به گزارش گروه وبگردی باشگاه خبرنگاران؛ بحث پیرامون فیس‏بوک و عوامل پشت پرده آن، مقوله‌ای جذاب و شنیدنی است که به موجب آن پایگاه خبری فانوس گفتگویی خواندنی با روح‌الله مومن نسب؛ کارشناس رسانه و فضای مجازی و معاون مرکز فضای مجازی بسیج، ترتیب داده است که در ادامه می‌خوانید.

لطفا درباره فیسبوک بگویید، مدیران این سایت چه کسانی هستند و از کجا شروع کرده‌اند و چگونه به این موفقیت رسیده‌اند؟

سال 2004 فردی به نام مارک زوکربرگ که در آن زمان 19-20 سال سن داشت، یک شبکه اجتماعی دانشجویی مانند شبکه‌های اجتماعی دیگر ایجاد کرد. قبل از زوکربرگ، در سطح جهان شبکه‌های اجتماعی بسیاری وجود داشت و از جمله در ایران هم دو شبکه اجتماعی داشتیم: شبکه اجتماعی پارسی یار و شبکه اجتماعی کلوب.

هر دوی این‌ها قبل از فیسبوک فعالیت می‌کردند، اما بسیاری فکر می‌کنند شبکه اجتماعی ابتکار زوکربرگ بوده است!‌ درصورتی‌که ما ایرانی‌ها کلاً آدم‌هایی اجتماعی هستیم و اتفاقاً همیشه تلاش می‌کنیم به صورت شبکه‌ای به هم متصل شویم. از زمان کورش که مراسم های بزرگی در ایران برگزار می‌شد و افرادی از سراسر جهان به این مراسم‌ها می‌آمدند. این مهم از سنگ‌نگاره‌ها و سنگ‌نبشته‌های بجا مانده از آن دوره نیز معلوم است. البته کورش هم برای اجتماع آن زمان قانون وصف کرده بود که به منشور کوروش مشهور است و از طرفی نرفته بود در خاک دشمن اجتماع بنا کند! 

از طرفی به نظر می‌رسد یکی از عواملی که باعث شد اسلام در ایران سریع گسترش پیدا کرد، همین جنبه اجتماعی بودن و تاکید اسلام بر دوری از انزوا است. اوج اسلام اجتماعی هم، انقلاب اسلامی است. اعلامیه‌ها و نوارهای ضبط‌شده امام، ظرف سه روز از پاریس به دورافتاده‌ترین روستا در سیستان و بلوچستان می‌رسید. امام با شبکه اجتماعی انقلاب کردند. مساجد هم شبکه اجتماعی هستند. 

ما با مفهوم لایک زدن هم آشنا هستیم. تکبیر گفتن، نوعی لایک زدن است. امام خمینی (ره) با شبکه اجتماعیِ بسیج جنگ را اداره کردند. سازمان مخوف مجاهدین خلق را با شبکه اجتماعی نابود کردند. امام خامنه‌ای نیز فتنه‌های 78 و 88 اصلاح‌طلبان آمریکایی را با شبکه اجتماعی مردمی مهار کردند که تبلور آن در سال 88 حرکت خودجوش مردمی 9 دی بود. 

«اینترنت» هم که از اواسط سال ۱۹۹۰، یعنی بیش از ۱۰ سال بعد از پیروزی انقلاب اسلامی ایران، به صورت یک شبکهٔ همگانی در آمد، یک شبکه اجتماعی بزرگ محسوب می‌شود که به همین جهت در میان ایرانیان به سرعت جای خود را باز کرد و بنده معتقدم آمریکایی‌ها با شناسایی عوامل پیروزی انقلاب اسلامی تصمیم به ساخت شبکه عمومی جهانی به نام اینترنت گرفتند و آن را بعد از جنگ به عنوان نخستین کشور در خاورمیانه، وارد ایران کردند.

فیسبوک هشت سال پیش به وجود آمد. لابی صهیونیست های آمریکا می‌آید سایت فیسبوک را در سال 2005 به شبکه بین‌المللی مدارس آن کشور متصل می‌کند. این باعث می‌شود فیسبوک با جهشی چشمگیر به سرعت رشد کند. رئیس‌جمهور آمریکا می‌رود در سایت کشور خودش اکانت باز می‌کند، وزیر ما می‌رود در سایت کشور دشمن اکانت ایجاد می‌کند. این در حالی است که ما در کشور خودمان شبکه اجتماعی داریم که به اذعان خود غربی‌ها بازدید ایرانی‌ها از آن بیشتر است. 

می‌گویند وزیر خارجه در فیسبوک با زبان فارسی و طی ارتباط با ایرانی‌ها، دیپلماسی عمومی می‌کند! خب این حرف که خیلی مسخره است زیرا به «تلاشهای یک دولت برای اطلاع رسانی، ایجاد درک متقابل و نیز تاثیر بر افکار عمومی ملت های دیگر»، دیپلماسی عمومی می‌گویند. حالا وزیر ما با چه فکری می‌رود در یک شبکه خارجی آن هم از نوع اسرائیلی عضو می‌شود؟ اللهُ اعلم.

