به گزارش دریچه فناوری اطلاعات باشگاه خبرنگاران؛ پروتکل TCP/IP استاندارد فعلي براي شبکه هاي بزرگ است. با اينکه پروتکل فوق کند و مستلزم استفاده از منابع بيشتري است ولي بدليل مزاياي بالاي آن نظير قابليت روتينگ، استفاده در اغلب پلات فورم ها و سيستم هاي عامل همچنان در زمينه استفاده از پروتکل ها حرف اول را مي زند. با استفاده از پروتکل فوق کاربري با در اختيار داشتن ويندوز و پس از اتصال به شبکه اينترنت براحتي قادر به ارتباط با کاربر ديگري خواهد بود که از مکينتاش استفاده مي کند.

براي مديران شبکه امروزه کمتر محيطي را مي توان يافت که نيازبه دارا بودن دانش کافي در رابطه با TCP/IP نباشد. حتي سيستم عامل شبکه اي ناول که ساليان متمادي از پروتکل IPX/SPX براي امر ارتباطات خود استفاده مي کرد در نسخه شماره پنج خود به ضرورت استفاده از پروتکل فوق واقف و نسخه اختصاصي خود را در اين زمينه ارائه نمود.

پروتکل TCP/IP در ابتدا براي استفاده در شبکه ARPAnet ( نسخه قبلي اينترنت ) طراحي گرديد. وزارت دفاع امريکا با همکاري برخي از دانشگاهها اقدام به طراحي يک سيستم جهاني نمود که داراي قابليت ها و ظرفيت هاي متعدد حتي در صورت بروز جنگ هسته اي باشد. پروتکل ارتباطي براي اينچنين شبکه اي TCP/IP در نظر گرفته شد.

بمنظور پيکربندي مناسب پروتکل TCP/IP در ويندوز ۲۰۰۰ مي بايست به موارد ذيل توجه نمود.

تخصيص دستي آدرس IP براي هر يک از منابع ضروري در شبکه و يا استفاده منابع ضروري در شبکه از سيستمي که بصورت پويا به آنان IP اختصاص خواهد داد. در اين حالت لازم است که سرويس دهنده اي که رسالت فوق در شبکه را برعهده خواهد گرفت نصب و پيکربندي گردد. ( DHCP server )

جايگاه Subnet mask  به کمک آن مي توان مشخص نمود که کدام بخش IP مربوط به شماره شناسائي (ID) شبکه بوده وکدام بخش مربوط به شماره شناسائي (ID) کامپيوتر Host است.

در صورتيکه لازم است بسته هاي اطلاعاتي از شبکه خارج و براي شبکه ديگر ارسال گردنند( روتينگ ) مي بايست Gateway پيش فرض را مشخص نمود.

آدرس مربوط به DNS که مسئوليت حل مشکل تبديل نام به آدرس را برعهده خواهد داشت. ذکر اين نکته ضروري است که استفاده از DNS در شبکه هاي ويندوز ۲۰۰۰ که بعنوان کنترل کننده دامنه محسوب شده و در کنار خود از Active Directory استفاده مي کند يک ضرورت است نه انتخاب.

آدرس مربوط به سرويس دهنده WINS که مسئوليت برطرف کردن اسامي NetBIOS به IP مربوط را برعهده خواهد داشت. در صورت نياز مي توان امکان NetBIOS برروي TCP/IP را غير فعال نموده و در چنين حالتي ضرورتي به نصب سرويس دهنده WINS نخواهد بود.

اغلب موارد فوق را مي توان با استفاده از سرويس دهنده DHCP بصورت اتوماتيک انجام داد.

پروتکل TCP/IP از مجموعه پروتکل هاي ديگر تشکيل شده که هر يک در لايه مربوطه، وظايف خود را انجام مي دهند. پروتکل هاي موجود در لايه هاي Transport و Network داراي اهميت بسزائي بوده و لازم است که در اين بخش به معرفي آنها بپردازيم.

