هرچند با توجه به افزایش ناگهانی قیمت روغن اتومبیل از سال گذشته تاکنون این جیب برخی از رانندگان است که پاسخ مناسب را انتخاب می کند، ولی امروز با توجه به اهمیت کیفیت روغن موتور در سلامت خودرو قصد داریم در پنجشنبه بازار این هفته جام جم به پرسش های مشترک ذهن بیشتر رانندگان پاسخی مناسب و البته اقتصادی بدهیم، بنابراین خواندن این مطلب را به شما که قصد تعویض روغن موتور اتومبیل خودتان را دارید توصیه می کنیم.

روغن موتورچیست و چه وظیفه ای دارد؟

به طور کلی، روغن موتور ترکیبی از روغن پایه نفتی همراه با برخی افزودنی ها (مواد ضد جوش، ضد زنگ، مواد پاک کننده و ضد اکسید) است که مهم ترین وظیفه آن روانکاری و کاهش سایش قطعات موتور هنگام کارکردن است. اما این پایان وظایف این مایع قهوه ای رنگ داخل موتور اتومبیل نیست، بلکه شست و شوی داخل موتور و تمیز نگهداشتن قطعات داخل موتور از دوده حاصل از احتراق همراه با خنک کردن قطعات داخلی موتور،ازدیگروظایف آن است.

کیفیت روغن را جدی بگیرید

یکی از عمده وظایف روغن موتور حفاظت از موتور اتومبیل و اجزای داخلی آن است، بنابراین هرچه سطح کیفی بالاتری برای موتور اتومبیل انتخاب کنیم درواقع به خودمان خدمت کرده ایم.

انستیتو نفتی آمریکا API برای طبقه بندی روغن ها بر چسب کیفیت و فناوری ساخت آنها کد بندی خاصی را از دو حرف لاتین در نظر گرفته است.

در این کدگذاری حرف C مشخصه خودروهای دیزلی و حرف S بیانگر بنزینی بودن اتومبیل است و حرف دوم، نشان دهنده سطح کیفیت روغن درنظر گرفته شده و از حرف A در زبان انگلیسی آغاز می شود. به این مفهوم که حرف A پایین ترین سطح کارایی و بالا رفتن حروف سطح کارایی مناسب و به روز روغن را نشان می دهد. مانند SG، SJ، SL، SMو... سطوح کارایی بالاتر، نشان از میزان افزودنی های بیشتر در روغن بوده و در تست آزمایشگاهی و عملکردی، شرایط سخت تری را تحمل می کنند.

انتخاب روغن مناسب

از آنجا که از لحظه استارت زدن تا لحظه خاموش کردن خودرو، روغن موتور باید حضوری مداوم و موثر داخل پیشرانه اتومبیل داشته باشد، در انتخاب آن کاملا دقت کنید، در حالی که کیفیت مناسب روغن موتور به عوامل مختلفی بستگی دارد که باید تک تک آنها را مورد بررسی قرار دهید و پس از آن دست به جیب شوید. یک روغن موتور مرغوب، دارای گرانروی مناسب و ضریب اصطکاک بسیار پایین بوده و توانایی روانکاری بخش های مختلف و قطعات متحرک موتور را دارد.

ضمنا روغن موتور علاوه بر سازگاری با ترکیبات پلیمری موجود باید دارای اثرات بازدارندگی خوبی در مقابل زنگ زدگی، خوردگی، اکسیداسیون و سایش باشد. به طور کلی روغن های موجود بازار به دو گروه تک درجه ای MonoGrade و چهارفصل Multi Grade تقسیم بندی می شود که امروزه با توجه به تکنولوژی مورد استفاده در موتورهای امروزی، گروه دوم همواره از سوی کارشناسان توصیه می شود.

انجمن مهندسی خودرو، روغن های موجود بازار را مطابق طبقه بندی SAE تقسیم بندی کرده است، به صورتی که با نمادی شامل دو عدد و یک حرف لاتین مشخص شده اند.

در این تقسیم بندی عدد قبل از حرف W نشان دهنده گرانروی روغن در دمای پایین است و هرچه کمتر باشد روغن مورد نظر در دمای کمتری قابل استفاده است، اما در مقابل عدد بعدی که نشان دهنده گرانروی در دمای بالا برای روغن است هرچه بیشتر باشد روغن مذکور در دمای بالاتر چسبندگی بیشتری خواهد داشت.به عنوان مثال 20w نشان دهنده ویسکوزیته روغن در دمای پایین و w50 ویسکوزیته در دمای بالاست. به عبارت دیگر روغن 20W50 می تواند برای دمای پایین تر از دمای انجماد تا بالاتر از 100 درجه مورد استفاده قرار گیرد و برای خودروهایی که بین شهرستان های سردسیر و گرمسیر تردد می کنند، مناسب است.

