دهه 80 نقطه آغاز شروع ساخت و پخش سریال‌های مناسبتی بود و این روند بتدریج با رشد کمی و کیفی همراه بود.

در این سال‌ها که سریال‌های مناسبتی ماه رمضان آغاز شد و ادامه یافت به نحوی جایگاه خود را در میان مخاطبان پیدا و حفظ کردند که ساعتی پیش از اذان مغرب با کاهش محسوس حجم ترافیک مواجه بودیم که این نشان دهنده توانایی سیما در جذب مخاطب بطور گسترده بوده است.

تنوع موضوعی در بین آثار تولید شده برای ماه مبارک رمضان با استقبال گسترده و روبه افزایش مخاطبان روبه رو شد که از خصوصیات مثبت این مجموعه‌های مناسبتی است.

این روز که در دهه 80 با موضوعاتی که گرایش به مسائل مذهبی و اخلاقی داشت آغاز شد با موضوعی جدید تکمیل شد. سریال "کمکم کن" نقطه عطف این جریان نو بود. ظهور سریال‌های ماورایی ماه رمضان باعث داغ شدن تنور این جریان رقابتی شد.

سریال "گمگشته" به کارگردانی رامبد جوان و ایفای نقش آتیلا پسیانی در دو کاراکتر به یاد ماندنی‌ترین سریال آن سال‌ها بود، یادداشت کودکی نیز به کارگردانی پریسا بخت آور همزمان با گمگشته به روی آنتن رفت.

"نیمه پنهان ماه" به کارگردانی مجید جعفری سال‌ها پیش از "گمگشته" به روی آنتن رفت ولی چون روند این مجموعه‌ها ادامه نیافت بدست فراموشی سپرده شد.

جرقه "کمکم کن" به عنوان نقطه شروع سریال‌های ماورایی ماه رمضان با تصادف پسر "قاسم جعفری" و به کجا رفتن وی در ذهن جعفری زده شد و این اولین قدم برای ساختن آثار ماورایی بود.

جعفری با ایجاد فضای عرفانی و روحانی در این مجموعه موجب تولید آثار دیگری در مورد عالم پس از مرگ و رنج و ماجراهای پس از آن توسط فیلمسازان دیگر شد.

سال‌های پس از آن سریال "5 کیلومتر تا بهشت" در همین فضا ساخته شد با ته مایه‌های عاشقانه.

روند این سریالها و مجموعه‌ها با "روز حسرت"،"پنجمین خورشید"،"ملکوت"،"صاحبدلان"،"اغما"،"آخرین گناه"،"سی‌امین روز"، و"سقوط یک فرشته" که بین سالهای 83 تا 90 ساخته شد ادامه یافت.

میان این مجموعه‌ها با محوریت موضوعات ماورایی، سیروس مقدم دو مجموعه "روز حسرت" و "اغما" را ساخته است که "روز حسرت" با بازی افسانه بایگان، قصه زنی بود که مدتی با یک پدیده خاص غیرعادی روبه رو می‌شود و آن گشوده شدن خفیف پرده‌ای در مقابل چشمان وی است که او را با عالمی دیگر آشنا می‌کند.

سریال "اغما" با بازی امین تارخ در نقش یک فوق تخصص جراحی مغز و اعصاب و ارتباط وی با یک موجود غیبی و ماورایی با واکنش‌هایی مواجه شد.

درسریال "آخرین گناه" نیز حسین سهیلی‌زاده یک فضای ماورایی و غیرمادی را به تصویر کشیده بود اما به شکل و گونه‌ای دیگر.

این سریال‌ها و مجموعه‌های مناسبتی با این محتوا و مضمون به گونه‌ای یادآور مسئله مرگ و معاد و ماجراهای پس از آن بودند که به گونه‌ای روحیه عبرت آموزی و ندامت از خطا و معصیت و گناه را در میان با هر ترویج می‌کرد.

"او یک فرشته بود" یکی از شاخص‌ترین سریال‌هایی بود که با یک نوآوری نسبت به سایر مجموعه‌های سال‌های قبل و همزمان این بار شیطان را به تصویر می‌کشید.

در این سریال که با بازی مرتضی خرابی، حسن جوهرچی، ثریا قاسمی و بهاره افشاری به روی آنتن رفت. دو شیطان را در صورت و شکل انسان نشان می‌داد که شیطان مذکر مرتضی خرابی و شیطان مونث بهاره افشاری بود.

