تجلی «خلق عظيم» در مشی اخلاقی پيامبر اکرم (ص)
اين اخلاق متعالي ،همان آموزه هاي وحياني بود که پيامبراکرم (ص) به مردم عرضه کردند. پيامبر اکرم(ص)خوداول عامل به اين آموزه هابودندو مشي اخلاقي پيامبر(ص)درحقيقت بازتاب آن ها بود.
به گزارش مجله شبانه باشگاه خبرنگاران، درحالي که امروزه معدود افرادي به ادعاي
دروغين پيروي از اسلام، ،شمشير تکفير را حتي به روي هم کيشان خود مي کشند،
پيامبر اکرم(ص) درعصربعثت ودعوت که مجادله ومجاهده با مشرکان اقتضايش بود،
نمونه کامل اخلاق متعالي اسلامي را به منصه ظهور نشاندند؛ چنان که معروف
است، بيش ازآن که شمشير مسلمانان، دشمن رابه تسليم وادارد،اين برهان اخلاق
وکرامت آن حضرت بودکه کليدفتح وپيروزي را دردستان مسلمانان قرارداد.
اين اخلاق متعالي ،همان آموزه هاي وحياني بود که پيامبراکرم (ص) به مردم عرضه کردند. پيامبر اکرم(ص)خوداول عامل به اين آموزه هابودندو مشي اخلاقي پيامبر(ص)درحقيقت بازتاب آن ها بود؛ به نحوي که وقتي ازيکي ازهمسران آن حضرت درباره اخلاق ايشان سؤال شد ،درپاسخ گفت: «وکان خلقه القرآن...؛ خلق و خوي پيامبر (ص )قرآن بود، راضي به رضاي او و ناخشنود به ناخشنودي او بود » .
اخلاق اجتماعي پيامبراکرم(ص)
هرچند درآيات بسياري پيامبراکرم (ص)ستوده شده است اما از ميان صفات و ويژگي هايي که خداوند در قرآن کريم براي آن حضرت برمي شمارد، بيشتر آن ويژگي هايي برجسته شده است که در آن، حضرتش به عنوان پيامبر الهي و رهبر جامعه مورد توجه بوده اند. اين صفات برجسته ،علاوه بر اشاره به کمالات روحي مورد نياز يک رهبر الهي، بيانگر علل توفيق پيامبر اکرم (ص) در عرصه رهبري و هدايت انسان ها نيز هست.
علاقه و دلسوزي نسبت به هدايت مردم
علاقه، شرط اول موفقيت است. اين نکته اي است که امروزه روان شناسان نيز بر آن اتفاق نظر دارند. قرآن کريم هم يکي از ويژگي هاي برجسته پيامبر اکرم(ص) را علاقه مندي و دلسوزي آن حضرت نسبت به هدف ذکر مي کند و از علاقه ستودني پيامبر (ص) نسبت به هدايت مردم چنين ياد مي کند: « فَلَعَلَّکَ باخِعٌ نَفسَکَ علي آثارِهِم اِن لَم يُومِنوُا بِهذا الحَديثِ اَسَفاً؛ بيم آن مي رود که اگر به اين سخن (قرآن) ايمان نياورند، تو در پي آنان خود را از تاسف هلاک کني!» (کهف/۶)
اين آيه شريفه حاکي از نهايت علاقه يک طبيب اجتماعي است که در راه مداواي بيمار تا آن حد مي کوشد که در معرض هلاک کردن جان خود قرار مي گيرد.
غم خواري و دلسوزي پيامبر اکرم(ص) براي هدايت و راهنمايي مردم آن چنان بود که خداوند در آيات متعددي از اين ويژگي حضرت ياد مي کند و به پيامبر (ص) يادآور مي شود که خود را اين اندازه به زحمت نيندازد. قرآن کريم در آيه ۸۰ سوره فاطر مي فرمايد: «فَلا تَذهَب نَفسَکَ عَلَيهِم حَسَراتٍ اِنَّ اللّهَ عَليمٌ بَما يَصنَعونَ؛ جان خود را بر اثر شدت تاسف بر آن ها از دست مده، خداوند از آنچه انجام مي دهند، آگاه است.»
