به گزارش خبرنگار دولت باشگاه خبرنگاران، حکومت ايران، جمهوري اسلامي است که ملت بر اساس اعتقادي ديرينه‌ به حکومت حق، عدالت و قرآن، در پي انقلاب اسلامي پيروزمند خود به رهبري امام خميني(ره)، در همه‌پرسي دهم و يازدهم فروردين‌ماه 1358 هجري‌شمسي با اکثريت 98.2 درصد(کليه کساني که حق راي داشتند) به آن راي مثبت دادند. 

 

بر اين اساس در جمهوري اسلامي ايران امور کشور بايد به اتکاء آراء‌عمومي اداره مي‌شود که اين مهم نيز از مسير انتخابات محقق مي‌شود.

  

در اين گزارش به مروري بر انتخابات رياست‌جمهوري در جمهوري اسلامي ايران و مراسم تحليف رؤساي جمهور منتخب مي‌پردازيم. 

 

امضای حکم رئیس دولت سابقه‌ای به اندازه تاریخ جمهوری اسلامی دارد، تاریخی که پر از فراز نشیب برای مردم و نظام جمهوری اسلامی است. 

 

22 دی‌ ماه 1357، تنها چهار روز قبل از خروج محمد‌رضا شاه پهلوی، امام خميني(ره) در حکمی، اعضای شوراي انقلاب، (شورای انقلاب اسلامی، نهادی بود که امام(ره) برای مدیریت انقلاب در داخل ایران در دی‌ماه ۱۳۵۷ تشکیل دادند و تا پیش از تأسیس مجلس، نهاد قانون‌گذار در ایران به شمار می‌آمد) را تعیين کردند.  مدتی بعد و با شدت گرفتن اعتراضات مردمی در شرایطی که هنوز شاپور بختیار، نخست وزیر بود، شورای انقلاب مهدی بازرگان را به عنوان رئیس پیشنهادی دولت به امام خمینی(ره) معرفی کرد و این‌گونه بود که شانزده بهمن همان سال، امام خميني(ره) حکم  نخست‌وزیر دولت موقت را برای مهدی بازرگان صادر کرد. 

امضا و معرفی بازرگان در مراسمی در مدرسه رفاه و شش روز قبل از پیروزی انقلاب اسلامي صورت گرفت، اما عمر دولت موقت زمان زیادی طول نکشید و بازرگان و دولتش در 14 آبان 1358  به بهانه تسخير لانه جاسوسي آمريکا توسط دانشجويان پيرو خط امام(ره) استعفا داد و با استعفای دولت موقت، مدیریت نظام به شورای انقلاب محول شد.

در چنین شرایطی، آیت‌الله هاشمی رفسنجانی، در 25 آذر سال 1358 خبر از برگزاری اولین انتخابات ریاست جمهوری در چهارم بهمن همان سال را داد، انتخاباتي که در غياب مجلس شوراي اسلامي برگزار شد.  

نخستين دوره انتخابات ریاست جمهوری در ايران در تاريخ 5 بهمن 1358 و تنها يک سال پس از پيروزي انقلاب اسلامي برگزار شد و ابوالحسن بنی‌صدر توانست از مجموع 20 ميليون راي 68 درصد آراء را کسب کرده و در این انتخابات پیروز شود.

ابوالحسن بنی‌صدر، احمد مدنی، داریوش فروهر، صادق قطب‌زاده، حسن ابراهیم حبیبی، کاظم سامی،حسن آیت، صادق طباطبایی، صادق خلخالی، محمد مکری، صفرعلی خلیلی، از جمله نامزدهای اولین دوره انتخابات ریاست جمهوری در ایران بودند که در بين آنها نيز احمد مدني، صادق قطب‌زاده و حسن ابراهيم حبيبي از رقباي اصلي بني‌صدر در اولين دوره انتخابات رياست‌جمهوري  به شمار مي‌آمدند.

براساس قانون اساسی تازه تصویب شده، ابتدا امام خمینی(ره) به عنوان رهبر انقلاب، حکم وی را امضا کرد، امری که بعدها "تنفیذ حکم رئیس جمهوری” لقب گرفت.

تنفیذ یا همان امضا گذاردن بر فرمان، پیش از سوگند رياست جمهوری در مجلس است و پس از آن باید رئیس‌جمهور منتخب با حضور رئیس دیوان عالی کشور و اعضای شورای نگهبان قانون اساسی در مجلس شوراي اسلامي سوگند یاد ‌كرده و سوگندنامه را امضاء ‏نماید. این مراسم نیز تحلیف رئيس‌جمهوری که همان سوگند است، نام گرفت که اولین بار برای ابوالحسن بنی‌صدر اجرا شد.

