمارت شمس العماره، عمارت بادگیر و حوضخانه وسیع آن، تالار الماس، کاخ ابیض، چادر خانه

هزینه‌ی ورودی گردشگران داخلی به این مجموعه‌ی جهانی دو هزار تومان و برای گردشگران خارجی 15 هزار تومان است. همچنین هزینه‌ی بازدید از هر کدام از کاخ موزه‌های گلستان برای گردشگران داخلی هزار تومان و برای گردشگران خارجی پنج هزار تومان است.

*مجموعه‌ی تاریخی – فرهنگی «نیاوران»

کاخ نیاوران، در گوشه شمال شرقی باغ نیاوران، در میدان شهید باهنر (میدان نیاوران) تهران قرار دارد.

عملیات احداث این کاخ به دستور محمدرضا پهلوی در سال ۱۳۳۷ آغاز شد و با وقفه‌ای که در ساخت آن پیش آمد در سال ۱۳۴۶ به پایان رسید. در زمان فتحعلی شاه قاجار کاخ کوچک‌تری در محل فعلی کاخ نیاوران قرار داشت که در زمان محمدرضا پهلوی تخریب و کاخ نیاوران بجای آن ساخته شد.

باغ ییلاقی فتحعلی‌شاه قاجار که در این نیزار ایجاد شد را «نی‌آوران» نامیدند که بعداً به نام «نیاوران» مشهور شد. محمدشاه نیز در همین باغ بنای کوچک و ساده‌ای بنا کرد و به دنبال او ناصرالدین‌شاه قاجار «کاخ صاحبقرانیه» را در این باغ ساخت. آخرین بنایی که در دوران قاجار در این باغ ساخته شد «کوشک احمدشاهی» است.

این مجموعه در سال ۱۳۵۷ توسط نیروهای انقلابی تسخیر شد و در سال ۱۳۶۰ به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی تحویل داده شد. در سال ۱۳۶۵ کاخ موزه نیاوران برای نخستین بار گشایش یافت. در سال ۱۳۶۸ مرکز آموزش عالی میراث فرهنگی در محل مدرسه اختصاصی راه اندازی شد و یکسال بعد فضاهای جانبی آن به خوابگاه پسران اختصاص یافت. در سالهای بعد موزه (جهان نما (۱۳۷۶)، کاخ صاحبقرانیه (۱۳۷۷) و کوشک احمدشاهی (۱۳۷۹ نیز در معرض بازدید عموم قرار گرفت.

در این مجموعه، کتابخانه اختصاصی کاخ نیاوران، کوشک احمدشاهی، کاخ صاحبقرانیه،موزه جهان نما، باغ کتیبه‌ها، موزه حوضخانه، موزه خودروهای کاخ نیاوران و مدرسه اختصاصی وجود دارد.

هزینه‌ی ورودی به این مجموعه‌ی فرهنگی – تاریخی برای گردشگران داخلی دو هزار تومانو برای گردشگران خارجی 15 هزار تومان است. همچنین هزینه‌ی ورود به کاخ موز‌ی این مجموعه نیز برای گردشگران داخلی هزار تومان و برای گردشگران خارجی پنج هزار تومان است. البته هزینه‌ی ورودی به کاخ اختصاصی نیاوران برای گردشگران داخلی دو هزار تومان و برای گردشگران خارجی ده هزار تومان است.

*مجموعه‌ی فرهنگی – تاریخی سعدآباد

این مجموعه، از شمال با کوه‌های البرز، از شرق با گلابدره، از غرب با ولنجک و از جنوب با تجریش همسایه است. در زمان قاجار، محل استقرار و سکونت تابستانی شاهان این سلسله بوده است. پس از کودتای 1299 با الحاق باغ‌های مختلف، به اقامتگاه تابستانی رضاخان اختصاص یافت و کاخ و کوشک‌هایی به مناسبت و ضرورت‌های گوناگون استفاده می‌شد. این بنا در طول سال‌های مختلف به چهارده کاخ کوچک و بزرگ و هرکدام به سبک و شیوه‌ای در معماری ساهته شدند.

چون آب رودخانه برای آبیاری سعدآباد کافی نبود، از 12 رشته قنات‌های قدیمی و جدیدالاحداث استفاده شد.