سیاهی تو از من!؟

در ذهن بیشتر رانندگان، شفاف بودن رنگ روغن نشانه مرغوبیت آن است. حتی اگر این روغن برای مدتی داخل اتومبیلشان کارکرده باشد در حالی که به اعتقاد کارشناسان فنی خودرو این موضوع برای روغن های کارکرده یعنی فاجعه ای بزرگ در کمین است.

کارشناسان فنی خودرو می گویند اگر روغن موتوری را داخل موتور اتومبیل خود استفاده کردید و پس از یک یا دوهفته شروع به تغییر رنگ نکرد و شفاف ماند بدون درنگ به تعویض روغنی مراجعه کرده و برای تعویض آن اقدام کنید چون این روغن اصلا مرغوب نیست.

آنها به یکی از وظایف روغن که تمیزکاری داخل موتور و زدودن دوده های حاصل از احتراق است، اشاره می کنند که اگر روغنی این وظیفه را بخوبی انجام ندهد نشانه نامرغوب بودن آن است و باید آن را دور ریخت. پس اگر روغن موتور شما برای مدتی کار کرده و هنوز شفاف است درنگ نکنید، چون روغن مناسبی نخریده اید. البته فراموش نکنید سیاه شدن روغن موتور هرگز نشان دهنده زمان تعویض آن نیست، چون روغن موتورهای خوب و استاندارد به دلیل خاصیت پاک کنندگی مناسب تقریبا پس از دوهفته شروع به تغییر رنگ می کنند و رو به سیاهی می روند، بنابراین صرفا با توجه به مدت زمان قابل استفاده بودن و شرایط استفاده از اتومبیل توجه داشته باشید.

مخلوط کردن ممنوع!

کارشناسان فنی خودرو همواره دارندگان اتومبیل را به استفاده از یک نوع روغن موتور استاندارد و توصیه شده در دفترچه راهنمای خودرو تشویق می کنند و معمولا رانندگان را از مخلوط کردن دو نوع روغن موتور مختلف برحذر می دارند. اما نکته ظریفی که بسیاری از رانندگان به آن توجه ندارند بحث مخلوط شدن روغن موتورهای مختلف با یکدیگر آن هم هنگام تعویض روغن موتور است.

اگر کمی دقت کنیم درمی یابیم وقتی برای تعویض روغن به فروشگاه یا تعمیرگاه مجاز اتومبیل خودمان مراجعه می کنیم به دلیل محدودیت های زمانی و البته عجله، پس ازچند دقیقه ای که سرویس خودرو انجام گرفت بلافاصله راهی جاده و خیابان می شویم دریغ از این که این کار می تواند برای موتور اتومبیل ما زیان آور باشد.

براساس تحقیقات انجام شده این اتفاق باعث مخلوط شدن روغن کارکرده باقیمانده داخل موتور با روغن تازه می شود که تفاوت های موجود از این بابت در فرمول شیمیایی آنها می تواند خاصیت روغن جدید را کاهش داده و باعث از بین رفتن سریع خاصیت اصلی روغن جدیدی که خریداری کرده ایم، بشود. بنابراین بهتر است تعویض روغن خودرو را با حوصله ای هرچه بیشتر انجام و اجازه دهیم روغن سوخته داخل موتور تا آخرین قطره از داخل خودرو خارج شود، در حالی که استفاده از دستگاه های نوین مکش که مدتی است راه خود را به تعویض روغنی ها بازکرده است هرگز توصیه نمی شود، چون رسوبات مضر همواره داخل محفظه روغن خودرو باقی می مانند.

مناسب ترین زمان تعویض روغن

با روشن شدن موتور اتومبیل، دمای آن بالا می رود که این افزایش دما باعث افزایش اکسید شدن و ترکیب شدن مواد خارجی با روغن داخل موتور خواهد شد، بنابراین طبیعی است که روغن مورد استفاده در موتور خودرو پس ازمدتی کاملا کارایی خود را از دست داده و نیازمند تعویض است.