 پروتکل TCP)Transmission Control Protocol) : مهمترين وظيفه پروتکل فوق اطمينان از صحت ارسال اطلاعات است. پروتکل فوق اصطلاحا Connection-oriented ناميده مي شود. علت اين امر ايجاد يک ارتباط مجازي بين کامپيوترهاي فرستنده و گيرنده بعد از ارسال اطلا عات است . پروتکل هائي از اين نوع امکانات بيشتري را بمنظور کنترل خطاهاي احتمالي در ارسال اطلاعات فراهم نموده ولي بدليل افزايش بار عملياتي سيستم کارائي آنان کاهش خواهد يافت. از پروتکل TCP بعنوان يک پروتکل قابل اطمينان نيز ياد مي شود. علت اين امر ارسال اطلاعات و کسب آگاهي لازم از گيرنده اطلاعات بمنظور اطمينان از صحت ارسال توسط فرستنده است. در صورتيکه بسته هاي اطلاعاتي بدرستي دراختيار فرستنده قرار نگيرند فرستنده مجددا اقدام به ارسال اطلاعات مي نمايد.

 پروتکل  UDP)User Datagram Protocol) پروتکل فوق نظير پروتکل TCP در لايه " حمل " فعاليت مي نمايد. UDP بر خلاف پروتکل TCP بصورت "بدون اتصال " است. بديهي است که سرعت پروتکل فوق نسبت به TCP سريعتر بوده ولي از بعد کنترل خطاء تضمينات لازم را ارائه نخواهد داد. بهترين جايگاه استفاده از پروتکل فوق در مواردي است که براي ارسال و دريافت اطلاعات به يک سطح بالا از اعتماد نياز نداشته باشيم.

 پروتکل IP(Internet Protocol): اين پروتکل در لايه شبکه ايفاي وظيفه کرده و مهمترين مسئوليت آن دريافت و ارسال بسته هاي اطلاعاتي به مقاصد درست است. پروتکل فوق با استفاده آدرس هاي نسبت داده شده منطقي، عمليات روتينگ را انجام خواهد داد.

 پروتکل TCP/IP صرفا" به سه پروتکل TCP ، UDP و IP محدود نشده و در سطح لايه Application داراي مجموعه گسترده اي از ساير پروتکل ها است. پروتکل هاي فوق بعنوان مجموعه ابزارهائي براي مشاهده ، اشکال زدائي و اخذ اطلاعات و ساير عمليات مورد استفاده قرار مي گيرند. در اين بخش به معرفي برخي از اين پروتکل ها خواهيم پرداخت.

FTP)File Transfer Protocol): از پروتکل فوق براي تکثير فايل هاي موجود بر روي يک کاميپيوتر و کامپيوتر ديگر استفاده مي گردد. ويندوز ۲۰۰۰ داراي يک برنامه خط دستوري بوده که بعنوان سرويس گيرنده ايفاي وظيفه کرده و امکان ارسال و يا دريافت فايل ها را از يک سرويس دهنده FTP فراهم مي کند. سرويس دهنده FTP بعنوان يک بخش مجزاء و در زمان نصب IIS ( سرويس دهنده اطلاعاتي اينترنت ) بر روي سيستم نصب خواهد شد.

SNMP)Simple Network Management Protocol) : از پروتکل فوق بمنظور اخذ اطلاعات آماري استفاده مي گردد. يک سيستم مديريتي درخواست خود را از يک آژانس SNMP مطرح و ماحصل عمليات کار در يک MIB(Management Information Base) ذخيره مي گردد. MIB يک بانک اطلاعاتي بوده که اطلاعات مربوط به کامپيوترهاي موجود در شبکه را در خود نگهداري مي نمايد .( مثلا" به چه ميزان فضا مربوط به هارد ديسک وجود دارد)

 پروتکل TelNet: با استفاده از پروتکل فوق کاربران قادر به log on اجراي برنامه ها و مشاهده فايل هاي موجود بر روي يک کامپيوتر از راه دور مي باشند. ويندوز ۲۰۰۰ داراي برنامه هاي سرويس دهنده و گيرنده جهت فعال نمودن و استفاده از پتانسيل فوق است .

