با وجود این، هنوز در جوامع مختلف به دلایل گوناگون فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی، تعادل مطلوب و قابل قبولی در مشارکت عادلانه زنان در توسعه و بروز خلاقیت‌ها و استعدادهای آنان برقرار نشده است.

زنان نیمی از جمعیت کشور را تشکیل می‌دهند و براساس آمار جهانی، سهم بزرگی از مسئولیت تولید در جهان به زنان تعلق دارد و دو سوم کل ساعت‌های کار به عهده آنها است.

امروزه با حرکت جهان از جامعه سنتی به سمت جامعه صنعتی و اطلاعاتی، سختی‌های معیشت دیگر فقط مردان را زیر فشار نمی‌برد، بلکه زنان سرپرست خانوار نیز دوش به دوش مردان و حتی بیشتر از آنها این سختی را با پوست و گوشت خود لمس می‌کنند.

مشقت زندگی زنان سرپرست خانوار

زنان سرپرست خانوار با رنج‌ها و مشکلات فراوانی دست و پنجه نرم می‌کنند، رنجی که از بیکاری شروع و تا درآمد ناچیز این زنان آغاز و با زندگی پرمشقت‌شان در طول سال ادامه می‌یابد.

سختی زندگی یک زن سرپرست خانوار که در مناطق دورافتاده و جایی در نزدیک مرزها ساکن است به مراتب بیشتر از زنان سرپرست خانواری است که در مناطق توسعه یافته روزگار می‌گذرانند.

گرچه زندگی برای زنان سرپرست خانوار در این شهرهای بزرگ نیز هرکدام به نوعی پیچیدگی‌ها و مشکلات خاص خود را به دنبال دارد، اما بدون شک زندگی و امرار معاش در این مناطق کار ساده‌تری نسبت به زندگی در مناطق محروم و دورافتاده‌تر دارد.

امروزه با افزایش آمار طلاق در بسیاری از جوامع شاهد افزایش میزان زنان سرپرست خانوار هستیم که نیاز به حمایت دارند تا بتوانند نیازهای خود و فرزندانشان را تأمین و دچار مشکلات نشوند.

مشکلات اقتصادی، نداشتن مسکن و محدودیت‌های فراوان دیگر هر کدام به گونه‌ای بار سنگینی را بر زنان سرپرست خانوار متحمل می‌کند.

شکل‌گیری نهادهای حمایتی مانند کمیته امداد امام خمینی و بهزیستی هر کدام به نوعی بستر را برای حمایت از زنان سرپرست خانوار در ایران اسلامی فراهم کرده‌‌اند، اما آیا این حمایت‌ها پاسخگوی تمام نیازهای زنان سرپرست خانوار و فرزندانشان است؟

حمایت‌های کمیته امداد به عنوان نهادی ولایی و زیر نظر مقام معظم رهبری خوشبختانه طی سال‌های اخیر سمت و سوی بهتری پیدا کرده است؛ تا جایی که با هدفدارکردن حمایت‌ها، بستر برای رفع بسیاری از مشکلاتی که زنان سرپرست خانوار باید با آن دست و پنجه نرم می‌کردند را فراهم کرده است.

براساس آمار در حال حاضر بیش از یک میلیون خانوار زیرپوشش کمیته امداد در سطح کشور را زنان سرپرست خانواری تشکیل می‌دهند که به دلایل مختلف از جمله فوت سرپرست، متارکه و یا بدسرپرستی به عنوان زنان سرپرست خانوار زیرپوشش حمایت‌های این نهاد قرار گرفته‌اند.

27 هزار خانوار از یک ‌میلیون زن سرپرست خانوار زیرپوشش کمیته امداد کشور را زنان سرپرست خانوار در کردستان تشکیل می‌دهند.

امروزه زنان سرپرست خانوار مددجو که با کمترین پشتوانه‌ها تنها با حمایت‌های امداد در برابر ناملایمات و سختی‌های روزگار فرزندان توانمند را به جامعه تحویل داده‌ و می‌دهند، در حقیقت مصداق بارز خواستن، توانستن را به منصه ظهور گذاشته‌اند.

حمایت از 26 هزار زن سرپرست خانوار

مدیرکل کمیته امداد امام خمینی کردستان در گفت‌و‌گو با خبرنگار خبرگزاری فارس در ابن باره می‌گوید: در حال حاضر بیش از 26 هزار و 700 زن سرپرست خانوار نیازمند در این استان زیرپوشش این نهاد قرار دارند و در سرفصل‌های مختلف از جمله مستمری، مسکن، اشتغال و غیره خدمات دریافت می‌کنند.