این دو شیطان زندگی شخصیت اصلی حسن جوهرچی را تحت تأثیر و نفوذ منفی خود قرار دادند و جسم و روح او را به تسلط خود درآوردند. وی تا مرز کشته شدن فرزندش پیش رفت و سپس به ماهیت شیطان پی برد.

آثار کمدی و طنز نیز جایگاه خاص و ویژه‌ای در میان مجموعه‌های مناسبتی ماه رمضان داشتند.

آثار عطاران با استقبال وسیع و گسترده عموم مردم روبه رشد و در جذب مخاطب از تمام سریال‌های دیگر موفق‌تر بود.

وی با ساختن سریال‌های "خانه به دوش"،"متهم گریخت"،"بزنگاه" بین سالهای 83 تا 87 پرکارترین کارگردان سریال‌های ماه رمضان لقب گرفت.

"متهم گریخت" یکی از خوش ساخت ترین آثار عطاران بود که سیروس گرجستانی را بعنوان یک بازیگر مستعد در طنز نشان داد و معرفی کرد.

سریال‌های عطاران خوش می‌درخشید و مجموعه‌های دیگر "نون و ریحون" و "زیرزمین" در کنارآن موفقیت چندانی بدست نیاوردند.

سریال‌های اجتماعی که یکی از آنها "میوه ممنوعه" تولید سال 85 سیما بود، از آثار موثر سیما در این ایام بودند.

"جراحت" نیز یکی دیگر از سریال‌های سیما با مضمون اجتماعی بود که نشان دهنده دیدگاه درست فیلمساز نسبت به واقعیات اجتماعی بود.

در سال 91 مجموعه‌های "راز پنهان"، "خداحافظ بچه" و "چمدان" پخش شد و "شاید برای شما هم اتفاق بیفتد"که معمولا برنامه ثابت روزهای سوگواری و ایام عزاداری سیماست هم در آن سال به روی آنتن می‌رفت.

سال گذشته سریال "مادرانه" با بازی مهدی سلطانی،‌ لعیا زنگنه، هستی مهدوی‌فر و عباس غزالی از شبکه سوم سیما بر روی آنتن رفت. در این مجموعه شخصیت اصلی قصه، اردلان تمجید بود که نقش آن را مهدی سلطانی ایفا می‌کرد. این مرد در جوانی نامزدش را رها کرده بود و با یک زن ثروتمند ازدواج کرده بود. نتیجه این ازدواج ناموفق دو فرزند و یک زندگی از هم پاشیده بود بدون حضور مادر.

مجموعه "خروس" هم به کارگردانی سعید آقاخانی به روی آنتن رفت که توفیق آثار قبلی او را نداشت.

سریال طنز "دودکش" که به تقابل و لفاظی‌های شیرین و جذاب دو شخصیت آشنای سریال‌های "ساختمان پزشکان" و " دزدو پلیس" پرداخته بود، موفقیت بیشتری نسبت به سریال‌های دیگر داشت هومن برق نورد و بهنام تشکر بازیگران شناخته شده سریال‌های طنز بار دیگر مخاطبان را پای تلویزیون نشاندند.

تمایل و گرایش قابل توجه مخاطبان به ژانر طنز در سینما و تلویزیون،‌در سال‌های اخیر بسیار مورد توجه فیلمسازان مختلف بود که در این میان رضا عطاران بعنوان بازیگر و کارگردان و بهنام تشکر و هومن برق نورد بعنوان بازیگر توانایی و استعداد خاص خود را در جذب مخاطب نشان دادند.

شبکه اول(مدینه)

سریال"مدینه" به کارگردانی سیروس مقدم، تهیه کنندگی زینب تقوایی و با بازی پریوش نظریه(مدینه)،‌ مهدی سلطانی،‌ مجید صالحی و شبنم مقدمی، رضا رویگری،‌ آناهیتا افشار، لیندا کیانی،‌ مریم بوبانی، آتیلا پسیانی، مهرداد صدیقیان،‌ مجید صالحی،  بهزاد فراهانی و ... به روی آنتن شبکه اول سیما می‌رود و داستان زنی را روایت می‌کند به نام مدینه که فعالیت‌های اقتصادی و اجتماعی دارد و در این راه با مشکلاتی رو به رو می‌شود.