این باغ هشت در داشت، مه هر کدام در زمان‌های مختلف استفاده می‌شدند. «نظامیه» که رضاشاه بیشتر از این در وارد سعدآباد می‌شد، «زعفرانیه»، «دربند» که محمدرضا شاه بیشتر از این در وارد کاخ می‌شد، «میدان دربند»، دو در «جعفرآباد»، «رودخانه» و «کاخ سفید»

این مجموعه هجده کاخ کوچک و بزرگ از دوره‌های قاجار و پهلوی دارد. کاخ «احمدشاهی» (که پس از 35 سال مدیریت آن از بسیج خواهران به کاخ موزه منتقل شد)، کاخ «شهوند» (کاخ موزه سبز فعلی)، کاخ «سفید» (کاخ موزه ملت)، کاخ «اختصاصی» (موزه تاریخ طبیعی سابق در حال حاضر در اختیار نهاد ریاست جمهوری)، کاخ «اسود» (سیاه، موزه هنرهای زیبا فعلی)، کاخ «شمس» (موزه مردم‌شناسی)،‌ کاخ «اشرف» (موزه ظروف سابق)، کاخ «غلامرضا» (ساختمان تبصره 36)، کاخ «ملکه مادر» (ساختمان جمهوری)، کاخ «احمدرضا» (در اختیار نهاد)، ساختمان «عبدالرضا» (امور اداری سعدآباد)، کاخ «بهمن پهلوی» (پسر غلامرضا، مرکز آموزش)، کاخ «شهرام» (پسر اشرف، موزه نظامی)، کاخ «فریده دیبا» (در اختیار نهاد)، کاخ‌های قدیم و جدید «ولیعهد رضا پهلوی» (موزه بهزاد و دفینه)، کاخ «فرحناز و علیرضا» فرزندان محمدرضا شاه (موزه خط و کتابت میرعماد) و کاخ «لیلا» (موزه آبکار).

هزینه‌ی ورودی به این مجموعه‌ی فرهنگی – تاریخی برای گردشگران داخلی دو هزار تومان و برای گردشگران خارجی 15 هزار تومان است. همچنین هزینه‌ی ورود به کاخ موز‌ی این مجموعه نیز برای گردشگران داخلی هزار تومان و برای گردشگران خارجی پنج هزار تومان است. البته هزینه‌ی ورودی به کاخ اختصاصی نیاوران برای گردشگران داخلی دو هزار تومان و برای گردشگران خارجی ده هزار تومان است.

*موزه‌ی ملی ایران (موزه‌ی مادر)

موزه ایران باستان، نخستین موزه‌ی ایران، در ابتدای خیابان ۳۰ تیر، در بخش غربی میدان مشق تهران در خیابان سی تیر جای دارد. ساخت این موزه در ۲۱ اردیبهشت سال ۱۳۱۳ ه. ش. به دستور رضا شاه توسط معمار فرانسوی، آندره گدار، شروع شد. ساختمان موزه در سال ۱۳۱۶ به اتمام رسید و موزه برای بازدید عموم افتتاح شد.

در آغاز طبقه اول موزه به بخش ایران پیش از اسلام و طبقه دوم موزه به بخش پس از اسلام اختصاص یافت. گسترش کاوش‌های باستان شناختی و ازدیاد روز افزون آثار در موزه ایران باستان، باعث شد که این موزه در چند مرحله، گسترش کمی و کیفی یا درحد فاصل سال‌های ۱۳۵۷ تا ۱۳۷۰، علاوه بر تعویض ویترین‌های موزه، نوسازی سیستم گرمایشی و سیستم برقی موزه، واحدهایی تحت عنوان انبار و گنجینه در زیر موزه موزه، ساخته و اضافه شد.

در سال ۱۳۷۵، آثار دوران اسلامی، رسماً از موزه ایران باستان منفک و به ساختمان مجاور موزه که ساختمان که از سال ۱۳۳۷ ساخته شده بود، منتقل شد.

این ساختمان که در سال ۱۳۳۷ ساخته شده بود، در ابتدا با هدف احداث موزه مردم‌شناسی مدنظر بود، که پس از انقلاب، با ایجاد سازمان میراث فرهنگی و تمرکز اشیاء باستانی در موزه ایران باستان، طرح تغییر نام کلی موزه، به موزه ملی ایران و اضافه شدن موزه‌ای تحت عنوان موزه اسلامی مطرح و اجرا شد که در نهایت در سال ۱۳۷۵ با گشایش رسمی موزه دوران اسلامی، مجموعه موزه ایران باستان و موزه دوران اسلامی، تحت عنوان موزه ملی ایران رسمیت یافت.