SMTP)simple Mail Transfer Protocol) : از پروتکل فوق براي ارسال پيام الکترونيکي بر روي اينترنت استفاده مي گردد.

HTTP)HyperText Transfer Protocol): پروتکل فوق مشهورترين پروتکل در اين گروه بوده و از آن براي رايج ترين سرويس اينترنت يعني وب استفاده مي گردد. با استفاده از پروتکل فوق کامپيوترها قادر به مبادله فايل ها با فرمت هاي متفاوت ( متن، تصاوير ،گرافيکي ، صدا ويدئو و...) خواهند بود. براي مبادله اطلاعات با استناد به پروتکل فوق مي بايست، سرويس فوق از طريق نصب سرويس دهنده وب فعال و در ادامه کاربران و استفاده کنندگان با استفاده از يک مرورگر وب قادر به استفاده از سرويس فوق خواهند بود.

NNTP)Network News TYransfer Protocol): از پروتکل فوق براي مديريت پيام هاي ارسالي براي گروه هاي خبري خصوصي و عمومي استفاده مي گردد. بمنظور عملياتي نمودن سرويس فوق مي بايست سرويس دهنده NNTP براي مديريت محل ذخيره سازي پيام هاي ارسالي نصب و در ادامه کاربران و سرويس گيرندگان با استفاده از برنامه اي موسوم به NewsReader از اطلاعات ذخيره شده استفاده خواهند کرد. ويندوز 2000 Server داراي يک سرويس دهنده NNTP بهمراه IIS است . برنامه Outlook Explore 5.0 علاوه بر ارائه امکانات لازم در خصوص ارسال و دريافت پيام هاي الکترونيکي داراي امکانات لازم بعنوان يک NewsReader نيز است.

براي استفاده از پروتکل TCP/IP و مشاهده برخي پارامترها و تنظيمات مربوطه مجموعه اي از برنامه هاي کمکي ارائه شده است . در ادامه به معرفي برخي از اين برنامه هاي رايج خواهيم پرداخت.

IPCONFIG: از این برنامه براي اخذ اطلاعات در رابطه با پيکربندي TCP/IP نصب شده بر روي يک کامپيوتر استفاده مي گردد. با تايپ نمودن دستور فوق بر روي خط دستور مي توان اطلاعات متفاوتي نظير IP کامپيوتر مورد نظر Subnet Mask و Default Gateway را مشاهده نمود. با اضافه نمودن سوئيچ /all به دستور فوق مي توان اطلاعات تکميلي ديگر نظير Host Name آدرس هاي MAC و ساير اطلاعات ذيربط را مشاهده نمود.

NETSTAT: از این برنامه براي مشاهده آمار و وضعيت جاري اتصالات شبکه استفاده نمود.

NBTSTAT: ازبرنامه فوق براي مشاهده جدول محلي NetBIOS ( جدولي مشتمل بر اسامي NetBIOS که توسط برنامه هاي محلي ريجستر شده اند ) و اسامي NetBIOS که Cache شده اند استفاده مي گردد.

NSLOOKUP از این برنامه براي بررسي رکوردهاي اسامي مستعار Doman host ، سرويس هاي Domain host و اطلاعات مربوط به سيستم عامل استفاده مي گردد. درخواست اطلاعات فوق از سرويس دهنده DNS انجام خواهد شد.

ROUTE:  از این برنامه بمنظور مشاهده وانجام اصلاحات مورد نظر در جدول محلي روتينگ استفاده ميگردد.

TRACERT: از این برنامه بمنظور مسيريابي يک بسته اطلاعاتي تا رسيدن به مقصد استفاده مي گردد.

PING & PATPING: از این برنامه براي بررسي پيکربندي و تست اتصال IP بر اساس نام و يا آدرس IP استفاده مي گردد. PATHPING داراي ويژگي هاي PING و TRACERT بصورت همزمان است .

ARP: از این برنامه براي مشاهده و انجام تغييرات مورد نياز در Address Resolution Protocol cache استفاده مي گردد.