مدینه یک سریال اجتماعی است که نگارش فیلمنامه آن بر عهده سعید نعمت‌الله بوده است.

شبکه دوم(فاخته- موضوع کودک و خردسال)

سریال "مثل من، مثل تو" که به فاخته تغییر نام داده است به کارگردانی محمود معظمی و تهیه کنندگی داوود قچاق و با بازی عبدالرضا اکبری، ثریا قاسمی، کمند امیرسلیمانی، فرخ نعمتی، شهرام عبدلی، رحیم نوروزی،‌متین ستوده و نگین معتضدی آماده پخش می‌شود.

محور سریال فاخته با نگارش علی اکبر محلوجیان،‌قصه یک کودک 9ساله است که بتدریج وارد دنیای بزرگترها می‌شود این سریال در گروه کودک و خردسال در 33 قسمت ساخته شده است.

گفتنی است: برای شبکه سوم سیما به مناسبت ماه مبارک رمضان دو سریال در نظر گرفته شده که یکی از بین این دو نهایی خواهد شد.

سریال دیگر کاندیدا برای پخش از شبکه دوم، "جاده قدیم" ساخته بهرام بهرامیان است که در آن بازیگرانی چون یکتا ناصر، آنا نعمتی در نقش خودش بعنوان بازیگر در سریال ایفای نقش می‌کنند.

جاده قدیم از تولیدات سیما فیلم است.

شبکه سوم

سریال "هفت سنگ" به کارگردانی علیرضا بذرافشان و تهیه کنندگی مجید مولایی و با ایفای نقش بازیگرانی چون پرویز پورحسینی،‌مهدی سلطانی،‌الهام پاوه‌نژاد، شبنم مقدمی، بهنام تشکر، فرناز رهنما برای شبکه سوم سیما آماده شده است.

برای شبکه سوم سیما نیز دو سریال " هفت سنگ"و "شمعدونی" به کارگردانی سروش صحت آماده پخش شده‌اند که یکی از بین این دو برای پخش انتخاب خواهد شد.

شبکه تهران

سریال سه جلد، ساخته سامان مقدم برای شبکه 5سیما آماده پخش می‌شود که با نگارش پیمان عباسی روایتی کمدی- اجتماعی از سه طبقه مختلف جامعه است.

نکته جالب حضور بازیگران سرشناس و مشهور در سریال‌های ماه رمضان امسال است.

سیاست امسال رسانه ملی برای ماه رمضان کاهش تعداد سریال‌ها و تمرکز بر روی برنامه‌های عبادی و مذهبی است.

مضمون‌ها و موضوعات عرفانی و مذهبی و البته اخلاقی در ماه مبارک رمضان بدلیل پذیرش و ظرفیت خاص مخاطبان در آن ایام بواسطه قرار گرفتن در فضایی معنوی و روحانی در سیما بسیار مورد توجه بوده است و اصولا چه بسا ساخت چنین آثاری باعث کاهش قابل توجه جرایم، عادات زشت و ناپسند، قطع رابطه‌های بی دلیل و منطق شود،‌ البته حرام بودن این ماه خود عامل باز دارنده‌ای است که باعث مهار خشونت و ناهنجاری‌ها می‌شود و این هم بدلیل دو برابر شدن دیه خسارات می‌تواند باشد و هم همان روحیه خاص معنوی در جریان.

در کنار سریال‌ها و برنامه‌های مذهبی، سریال‌هایی با ژانر طنز هم می‌تواند علاوه بر ضربه نزدن به جذابیت و تنوع در ارائه برنامه‌ها و مجموعه‌ها موجب استقبال بیشتر مخاطبان از سیما شود که البته باید این مجموعه‌ها هدف را صرفا خنداندن قرار ندهند و در انتقال پیام و مضمون هم موفق عمل کنند.

سیاست امسال سیما بنا به درخواست عده‌ای از مراجع و علما، کاهش ساخت سریال‌ها بدلیل هزینه‌های هنگفت و صرفه جویی است که گنجاندن برنامه‌های ویژه مذهبی بجای سریال‌های پشت هم توصیه شده است.

گزارش از شیما شفیعی

انتهای‌ پیام/