مظهر خُلق عظيم
خشونت و تندخويي و فقدان انعطاف و گذشت، رهبر يک جامعه را با مشکلات زياد و سرانجام با شکست روبه رو و مردم را از گرد او پراکنده مي کند. پيامبر اکرم(ص) به تصريح قرآن از نظر نرمش و انعطاف، آن جا که بايد يک رهبر از خود نرمش نشان دهد، در حد اعلاي اين شيوه اخلاقي بودند. به نوشته تفسير «منشور جاويد»، قرآن يکي از علل پيروزي پيامبر اکرم(ص) را عطوفت و مهرباني آن حضرت مي شمارد و مي فرمايد: « فَبِما رَحمَةٍ مِنَ اللّهِ لِنتَ لَهُم وَ لَو کُنتَ فَظّاً غَليظَ القَلبِ لانفضُّوا مِن حَولک فَاعفُ عَنهُم و استغفرلَهم و شاوِرهم في الامرِ؛ در پرتو رحمت الهي،در برابر تندي آن ها، نرم شدي و اگر خشن و سنگدل بودي از اطرافت پراکنده مي شدند، از آنان درگذر، و درباره آنان طلب آمرزش کن و در کارها با آنان مشورت کن.» (آل عمران/ ۱۵۹)
خداوند هم چنين، اين رفتار و منش اجتماعي پيامبر اکرم(ص) را در آيه ۴ سوره قلم ستودني مي داند و مي فرمايد: «اِنّکَ لَعَلي خُلُقٍ عَظيمٍ؛ و به راستي تو بر خلقي عظيم استواري».
مفسران در ذيل اين آيه شريفه به اين بحث پرداخته اند که منظور از «خلق عظيم» چيست؟ علامه طباطبايي آن را به «اخلاق اجتماعي» پيامبر اکرم(ص) و نحوه رفتار آن حضرت با مردم تفسير مي کند.
مراتب عطوفت و مهرباني رسول خدا (ص) در فتح مکه به روشني متجلي شد، آن گاه که بر مردم مکه که ساليان درازي آن حضرت را اذيت کرده بودند، دست يافتند، رو به آنان کردند و فرمودند: «درباره من چه مي گوييد و چگونه مي انديشيد؟» مردم بهت زده ناگهان ياد جوانمردي و خلق عظيم آن حضرت افتادند و همگي گفتند: «جز نيکي درباره تو نمي انديشيم، تو را برادر بزرگوار و فرزند برادر بزرگوار خود مي دانيم.»
در اين لحظه موجي از رحمت سراسر مکه را فرا گرفت و حضرت به همگان فرمودند:«امروز سرزنشي بر شما نيست، خدا همگان را مي بخشد او بخشاينده است.» سپس افزودند: «با اين که رسالت مرا تکذيب کرديد و مرا از خانه ام بيرون کرديد، با اين همه، بند بردگي را از گردن شما باز و اعلام مي کنم که: «اذهبوا انتم الطلقا؛ برويد! همه شما آزاد شده هستيد.»
رئوف و مهربان
يکي از ويژگي هاي پيامبر اکرم(ص) ، رأفت و مهرباني آن حضرت است. خداوند دراين باره در آيه شريفه ۱۲۸ سوره توبه مي فرمايد: « لَقَد جائکُم رَسولٌ مِن اَنفُسِکُم عَزيزٌ عَلَيهِ ما عَنتم حَريصٌ عَلَيکم بِالمومنينَ رؤفٌ رَحيمٌ؛ پيامبري از خود شما به سوي تان آمد که مشقت و رنج هاي شما بر او گران است و بر ايمان آوردن شما، حريص و علاقه مند و با مومنان رئوف و مهربان است.»
در اين آيه شريفه، ۵ صفت براي پيامبر اکرم(ص) شمرده شده است که رئوف و مهربان بودن دو صفت آن را تشکيل مي دهد:۱ - «من انفسکم» از خودتان است و بشري است مثل شما. ۲ - «عَزيزٌ عَلَيه ماعَنتم»، او پيامبري است که از رنج انسان ها در رنج است و عشق او به آزادي انسان ها سبب مي شود که شما را به پيمودن راه هاي سخت و دشوار چون جهاد دستور دهد.
۳ - «حَريصٌ عليکم» او شيفته هدايت و سعادت و اصلاح امور تمام مردم است و به سعادت شما در دو جهان علاقه بس شديدي دارد. ۴ و ۵ - «بالمومنين رئوف رحيم» نسبت به افراد با ايمان، مهربان و رحيم است.مفسران درباره تفاوت رئوف با رحيم گفته اند که، رأفت او مخصوص مؤمنان فرمانبردار است، در حالي که رحمت او شامل گنه کاران هم مي شود./خراسان
در گفتوگو با باشگاه خبرنگاران جوان مطرح شد؛
شرافتی: رانندگی مینیبوس در «نونخ۵» برای من چالشبرانگیز بود
