به گزارشخبرنگار میراث فرهنگی باشگاه خبرنگاران؛ در دوره قاجار اکثر بانیان و متولیان بناهای عام‌المنفعه روحانیون و یا امرا و صاحب منصبان کشور بودند.
 
در شرح بناهای عمومی تهران عصر ناصری آمده است قسمتی از عمارات مهم در تهران توسط دولتعلی خان نظام‌الدوله در دارالخلافه و ارگ شاهی بنام معیرالممالک بنا شده است. معیرالممالک خاندان معروفی بودند که از زمان نادرشاه افشار تا اواخر دوره ناصری جزء صاحب منصبان دربار بوده‌اند.

این خاندان مسئول ضرابخانه شاهی بوده‌اند. در اراضی واقع در محله سنگلج تهران خانه‌هایی وجود داشت که متعلق به معیرالممالک بود. وی در سال 1284 ه.ق شروع به احداث بناهای عمومی در این محله کرد. از جمله بناهای مشهور وی مسجد و مدرسه و آب‌انبار بود.

این مجموعه هم‌اکنون به صورت مجموعه فرهنگی و مذهبی پابرجاست. موقعیت این مجموعه به دلیل نزدیک بودن به بازار نو دارای اهمیت ویژه‌ای است. در دوران اسلامی همیشه بانیان مدارس و مساجد برای تامین مخارج و هزینه های جانبی و توسعه احتمالی اماکن خود موقوماتی را بر آن وقف می‌کردند.

این امر خود یکی از عوامل پابرجا ماندن بسیاری از بناهای تاریخی است که پایدار تاکنون به دست ما رسیده است. در ضلع جنوبی مدرسه معیرالممالک تعدادی مغازه و یک دستگاه حمام پس از مدتی در توسعه این بخش شهر و اراضی وقفی آن به بازارچه تبدیل و درآمد حاصله آن وقف مدرسه شد.

 پس از مدتی در اطراف مدرسه و مسجد بازارچه مرکز کسب و کار متعددی به وجود آمد به طوری که محله رونق بیش از پیش گرفت و جلوه‌ای از پیوند ناگسستنی سکونت، آموزش، کار و عبادت شد. بدین ترتیب در این جا نیز انسان و مقوله‌های فرهنگی او با معنویت درآمیخت و نمودی از توسعه پایدار راب نمایش و نقش‌آفرینی گذاشت تا حافظ تعادل حیات باشد.

 مسجد،‌مدرسه معیرالممالک یکی از آثار بسیار ارزنده و به یاد ماندنی از معماری ایرانی در دوره ناصری است. واقع شدن آن در بافت قدیم و پر ازدحام امروز تهران و هم‌چنین عوامل دیگر باعث شده این اثر ناشناخته بماند و به فراموشی سپرده شود. جدا از ارزش هنری و معماری اثر وجود این بنا در محدوده‌ بازار و استفاده از منافع آن باعث توسعه پایدار این محله شده است که خود در بازیابی هویت کالبدی محلات قدیمی شهر نقش مهمی را ایفا می‌کند.