به گزارش سرويس بين‌ الملل باشگاه خبرنگاران؛ روزنامه گاردین در مطلبی با عنوان "سوء استفاده از روانشناسی در بازجویی"، به گزارشی از "موسسه دارو به عنوان حرفه"( آی ام ای پی) و "بنیادهای جامعه آزاد" (او اس اف) پرداخته است. گاردین می نویسد این دو موسسه، جامع ترین بررسی را منتشر کرده اند که تا کنون درباره نقش روانشناسان در "جنگ با تروریسم" صورت گرفته است. در این گزارش 269 صفحه ای چنین نتیجه گیری شده است که روانشناسان آمریکایی در تدوین روش های بازجویی که در افغانستان، عراق و بازداشتگاه گوانتانامو استفاده می شوند، همکاری گسترده ای با وزارت دفاع،‌ وزارت دادگستری و سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا دارند.

فهرست این روش‌ها تکان دهنده است. از جمله آن‌ها می توان به مواردی چون کتک زدن، قرار دادن فرد در سرمای بیش از حد، با غل و زنجیر بستن، به دیوار کوبیدن های مکرر، محروم کردن از خواب، محرومیت‌های حسّی، مواجه ساختن با اصوات ممتد و آزار دهنده، برهنگی اجباری، بهره برداری از عوامل رعب آور، سیلی زدن به صورت و ضربه زدن به شکم، حبس کردن در فضاهای تنگ، قرار دادن طولانی فرد در موقعیت های استرس آور (نظیر زنجیر بودن دست و پا به زمین)، غذا دادن اجباری از طریق وارد کردن لوله به داخل معده، تحقیرهای جنسی و مذهبی، جلوگیری از حرکت دادن سر، محروم کردن از امکانات اولیه چون داشتن ملحفه، پتو و تشک، تهدید کردن خانواده بازداشت شده و ایجاد حالت خفگی و فرو بردن سر در آب اشاره کرد.

این گزارش اسنادی درباره اینکه چطور روانشناسان آمریکایی، تحت عنوان "ایمنی افسران" با ارتش مشاوره می دهند، ارائه می کند. وظیفه رسمی آنها این است که در تیم های مشاوره رفتاری برای "شناسایی نقاط ضعف بازداشت شده و انتقال این اطلاعات به بازجو برای بهره برداری از آنها" فعالیت کنند. با این حال ارتش از این روانشناسان بیشتر با عنوان "نیروهای رزمی" یاد می کند تا رفتار درمان تا از این راه به آنها امکان دهد استانداردهای اخلاقی رایج را دور بزنند.

این استانداردهای اخلاقی نیز مبهم هستند. انجمن روانشناسی آمریکا (ای پی ای) -که نهاد حرفه ای رسمی ویژه روانشناسان در آمریکا است- رسما شکنجه را رد می کند اما در عین حال از نقش روانشناسان در بازجویی حمایت می کند. در آیین نامه این انجمن آمده است: "نقش مشاوره ای روانشناسان که به بازجویی و روند جمع آوری اطلاعات کمک کند و در خدمت امنیت ملی باشد، با اصول اخلاقیات پذیرفته شده در ای پی ای مغایرت ندارد". این انجمن هنوز مشخص نکرده است که کدامیک از روش های بازجویی که در گزارش اخیر درج شده، با اصول اخلاقی آن مطابقت دارد.

موضع "جامعه روانشناسی انگلیس" از این هم مبهم تر است. این جامعه از یک سو شکنجه را محکوم می کند و همزمان درباره اینکه آیا روانشناسان می تواند به بازجویی یا دیگر اهداف نظامی کمک کند، سکوت اختیار می کند. همچون انجمن روانشناسی آمریکا، در اینجا نیز اینکه کدام شیوه بازجویی، سوء استفاده از دانش روانشناسی تلقی می شود، ناگفته باقی می ماند و در چنین شرایط بی حد و مرزی، رفتارهای غیراخلاقی مجال تکرار شدن می یابند.

این گزارش توصیه های جدی نیز دارد و از "باراک اوباما" رئیس جمهور آمریکا می خواهد جدا مانع از استفاده از روش های "محرومیت از خواب، منزوی ساختن، بهره برداری از ترس های درونی و دیگر روش‌های مغایر با استانداردهای بین المللی" شود. این گزارش همچنین از انجمن روانشناسی آمریکا می خواهد خط مشی اخلاقی خود را به روشنی بیان و موضع خود را درباره این گزارش مطرح کند.

این درخواست ها بی تردید اصلاحاتی ضروری هستند اما واقعیت هایی که با این بررسی از آن‌ها پرده برداشته شده است، سوالات اساسی تری را مطرح می کنند. آیا برای تامین امنیت ملی، می توان بین ایدئولوژی های "آسیب نرساندن" و "جلوگیری از آسیب رساندن" توازنی برقرار کرد؟ این مسئله تا چه حد برای روانشناسان به عنوان ابزاری علیه تروریسم پذیرفتنی است؟ این‌ها سوالاتی است که نه فقط روانشناسان که همه شهروندان یک جامعه آزاد باید به آن‌ها پاسخ گویند.

انتهای پیام/