البته از حدود ده سال پیش با هدف ساماندهی بخش دوران اسلامی، این موزه نیز برچیده شد و قرار است پس از این همه مدت،‌ در هفته‌ی میراث فرهنگی سال آینده این موزه بازگشایی شود.

هزینه‌ی ورودی این موزه برای گردشگران داخلی 2000 تومان و برای گردشگران خارجی 15 هزار تومان است.

*موزه آبگینه و سفالینه‌های ایران

ساختمان موزه آبگینه که در خیابان سی تیر پلاک 55 قراردارد، به خودی خود می‌تواند برای علاقه‌مندان دیدنی باشد. این ساختمان متعلق به «قوام‌السلطنه»‌، وزیر احمد شاه قاجار بوده است‌. این ساختمان در دو طبقه و پنج تالار ساخته شده است‌. تالار یک و دو در طبقه اول و تالارهای دیگر در طبقه فوقانی قرار دارد. طراح ویترین‌های موزه مهندسی اتریشی به نام «هانس هولاین» بود که چند ماه پیش فوت کرد.

این موزه در واقع موزه‌ی تخصصی شیشه و سفال است و قدیمی‌ترین شیشه‌ها، لوله‌های شیشه‌ای به نام سیلندر شیشه است که از معبد چغازنبیل کشف شده است و مربوط به هزاره دوم قبل از میلاد است‌. شیشه‌ها و سفال‌های طبقه اول نیز مربوط به دوره‌های پیش از تاریخ است که قدیمی‌ترین سفال دست‌ساز از دوران اشکانی‌، هزاره‌های اول به دست آمده است‌. تالار صدف به علت شباهت شکل آن به صدف نیمه باز به این نام خوانده می‌شود و شامل انواع سفال‌های قرن سوم و چهارم شهر نیشابور است‌.

این مجموعه تا 1330 محل سکونت و کار قوام‌السلطنه بود و بعد از آن مدت هفت سال در اختیار سفارت مصر قرار گرفت‌. بعد از آن‌، به ترتیب سفارت افغانستان‌، بانک بازرگانی و در سال 1355 با همکاری مهندسان ایرانی و اتریشی تغییرات آن شروع شد.

بلیط ورودی این موزه برای گردشگران داخلی 1500 تومان و برای گردشگران خارجی 10 هزار تومان است.

*موزه جواهرات ملی

تاریخچه‌ی جواهرات ایران از زمان حکومت صفویه آغاز می‌شود. چون تا قبل از صفویه‌، جواهرات گران‌بهایی در خزانه دولتی وجود نداشته است و براساس‌نوشته‌های سیاحان خارجی‌، پادشاهان صفوی بیش‌از دو قرن (907 تا1148ق‌) دست به جمع‌آوری جواهرات زدند و حتی کارشناسان دولت صفوی جواهرات را از بازارهای هند و عثمانی و کشورهایی مانند فرانسه و ایتالیا خریداری می‌کردند و به اصفهان‌، پایتخت حکومت‌ می‌آوردند.

اتفاقات زیادی در طول سال‌های بعد برای جواهرات ایران رخ داد، تا این‌که در دوران قاجار مجموعه جواهرات جمع‌آوری و ضبط شد و تعدادی از جواهرات بر تاج کیانی‌، تخت نادری‌، کره جواهرنشان و تخت‌طاووس نصب شد.

در 1316 ش‌، قسمت عمده جواهرات به بانک ملی ایران منتقل گردید و پشتوانه اسکناس و بعداً وثیقه اسناد بدهی دولت به بانک بابت پشتوانه اسکناس قرار گرفت‌. خزانه فعلی در 1334 ساخته و در 1339 با تأسیس بانک مرکزی ایران افتتاح و به این بانک سپرده شد.

این موزه تا قبل از انقلاب فعالیت داشت و بار دیگر در 1369 برای عموم بازگشایی شد. جواهرات مهم این موزه الماس دریای نور، تخت طاووس یا تخت خورشید، تخت نادری و کره جواهر نشان است‌. موزه جواهرات ملی با مساحتی حدود 1000 مترمربع مجهز به سیستم ایمنی است که توسط آلمانی‌ها ساخته است‌.