امروزه با توجه به فناوری های نوینی که در ساخت موتور خودرو و تولید روغن موتور استفاده می شود اکثر روغن موتورهای موجود دربازار بیش از 5000 و حداکثر تا 12000 کیلومتر قابل استفاده هستند، اما این میزان بستگی به عوامل مختلفی دارد که عبارتند از:

1ـ شرایط کارموتور اتومبیل (درجا کارکردن، حرکت با بار زیاد، سرعت زیاد، رانندگی در سرما، رانندگی در رطوبت و روشن و خاموش کردن زیاد)

2ـ کیفیت مکانیکی موتور بویژه سیستم سوخت رسانی و انژکتورها و نیز وضعیت برق

3 ـ کیفیت روغن موتور و سوخت مصرفی

4 ـ کیفیت فیلترهای هوا و روغن (در اتومبیل های امروزی توصیه شده با هربار تعویض روغن فیلتر روغن نیز تعویض شود).

5 ـ نوع و مدل و سال ساخت موتور و خودرو

6 ـ مدت زمانی که روغن در مخزن خودرو می ماند.

بنابراین با توجه به عوامل یاد شده و نوع روغن موتوری که استفاده می کنید تعیین زمان دقیق و البته اقتصادی ترین زمان برای تعویض روغن موتور اتومبیلتان را می توانید تعیین کنید؛ البته فراموش نکنید ماندن در ترافیک و البته درجا کارکردن موتور خودرو را روی کیلومترهای طی شده محاسبه کنید نه این که صرفا به شماره های مندرج روی صفحه کیلومتر خودروی خودتان بسنده کنید. در حالی که توصیه تمام سازندگان و شرکت های نفتی تعویض روغن موتور هر شش ماه بدون هیچ کارکرد و حداکثر 5000 کیلومتر کارکرد در هر شرایطی است.

برندهای تقلبی یکه تازه میدان

با توجه به افزایش قیمت روغن موتور در بازار و البته استقبال مصرف کنندگان از برندهای خارجی زمینه برای سودجویی برخی افراد فراهم شده است؛ در حالی که مصطفی کردبچه یکی از فروشندگان روغن خودرو در تهران می گوید: یکی از بزرگ ترین مشکلات برای مالکان خودرو این است که به تعویض روغنی های غیر مجاز مراجعه می کنند، در حالی که اگر با توجه به مدارک و البته مجوزهای لازم که از سوی اتحادیه صادر می شود به فروشندگان مجاز و تعویض روغنی های دارای جواز مراجعه کنند علاوه بر اطمینان از خدماتی که دریافت می کنند از پرداخت هزینه های اضافه یا زیان های احتمالی به دلیل استفاده از افراد ناآگاه دورخواهند ماند.

این فعال بازار روغن اتومبیل می گوید: این باور غلط است که روغن های ایرانی کیفیت پایین تری نسبت به روغن های خارجی دارد چون حتی برخی برندهای معروف جهان نیز در ایران بسته بندی شده و روانه بازارهای بین المللی می شوند، اما این مهم است که دارندگان اتومبیل بتوانند مناسب ترین روغن را برای خودروی خود انتخاب کنند. به عنوان مثال برای خودروهای متعارف داخلی هم اکنون شرکت های مختلف ایرانی روغن های بسیار با کیفیت و مناسبی با قیمت قابل قبول ارائه می دهند و نیازی به خرید روغن های وارداتی یا خارجی نیست.

روغنی که صاحب خودرو را نیز داغ می کند!

طبق بررسی های انجام شده در برخی نقاط تهران درباره قیمت انواع روغن موتور مشخص می شود در حال حاضر هزینه تعویض روغن و فیلترها بعلاوه هزینه دستمزد و بازدید برای خودروی پراید بسته به نوع روغن مصرفی حدود 45 تا 75 هزار تومان است و این رقم در خودرو 206 به صد تا 130 هزار تومان می رسد.

جام جم نوشت: این درحالی است که هزینه تعویض روغن خودروی تیبا 45 تا 75 هزار تومان خواهد بود که این مبلغ برای ماکسیما و مگان حدود صد تا 180 هزار تومان محاسبه شده است. از سوی دیگر و به قول معروف هرکه بامش بیش، برفش بیشتر.

آنها که خودروهای لوکس سوار می شوند باید منتظر شنیدن ارقامی بالاتر باشند به صورتی که در خودروهایی مانند کیا و هیوندا هزینه تعویض روغن و فیلترهای مورد نیاز چیزی حدود 200 تا 300 هزار تومان مشخص شده، ولی این پایان کار نیست چون شخصی که بی. ام. و سری 6 سوار می شود برای یک تعویض روغن باید رقمی حدود 500 تا 700 هزار تومان هزینه کند و در دیگربرندهای مطرح مثل پورشه، مرسدس بنز و... هزینه تعویض روغن گاهی به حدود یک میلیون و پانصد هزار تومان هم خواهد رسید.