قنبر موسی‌نژاد از تحقق 100 درصدی بیمه اجتماعی زنان سرپرست خانوار زیر 50 سال زیرپوشش این نهاد در این استان خبر داد و افزود: پولی که بابت بیمه این تعداد زن سرپرست خانوار پرداخت می‌شود، دو برابر مستمری آنها است.

وی خاطرنشان کرد: تلاش در راستای توانمندسازی زنان سرپرست خانوار زیرپوشش از مهم‌ترین اهداف این نهاد در استان است که در راستای تحقق این مهم هر ساله طرح‌ها و برنامه‌های مختلفی اجرا می‌شود.

به گفته مدیرکل کمیته امداد امام خمینی کردستان، احداث و خرید مسکن به عنوان یکی از مهم‌ترین دغدغه و مشکلات نیازمندان به ویژه زنان سرپرست خانوار در کنار ایجاد اشتغال با تأکید بر مشاغل خانگی از دیگر اقدامات و اولویت‌های مورد توجه این نهاد در این استان است.

موسی‌نژاد تصریح کرد: شناسایی استعدادهای خانواده‌های مددجو و برنامه‌ریزی برای شکوفایی این استعدادها با بهره‌گیری از ظرفیت مددکاران متخصص و توانمند طی چند سال اخیر در کمیته امداد مورد توجه و خروجی بسیار خوبی در بحث توانمندی و خروج مددجویان از زیر چتر حمایت‌های مادی این نهاد داشته است.

وی عنوان کرد: کمک به ادامه تحصیل فرزندان خانواده‌های با سرپرست زن و یا ورود به بحث معافیت فرزندان ذکور آنها نیز از دیگر اقدامات کمیته امداد در سطح استان به منظور حمایت از زنان سرپرست خانوار است.

مدیرکل کمیته امداد امام خمینی کردستان با بیان اینکه ایجاد اشتغال برای زنان سرپرست خانوار از مهم‌ترین اولویت‌های این نهاد در این استان است، یادآور شد: در سال گذشته بیش از یک‌ هزار و 113 فقره تسهیلات اشتغال‌زایی به زنان سرپرست خانوار مددجوی زیرپوشش کمیته امداد در این استان اعطا شده است.

به گفته موسی‌نژاد، یک ‌هزار و 237 فرزند ذکور زنان سرپرست خانوار زیرپوشش نیز با تلاش و پیگیری این نهاد مشمول معافیت از خدمت سربازی شده‌اند.

وی تصریح کرد: در حال حاضر در کنار بیمه‌های درمانی بیش از 3 هزار و 838 زن سرپرست خانوار زیرپوشش این نهاد از بیمه‌های اجتماعی بهره‌مند و به صورت ماهیانه حق بیمه آنها از طریق این نهاد پرداخت می‌شود.

فشار زندگی بر زنان سرپرست خانوار

پای درددل‌های مریم خانم یکی از زنانی که در عنفوان جوانی سرپرست خانواده شده و زیر آسمان همین شهر زندگی می‌کند، می‌نشینیم و وی می‌گوید: زندگی بعد از مرگ شوهرم سختی‌های زیادی را به من و دو فرزند خردسالم نشان داد.

بعد از مرگ شوهر جوانم خانواده همسرم حاضر به کمک مالی به ما نبودند و خانواده خودم هم به دلایل مشکلات مالی توان نگهداری از فرزندانم را نداشتند.

مریم خانم ادامه می‌دهد: شوهرم سن و سالی نداشت، اما به علت بیماری در حالی که در آن موقع فرزند کوچکم کمتر از 2 سال داشت، دار فانی را وداع گفت و ما ماندیم و دنیایی پر از مشکلات. پدرم می‌خواست فرزندانم را به خانواده همسرم تحویل و خودم به خانه آنها بازگردم تا بعد از مدتی بار دیگر تشکیل زندگی بدهند.

این زن سرپرست خانواده ابراز می‌کند: خیلی‌ها می‌گفتند جوانی خودت را فدا نکن؛ اینها بزرگ می‌شوند و می‌روند بهتر است به فکر خودت باشی شاید توانستی فرزندانت را بعد از ازدواج بازهم زیر بال و پر خودت بگیری.

وی اضافه می‌کند: نمی‌توانستم حتی لحظه‌ای از فرزندانم دور شوم، این بود، شروع به کار کردم؛ خانه مردم کار می‌کردم و به سختی امرار معاش می‌کردیم، اتاق کوچکی اجاره کرده بودم... فشار و سختی زندگی آنقدر زیاد بود که برای کاهش بار این همه مشکل به کمیته امداد پناه آوردم و به عنوان مددجو زیرپوشش این نهاد قرار گرفتیم.