مراسم تنفیذ حکم بنی‌صدر در تاريخ 15 بهمن 1358 و در شرایطی برگزار شد که حضرت امام خميني(ره) در آن روزها در بيمارستان قلب تهران بستری بودند و برای اينکه روال اداره‌ امور نظام نوپای اسلامی از حركت نايستد، در همان بيمارستان مراسم تنفيذ بنی‌صدر را انجام دادند.

حضرت امام خميني(ره) در مراسم تنفيذ حکم ابولحسن بني‌صدر که با حضور مقامات كشوری، اعضای شورای انقلاب و خبرنگاران برگزار شد، فرمودند: "بر حسب آنكه مشروعيت آن(رأی ملت) بايد به نصب فقيه جامع‌الشرايط باشد، اينجانب به موجب اين حكم، رأى ملت را تنفيذ و ايشان را به اين سمت منصوب نمودم؛ لكن تنفيذ و نصب اين‌جانب و رأى ملت مسلمان ايران محدود است به عدم تخلف ايشان از احكام مقدسه اسلام و تبعيت از قانون اساسى اسلامى ايران."

بعد از قرائت حكم تنفيذ بنی‌صدر، حضرت امام(ره) در سخنانی بر فانی بودن مقامات دنيوی تأكيد كرده و فرمودند: «هر مقامى كه براى بشر حاصل مي‌‏شود، چه مقام‌هاى معنوى و چه مقام‌هاى مادى روزى گرفته خواهد شد و آن روز هم نامعلوم است.»

ايشان هچنين افزودند: «توجه داشته باشند همه‌ كسانى كه براى بشر خدمت مي‌‏كنند، كسانى كه داراى مقامى هستند، داراى پستى هستند، مقام آن‌ها را مغرور نكند، مقام رفتنى است و انسان در حضور خداى تبارك و تعالى ماندنى است.»

مراسم تحليف سيد ابوالحسن بني‌صدر نيز 31 تيرماه 1359 برگزار شد که در اين مراسم رئيس‌جمهور منتخب تنها به اداي سوگند اکتفا کرد. 

اما بنی‌صدر بعد از روی كار آمدن، رويه‌ای ديگر را در پيش گرفت، خيانت‌های او در جبهه‌های جنگ و همكاری و پيوند او با منافقين عليه نيروهای انقلاب باعث شد تا مجلس شورای اسلامی، با رأی 177 نفر از نمايندگان در مقابل يك رأی مخالف سرانجام، او را فاقد كفايت سياسی اعلام كند.

بدین ترتیب بنی‌صدر که ۵ بهمن ۱۳۵۸ به عنوان اولین رئيس‌جمهور ایران انتخاب شده بود، ۲۰ خرداد ۱۳۶۰ با حکم امام خميني(ره) از فرماندهی کل قوا برکنار شد و در اول تیر ۱۳۶۰نيز به دنبال تصویب طرح عدم کفایت سیاسی در مجلس شورای اسلامی و به حکم امام خمینی (ره) از ریاست جمهوری عزل شد و هفتم مرداد ۱۳۶۰ از ایران گریخت‌.(شايان ذکر است هفتم خردادماه 1359 اولين دوره مجلس شوراي اسلامي افتتاح شد)

بنی‌صدر نیز خیلی زود از مسند رياست‌جمهوري برکنار شد و با عزم توام مجلس و مردم مقدمات برای تشکیل انتخابات مجدد محیا شد، این بار در انتخاباتی که دوم مرداد 1360 برگزار شد، پس از يک مشارکت 14 میلیون نفري، محمد‌علی رجایی توانست با کسب 90 درصد آراء، رقباي اصلي خود سيداکبر پرورش، عباس شيباني و حبيب‌ا...عسگراولادي مسلمان را پشت‌سر گذارد.

روز یازدهم مردادماه، همزمان با عیدسعيد فطر، امام خمینی(ره ) در حسینیه جماران حکم ریاست جمهوری رجایی را تنفیذ کرد و مراسم تحلیف یا سوگند رجایی روز بعد  در12 مرداد1360  برگزار شد و رئيس‌جمهور منتخب در اين مراسم تنها به اداي سوگند اکتفا کرد.

دولت محمد‌علی رجایی تنها 28 روز عمر کرد و پس از انفجار دفتر نخست‌وزیری و شهادت او و یارانش در 8 شهريورهمان سال به پايان رسيد و بار دیگر وزارت کشور این‌بار به سرپرسی آیت‌الله مهدوی‌کنی،  مسول برگزاری انتخابات ریاست جمهوری شد.

انتهای پیام/