"محمودرضا امینی" کارشناس سیاست خارجی در یادداشتی اختصاصی برای باشگاه خبرنگاران به تشریح و بررسی اهداف و برنامه های اشرف غنی احمدزی برای سیاست خارجی افغانستان پرداخته است.
متن این یادداشت به شرح ذیل است:
افغانستان در دوران معاصر در شرایط حساسی قرار گرفته است، به همین دلیل اقدامات مقامات این کشور و از جمله رئیسجمهوری آن از اهمیت ویژهای برخوردار است.
روند روی کار آمدن رئیسجمهوری جدید و نحوه ایجاد دولت وحدت ملی افغانستان، اهمیت ساز و کارهای سیاسی در این کشور را نشان میدهد.
به نظر می رسد، اشرف غنیاحمدزی نیز، به عنوان رئیسجمهوری منتخب افغانستان به اهمیت شرایطی که در آن قرار گرفته است واقف است، به همین دلیل در ابتدا به دقت اهداف و برنامههای کاریاش را برای آینده افغانستان تصریح کرد و در عمل نیز به دنبال عملیاتی کردن این برنامهها است.
احمدزی در ابتدا حلقههای روابط سیاسی افغانستان را مشخص کرد، وی توضیح داد که برای افغانستان 5 حلقه در روابط سیاسی مورد توجه است. حلقه نخست كشورهاي همسايه، حلقه دوم كشورهاي اسلامي، حلقه سوم كشورهاي غربي مانند آمريكا و كشورهاي عضو ناتو، حلقه چهارم كشورهاي آسيايي و در نهايت حلقه پنچم سازمانهاي بينالمللي مانند سازمان ملل متحد، بانك جهاني و... است.
اینکه در حلقه اول کشورهای همسایه افغانستان قرار گرفتهاند، نشان میدهند تا چه اندازه دولت وحدت ملی به اهمیت روابط حسنه با کشورهای همسایه توجه دارد. در همین ارتباط میتوان به تلاش احمدزی برای برقراری روابط با کشورهایی مانند ایران، چین، ترکمنستان و... اشاره کرد.
در مورد اهمیت کشوری مانند ایران همین بس که در بدو ورود ایالات متحده به افغانستان مقابله با طالبانها در این کشور با کمک جمهوری اسلامی ایران عملی شد؛ در مورد اهمیت روابط با چین نیز باید گفت: این کشور یک اقتصاد نوظهور در آسیا است، که می تواند برای آینده روابط سیاسی افغانستان اهمیت داشته باشد.
با وجود اینکه نخستین حلقه روابط سیاسی افغانستان، همسایههای این کشور اعلام شدند، اما؛ در عرصه عمل، کرزی روابط خود را با کشورهای دیگر از حلقه دوم شروع کرد. وی در نخستین سفر خارجی خود به عربستان سعودی سفر کرد. در اهمیت این سفر و دلیل آن می توان توضیح داد که احمدزی مانند دیگر مقامات افغانستان به نقش عربستان در حمایت از مدارس دینی افغانستان که حمایت ویژهای از طالبانها دارند، واقف است. به این ترتیب احمدزی با ارتباط برقرار کردن با عربستان سعودی به صورت مستقیم به دنبال کنترل اقدامات این کشور در مورد حمایت از طالبانها است.
این موضوع نشان می دهد که نخستین اولویت دولت وحدت ملی در افغانستان مسائل امنیتی است. این مسأله در سفر احمدزی به چین نیز تأیید شد، به طوری که نخستین موضوع مطرح شده از سوی احمدزی در دیدار با مقامات چین موضوع تروریسم و مقابله با آن بود.
البته باید توجه داشت که برای چین اولویت با مسائل اقتصادی است، همان گونه که به کرات در روابط بین الملل گفته شده است، چین کشوری است که به روابط اقتصادی با سایر کشورها بیشتر از مسائل امنیتی، سیاسی و... توجه دارد.
اما؛ به نظر می رسد با توجه به رقابت آمریکا و چین در مورد نزدیک شدن به دولت جدید افغانستان مسائل امنیتی و از جمله تروریسم از سوی چینیها مورد توجه قرار گرفته است.
موضوع دیگر که در مورد روابط سیاسی افغانستان با سایر کشورها باید مورد توجه قرار داد این است که دولت وحدت ملی باید بتواند موازنهای میان روابط با شرق و غرب ایجاد کند. در این شرایط است که می تواند بهترین بهره برداری را از روابط خود با سایر کشورها داشته باشد.
موضوعی که به جد باید به آن پرداخته شود این است که تلاشهای افغانستان برای دست یافتن به پیشرفت اقتصادی و سیاسی چه هزینههایی برای این کشور در پی دارد.
نخستین پیامد سیاستهای اعمالی از سوی دولت وحدت ملی، مباحث امنیتی است که طالبانها برای کشور افغانستان به وجود آوردهاند.
دولت احمدزی در نخستین اقدام خود برای نشان دادن حسن نیتش به آمریکا توافقنامه امنیتی را امضا کرد، این توافقنامه مورد قبول طالبانها نبود و از ابتدا این گروه اعلام کرد بر اقدامات تروریستی خود در افغانستان می افزاید.
همان طور که طالبانها وعده داده بودند، از زمان امضای توافقنامه امنیتی میان آمریکا و افغانستان این کشور هر هفته شاهد دست کم یک مورد امنیتی اعم از بمب گذاری یا حملات انتحاری بوده است.
دومین موضوع اینکه، نزدیک شدن افغانستان به کشورهای مختلف از جمله چین و آمریکا و کشورهای غربی مداخله این کشورها را در مسائل داخلی افغانستان به دنبال خواهد داشت.
ناگفته مشخص است که کشورهای توسعه یافته بدون چشمداشت به روند توسعه سایر کشورها کمک نمی کنند، بنابراین زمانی که افغانستان از کشورهای دیگر و چه بسا سازمانهای بینالمللی کمک های مالی دریافت می کند باید خود را برای سهیم کردن این کشورها و یا سازمانها در روند توسعه آماده کند.