مریم خانم بیان می‌کند: چند سال قبل هم خوشبختانه به لطف مسئولان این نهاد خانه کوچکی برای من و فرزندانم خریداری شد و همین امر بار سنگین اجاره و کوچ کردن از خانه‌ای به خانه دیگر را از شانه‌هایم کاست.

وی متذکر می‌شود: اوایل همچنان در خانه‌های مردم کار می‌کردم، اما گاهی برخی برخوردها و نگاه‌ها به اندازه‌ای رنجم می‌داد که از خداوند آرزوی مرگم را می‌کردم. خوشبختانه با حمایت این نهاد الان در خانه قالی می‌بافم و بدون اینکه مجبور به تمیز کردن خانه مردم باشم برای خود و فرزندانم روزی حلال تأمین می‌کنم و هیچ احتیاجی به کسی ندارم.

یکی دیگر از زنان سرپرست خانوار زیرپوشش کمیته امداد کردستان زنی با چندین دختر است که هر کدام از این دختران با حمایت‌های امداد و ایثار و از خودگذشتگی این مادر مهربان امروز در عرصه‌های علمی دارای جایگاه بسیار بالایی هستند.

دخترانی که امروز به عنوان افرادی تحصیلکرده و توانمند در عرصه‌های مختلف حضور داشته و تمام موفقیت خود را ناشی از از خودگذشتگی‌های مادر و حمایت‌های این نهاد می‌دانند.

زنانی با زندگی گره خورده

اما نباید فراموش کرد؛ زیر آسمان این شهر و در همسایگی هرکدام از ما، زنانی هستند که رشته زندگی‌شان گره خورده و برای اینکه بتوانند چرخ زندگی را بچرخانند کمر همت بسته‌اند.

روند رو به افزایش خانوارهایی با سرپرست زن زنگ خطری برای کشور است؛ با توجه به جایگاه نهادهای حمایتی در فقرزدایی و توانمندسازی محرومان به ویژه کمیته امداد، آشنایی با مسائل مختلف در حوزه زنان سرپرست خانوار در جهت برنامه‌ریزی و سیاست‌گذاری برای کمیته امداد امام (ره) و تمام امدادگران آن امری ضروری است.

براساس ماده 7-35 سیاست‌های کلی برنامه پنجم توسعه ابلاغ شده توسط مقام معظم رهبری درخصوص حمایت از اقشار محروم و زنان سرپرست خانوار، رسالت دولت و نهادهای حمایتی در مورد نیازمندان جامعه به ویژه زنان سرپرست خانوار و اثر آن در رشد و توسعه کشور مشخص شده است.

امروزه اقدامات قابل تقدیر در این زمینه از سوی کمیته امداد انجام می‌شود، اما تا رسیدن به هدف و محقق شدن تمام انتظارات در این حوزه هنوز فاصله‌هایی است.

بدون شک رسیدگی به تمام مشکلات زنان سرپرست خانوار نیازمند حمایت‌های جدی دولت، اعتبارات داخلی امداد و به ویژه توسعه مشارکت‌های مردمی است.

تحقق اهداف کمیته امداد امام خمینی در بسیاری از حوزه به ویژه در زمینه ساخت و خرید مسکن و ایجاد بسترهای لازم برای ازدواج آسان مددجویان تنها با افزایش مشارکت‌های مردمی و ورود خیرین به این حوزه امکان‌پذیر خواهد بود.

در این میان کمیته امداد نیز به عنوان حلقه اتصال بین اغنیا و نیازمندان باید با مدیریت صحیح بر کمک‌های مردمی و شفاف‌سازی در مورد نحوه هزینه‌کرد کمک‌ها و حمایت‌های مردمی بستر را برای افزایش و توسعه هرچه بیشتر مشارکت و ورود مردم به برنامه‌های خود باز کند.

این مهم ضمن رساندن کمک‌های خیرین به دست نیازمندان واقعی از زشت شدن چهره‌ شهرها به خاطر حضور افراد متکدی که با سوءاستفاده از احساسات مردم، سودهای کلان به جیب می‌زنند، جلوگیری می‌کند.

برای حمایت از زنان سرپرست خانوار براساس اصل  21 و 29 قانون اساسی، دولت موظف به بیمه خاص بیوگان، زنان سالخورده و بی‌سرپرست بوده و در کنار این مهم در اصل 29 قانون اساسی نیز برخورداری از تأمین اجتماعی تأکید شده است تا از محل درآمدهای عمومی و درآمدهای حاصل از مشارکت مردم، خدمات و حمایت‌های مالی آن را تأمین کند.