روزهای بازدید از این موزه‌ی نفیس در ایام نوروز فقط روزهای هشتم، نهم، دهم و یازدهم فروردین ماه از ساعت 14 تا 16:30 است. بلیط ورودی موزه‌ی جواهرات برای گردشگران داخلی دو هزار تومان و برای گردشگران خارجی 15 هزار تومان است.

* موزه هنرهای ملی ایران

170 سال پیش‌، در زمان فتحعلی‌شاه‌، در محل ساختمان‌های وزارت فرهنگ و سازمان برنامه و بودجه‌، باغ بزرگی بود که از شمال تا خیابان هدایت فعلی و از جنوب تا میدان بهارستان گسترده بود. در حال حاضر از آن باغ و قصر فقط حوض خانه‌ای باقی‌مانده که تبدیل به موزه هنرهای ملی شده است و شاید همین آن را از خطر نابودی محفوظ داشته است‌.

این مجموعه در برگیرنده بهترین هنرهای ملی ایران در همه سال‌های اخیر مانند مینیاتور، تذهیب‌، خاتم‌، کاشی‌کاری‌، قالی‌بافی‌، پارچه‌بافی‌، زری دوزی مخمل بافی‌، میناکاری‌، قلم‌زنی و معرق است‌. این ساختمان در 1309 شمسی به موزه تبدیل شده است‌. ساختمان موزه از همان دوران باقی مانده و فقط حوض وسط تالار برداشته شد.

بلیط ورودی این موزه برای گردشگران داخلی 1500 تومان و برای گردشگران خارجی 10 هزار تومان است.

*موزه فرش ایران

موزه فرش ایران در ضلع شمالی پارک لاله و روبه‌روی فروشگاه سپه خیابان فاطمی با طرح دارقالی در نمای بیرونی این موزه در 22بهمن ماه 1356 افتتاح شد.

ساختمان موزه‌ی فرش ایران، شامل دو تالار است و برای نمایش انواع قالی‌های دست بافت و گلیم مورد استفاده قرار می‌گیرد. مجموعه موزه فرش ایران شامل با ارزش‌ترین نمونه‌های قالی ایران از قرن نهم هجری تا دوره معاصر است و از منابع غنی تحقیقی برای پژوهشگران و هنر دوستان به شمار می‌آید. معمولاً حدود 135 تخته از شاهکارهای قالی ایران‌، بافت مراکز مهم قالی‌بافی مانند کاشان‌، کرمان‌، اصفهان‌، تبریز، خراسان‌، کردستان و جز آن‌ها، در تالار طبقه همکف به نمایش گذاشته می‌شود.

بلیط ورودی این موزه برای گردشگران داخلی 1500 تومان و برای گردشگران خارجی 10 هزار تومان است.

*موزه ایران (رضا عباسی)

این موزه در بزرگداشت یکی از نگارگران عصر صفویه واقع در خیابان شریعتی، نرسیده به پل سیدخندان ایجاد شد. آثار این موزه از دوره ماقبل تاریخ تا قرن 13 هجری را در بر می‌گیرد.

مراکز و تالارهای تشکیل‌دهنده این موزه هنری دو تالار «پیش از اسلام» و تالار «هنرهای اسلامی» هستند، که تالار دوم نیز به بخش‌های «آثار هنری و صنعتی»،‌ «نگارگری» و «خوشنویسی» تقسیم می‌شود.

بلیط ورودی این موزه برای گردشگران داخلی 1500 تومان و برای گردشگران خارجی 10 هزار تومان است.

*موزه نقاشی پشت شیشه

موزه نقاشی پشت شیشه در یکی از خانه‌های قدیمی تهران متعلق به مرحوم دکتر سیاوش شقاقی (اولین پزشک در رشته بیماری‌های ریوی)، در خیابان سعدی راه‌اندازی شد. این خانه قدیمی از بناهای اواخر دوره قاجاریه و اوایل دوره پهلوی است. این خانه توسط ورثه دکتر شقاقی به سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران اهدا و پس از بازسازی در سال 1377 خورشیدی با 310 قلم شیء خریداری شده (متعلق به دوره صفویه تا عصر حاضر) از سوی شهرداری تهران، به سازمان میراث فرهنگی واگذار شد.

