به گزارش خبرنگار حقوقی قضایی باشگاه خبرنگاران، ناصر کاتوزیان پدر علم حقوق ایران امروز صبح در سن هشتاد و هفت سالگی بر اثر ذات‌الریه در گذشت.

 امیرناصر کاتوزیان حقوقدان برجسته یکی از نویسندگان اصلی پیش‌نویس قانون اساسی جمهوری اسلامی است که وی را پدر علم حقوق ایران نیز می‌خوانند.

وی در ۱۳۰۶ خورشیدی در تهران متولد شد و در سال ۱۳۳۹ با دفاع از رساله دکتری خود با عنوان «وصیت» به اخذ عنوان دکتری حقوق نایل شد.

دکتر ناصر کاتوزیان که بود؟

دکتر ناصرکاتوزیان اولین دانشجوى ایرانى است که موفق به اخذ مدرک دکتراى حقوق در ایران و دانشگاه تهران شده و از وی تاکنون 45 جلد تالیف و تحقیق منتشر شده است که حجم برخی ازآنها به 900 صفحه مى‌رسد.

وی متولد ۱۳۱۰ تهران، وی در کوچه در‌دار، واقع در خیابان رى به دنیا آمده است. خاندان کاتوزیان ازخانواده‌هاى کهن تهران است، نام خانوادگى اصلى آن‌ها تهرانى بوده که در زمان رضا شاه وقتى مجبور به دریافت شناسنامه مى‌شوند به دلیل علاقه به زبان اصیل پارسى، لغت «کاتوزیان» را از شاهنامه براى نام خانوادگى خویش اقتباس مى‌کنند و کاتوزیان به معناى پارسایان است.
 
"کاتوزیان" گروهى بودند که روحانیون دربار ساسانى را تشکیل مى‌دادند و از طبقه باسواد زمانه خود بودند که از نفوذ فراوانى برخوردار بوده‌اند.
 
دکتر کاتوزیان کلاس پنجم نظام قدیم رشته ادبی را دنبال و در همان رشته ادبى در ایران شاگرد اول  و موفق به دریافت مدال درجه ۲علمى براى اولین بار در ایران مى شود، همین دریافت مدال مشوق وی براى ادامه تحصیل می‌شود.
 
او با انتخاب رشته حقوق تحصیلات خود را در دانشگاه ادامه و در این رشته موفق به کسب مدال درجه یک علمى این رشته مى‌شود، با فوت پدر در سال دوم دانشگاه ضربه بزرگى به دکتر کاتوزیان وارد می‌کند
 
 این ضربه باعث مى‌شود تا او از رفتن به وزارت امور خارجه پشیمان شود و رشته قضا را انتخاب کند و پس از اتمام لیسانس حقوق از سال ۱۳۳۴ تا ۱۳۴۵ در دادگسترى روزگار مى‌گذراند تا جایى که حتى به ریاست دادگاه اراک و مستشار دادگاه استان و معاون ادارى و حقوقى نیز مى‌رسد، اما داشتن روحیه تحقیق و پژوهش از یک طرف و عشق و علاقه او به تدریس و همچنین مخالف خوانى‌هایش با دستگاه پهلوی از طرف دیگر سبب شد تا کنج خلوت تحقیق و تفحص را به دنیاى پراضطراب و جنجال دادگسترى ترجیح دهد و به دنیاى علم و آرامش نقل مکان کند
 
در رشته حقوق در مقاطع مختلف تا دکترا همواره با عنوان شاگرد اولى فارغ التحصیل مى‌شود و رساله وی در سال ۱۳۳۹ باعنوان «وصیت» به پایان مى رسد .
 
سفرعلمی به خارج کشور:
 
وی به دفعات متعدد به کشورهاى فرانسه و انگلیس و آمریکا سفر مى‌کند و در آنجا غور و تفحص علمی بسیار مى‌کند، با این حال علاقه وافر وی به فقه باعث مى‌شود تا مطالعات فراوانى را در این زمینه داشته باشد که همین امر باعث مى‌شود تا زبان عربى را به همان اندازه بداند که در زبان فرانسوى و انگلیسى متبحر شده بود.
 
در سال ۱۳۳۲ اولین مقاله استاد در مجله کانون وکلاى آن زمان به چاپ مى‌رسد و سلسله مقالات وی در این‌باره ادامه پیدا مى‌کند تا اولین کتاب او تحت عنوان"وصیت" همزمان با اتمام دوره دکترى به چاپ برسد.
 
دکتر ناصرکاتوزیان اولین دانشجوى ایرانى است که موفق به اخذ مدرک دکتراى حقوق در ایران و دانشگاه تهران شده است و در سال ۱۳۳۳ در سن ۲۳سالگى ازدواج مى‌کند که حاصل آن دو فرزند پسر است که یکى از آنها دکتراى روانشناسى بالینى  و در حال حاضر مقیم آمریکا است و دیگرى مهندس الکترونیک است و در همان دیار زندگى مى‌کند.
 
 آثارتالیفی وکتاب‌های دکتر ناصر کاتوزیان:
 
 ۴۳ جلد اثر تألیفى و تحقیقى دارد که برخى از آن‌ها به ۹۰۰صفحه مى‌رسد که مهمترین آن‌ها عبارتند از:
 
ـ عدالت قضایى (۲جلد) که مجموعه آرایى است که وی در دوران قضاوت جمع آورى کرده.
 
 ـ گامى بسوى عدالت (۲جلد) توصیفى از زندگى وی است، این ۲کتاب شامل بیش از ۴۰مقاله اى است که وی در مورد حقوق اساسى نوشته است.
 
 ـ مقدمه علم حقوق که هنوز در دانشگاه‌هاى مختلف تدریس و بیش از چهل بار تجدید چاپ شده است.
 
 ـ فلسفه حقوق (۳جلد) گل سرسبد کتاب‌هاى دکتر کاتوزیان، وی این ۳جلد کتاب را بیش از همه آثار خود دوست دارد.
 
 ـ حقوق مدنى: دکتر کاتوزیان بیش از ۲۰جلد کتاب درباب موارد مختلف حقوق مدنى از جمله خانواده، تعهدات، قراردادها، مسؤولیت‌هاى مدنى، ارث و وصیت و… نوشته است.
 
 ـ نظریه عمومى حقوق، کلیات حقوق، آزادى اندیشه و بیان: دکتر کاتوزیان این کتاب را به سفارش سازمان ملل متحد در مورد آزادى اندیشه و بیان در ایران انجام داده است که در تدوین اولین قانون اساسى جمهورى اسلامى ایران نیز نفش داشته است.

انتهای پیام/