موزه نقاشی پشت شیشه دومین موزه نقاشی پشت شیشه در جهان و تنها موزه مستقل است که به یکی از شاخه‌های نگارگری اختصاص داده شده است. این موزه دربر گیرنده مجموعه عظیمی از نقاشی‌های پشت شیشه ایران است.

بلیط ورودی این موزه برای گردشگران داخلی 1500 تومان و برای گردشگران خارجی 10 هزار تومان است.

*موزه مقدم

یکی از گرانترین خانه – موزه‌های دنیا در تهران،‌ در خیابان امام خمینی، بعد از خیابان شیخ هادی، جنب بانک ملت، پلاک 249 قرار دارد.

خانه مقدم از جمله خانه‌های مجلل دوران قاجار متعلق به یکی از درباریان آن زمان به نام محمد تقی خان احتساب الملک بوده است. احتساب الملک دارای دو پسر به نام‌های حسن و محسن بود که برای ادامه تحصیل به اروپا رفتند. حسن در فعالیت‌های ادبی، سیاسی و اجتماعی حضور فعالی داشت و در جوانی فوت کرد. از او نمایشنامه بسیار معروف «جعفرخان از فرنگ آمده» به جا مانده است. برادر کوچکتر محسن پس از اتمام تحصیلات خود در رشته های نقاشی، تاریخ هنر و باستان شناسی در سال 1315 شمسی به وطن برگشت و به همراه همسر فرانسوی خود «سُلما» در خانه پدری محل کنونی موزه مقدم ساکن شد.

آنها در کنار فعالیت‌های علمی به گردآوری آثار و اشیای تاریخی و فرهنگی پرداختند. استاد مقدم بسیاری از آثار ارزشمند جمع‌آوری شده مانند کاشی، قطعات سنگی تراشیده شده و غیره را با الهام از فضاهای سنتی تاریخی به نحو چشمگیری در جای جای این عمارت قدیمی نصب و برخی دیگر مانند کلکسیون پارچه، چپق و قلیان، سفالینه، شیشه، تابلو نقاشی، مسکوکات، مهرها و اسناد تاریخی را با نظم و ترتیب خاصی در خانه پدری نگهداری کرد.

در سال 1351 زنده یاد استاد مقدم استاد ممتاز دانشگاه تهران با توجه به علاقه وافرش به علم، تاریخ و هنر، خانه پدری خود را به همراه آثار نفیس گردآوری شده وقف دانشگاه تهران کرد. استاد محسن مقدم در سال 1366 دارفانی را وداع گفت و پس از مرگِ همسر ایشان در 1369، تولیت موزه مقدم در اختیار مستقیم دانشگاه تهران قرار گرفت. از ویژگی های بارز این موزه همگون بودن نسبی فضای معماری با آثار تاریخی موجود در آن است، فضایی که با مساحتی برابر با 2117 مترمربع شامل سه حیاط بیرونی، اندرونی و سرایداری است.

این موزه از 5 تا 11 فروردین از ساعت 9 تا 18 برای بازدید عموم باز است و ورودی هر گردشگر داخلی و خارجی 3000 تومان است.

*موزه «ابوالحسن صبا»

موزه «ابوالحسن صبا» که در میدان بهارستان خیابان ظهیرالاسلام و در ساختمان وزارت ارشاد قرار دارد.

این موزه متعلق به شخصیت استاد ابوالحسن صبا است که در سال ۱۳۵۴ هجری شمسی تاسیس شد. ابوالحسن صبا خانه کوچک اما خاندان بزرگی داشت. پدرش ابوالقاسم کمال السلطنه فرزند محمد جعفر خان صدرالحکما فرزند محمود خان صبا شاعر و نقاش بلند آوازه عهد ناصری بود. در این موزه اشیای شخصی صبا و همسرش و نیز سازها و کتاب‌های او نگهداری می‌شود.

در ایام نوروز از پنجم فروردین ماه و با ساعت رسمی کار وزارت ارشاد تا 12 فروردین فعال است. زمان بازدید از این موزه ازساعت 8 تا 14:30 و ورودی آن رایگان است.

*موزه سینمای ایران

فکر ایجاد موزه سینمای ایران در 1373 مطرح و سال 1377 در مراسمی‌، فاز اول موزه در خیابان لاله‌زار، کوچه پیرنیا افتتاح شد. سرانجام در 1380، با حمایت و کمک وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی‌، معاونت امور سینمایی‌، سازمان میراث فرهنگی‌، شهرداری تهران و بنیاد فارابی‌، موزه سینمای ایران در بخشی از باغ فردوس‌، که قبل از انقلاب ستاد جشن هنر شیراز و نمایشگاه هنرهای تجسمی و محل اجرای کنسرت موسیقی بود و سپس در سال‌های پس از انقلاب‌، مرکز آموزش فیلم‌سازی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی شد، با حضور رئیس‌جمهور وقت، افتتاح شد.

امکانات این موزه شامل هزاران عکس، 400 فیلم‌نامه، بیش از 2500 اعلان سینمایی که از دهه 1310 تاکنون گردآوری شده، جایزه‌های داخلی و بین‌المللی، کتاب‌های سینمایی، حدود سه هزار سند و مدرک‌ که از 90 سال پیش تاکنون موجود است‌. حدود هزار فیلم و ویدئوی سینمایی ایرانی. پنج هزار جلد نشریه است که قدیمی‌ترین آن متعلق به 1309 است. 300 دستگاه و ابزار قدیمی است که قدیمی‌ترین این دستگاه‌ها متعلق به 1309 و اغلب ساخت صنعتگران قدیمی سینمای ایران است. همچنین نمونه‌های تاریخی لباس‌، دکورسازی‌، صحنه‌آرایی و چهره‌پردازی را شامل می‌شود.

این موزه که در خیابان ولی‌عصر (عج) در باغ فردوس قرار دارد، دارای هفت تالار است.

تالار اول؛ تاریخچه ورود سینما به ایران (پرده خوانی، شهر فرنگ، پوسترهای اولیه، پیشگامان، اسباب سینما توگراف)

تالار دوم؛ سینما در سال‌های١٣٨٠-١٣٣٠

تالار سوم؛ جوایز و حضور بین الملل سینمای ایران

تالار چهارم؛ سینمای جنگ و دفاع مقدس

تالار پنجم؛ ارامنه و سینمای ایران

تالار ششم؛ بخش کودک و نوجوان

تالار هفتم؛ اتاق صدا، دوبله و موسیقی

برای بازدید از این موزه باید به جز روزهای 29 اسفند، یک، چهار و 13 فروردین دیگر روزها از ساعت 9 تا 17 می‌توانید به خیابان ولی‌عصر، باغ فرودس سری بزنید. همچنین هزینه‌ی ورودی این موزه برای گرداشگران داخلی و خارجی سه هزار تومان است.

*موزه هنرهای معاصر تهران

موزه «هنرهای معاصر» تهران که ساختمان‌اش تلفیقی از معماری مدرن و سنتی است و با الهام از بادگیرهای مناطق حاشیه کویر ایران ساخته شده، در ضلع شمالی بلوار کشاورز و غرب پارک لاله قرار دارد و در سال 1356 فعالیت فرهنگی و هنری خود را آغاز کرد.

طراحی و معماری این بنا به دست کامران دیبا انجام شده است‌ و مرکز فعالیت‌ها و رویدادهای مهم هنری ایران در زمینه هنرهای تجسمی به شمار می‌آید. گالری موزه مکان برگزاری نمایشگاه‌های مختلف هنری است‌. به هنگام برپایی هر نمایشگاه‌، یک یا دو گالری نیز به نمایش گنجینه‌هایی از هنرمندان بزرگ جهان اختصاص می‌یابد.

مجموعه دایمی موزه هنرهای معاصر تهران از حدود3000 اثر تشکیل شده که به نخبگان دیروز و امروز هنرهای تجسمی ایران و جهان تعلق دارد و در مالکیت موزه است‌. آثاری از هنرمندانی مانند «رنوار»، «لوترک»‌، «گوگن»‌، «پیکاسو»، «ماکس ارنست» و «ماگریت» از آن جمله‌اند، همچنین مجموعه‌ای تماشایی از هنرمندان پاپ و فتورئالیست انگلیسی و آمریکایی و نیز آثار دیدنی آبستره از «جکسون پولاک»‌، «کلاین» و «سوییز» در گروه آثار مدرن‌تر جای دارند. این موزه کافی‌شاپ و کتابخانه هم دارد.