اوباما در مصاحبه با ام تی وی می‌گوید: فیسبوک مکان امنی برای گذراندن اوقات نیست. خبرنگار از او می‌پرسد شما وقتی دخترتان با خودرو دوستانش می‌رود گردش بیشتر نگران امنیتش هستید یا وقتی در فیسبوک است؟ می‌گوید به نظر من فیسبوک برای دخترم از رانندگی و سفر با دوستانش هم خطرناک تر است. بعد می‌گوید من در حال حاضر واقعاً نگران فیسبوک هستم. بعلاوه، مطابق قوانین آمریکا عضویت افراد زیر 13 سال در فیسبوک ممنوع است.

میشل اوباما، همسر باراک اوباما، نیز با ان بی سی مصاحبه می‌کند و می‌گوید دخترانم حق رفتن به فیسبوک را ندارند. فیسبوک مکان امنی نیست. اصلاً فیسبوک برای ما ساخته نشده است.

 حالا این که فیسبوک فضایی نامناسب دارد یک مسئله است، پایین بودن امنیت کاربران نیز از سوی دیگر قابل توجه است. شما بگویید اکانت کدام یک از مقامات ایرانیِ عضو فیسبوک تاکنون هک نشده یا دچار ماجرای اکانت های تقلبی نشده است؟ درحالی‌که در شبکه‌های اجتماعی داخلی اکانت افراد کمتر هک می‌شود یا درصورتی‌که فردی اکانت دیگری را جعل کرد آن فرد به راحتی قابل تعقیب است و صفحه تقلبی نیز حذف می‌شود. مدتی پیش اکانت خود زوکربرگ هم هک شد. پس امنیت هم وجود ندارد.

آقای استارتینسکی معاون رئیس سازمان سیا می‌گوید: برای سیا، فیسبوک رویایی بود که به واقعیت پیوست. بخش جمع‌آوری اطلاعات آشکارِ سیا عملاً تعطیل شده است. رئیس مرکز منابع آشکار سیا می‌گوید: در جریان آشوب 88 ایران و جریان محاصره سفارت آمریکا در بانکوک، به جاسوسان سیا گفتیم به خانه برگردند، زیرا کاربران توئیتر به اندازه ده‌ها نفر برایشان کار می‌کردند.

شیمون پرز چند روز میهمان آقای زوک (نام مستعار زوکربرگ) بود. او گفت: فیسبوک بهترین ابزار برای تغییرات اجتماعی به سبک اسرائیل است. شیمون پرز کفتاری 90 ساله است که معمولاً به سفر نمی‌رود ولی این قدر احترام فیسبوک واجب بوده که می‌رود امریکا و چند روز میهمان فیسبوک می‌شود. می‌رود آنجا و برای آن‌ها کلاس می‌گذارد و روی تخته‌سیاه به آن‌ها درس می‌دهد. خبرنگار نیویورک‌تایمز با این‌ها بوده و خبر تهیه می‌کرده، می‌نویسد: بارها و بارها پرز می‌گفت که فیسبوک ابزاری است برای تغییر در دنیا و ترویج صلح به شیوه صهیونیستی. بعد بلافاصله می‌گفت: و ایران بزرگ‌ترین خطری است که باید با آن مقابله کرد!

فرمودید که شبکه‌های اجتماعی در ایران قدمت بیشتری دارند. چرا یک شبکه اجتماعی مانند فیسبوک این‌گونه فراگیر می‌شود اما ما نتوانستیم این شبکه‌ها را گسترش دهیم. شیمون پرز در راستای منافع ملی خودش از فیسبوک حمایت می‌کند. ما نمی‌توانیم آن‌ها را سرزنش کنیم. آیا راه حل فیلترینگ است؟ یا اینکه شبکه اجتماعی خودمان را گسترش دهیم؟

در لیست تأثیرگذارترین صهیونیست های جهان، اولین نفر زوکربرگ است. دو، بنیامین نتانیاهو و سه، قائم‌مقام زوکربرگ؛ یعنی اسرائیلی‌ها زوکربرگ را صهیونیست تر از نخست‌وزیر خودشان می‌دانند.

از طرفی ما ظرفیت‌هایی در داخل کشور داریم، یک نمونه میهن میل است که چند دانش‌آموز دبیرستانی باهم آن را ایجاد کردند. تعداد کاربران این ایمیل سرویس ایرانی باکمی تشویق به 360000 نفر رسید. در وزارت ارشاد بودجه حمایتی نداشتیم و فقط یک غرفه در نمایشگاه به آن‌ها دادیم و مبلغ اندکی هم از محل برگزیده شدن در جشنواره رسانه‌های دیجیتال به آن‌ها پرداخت شد.

مدیر یکی از سرویس‌دهنده‌های وبلاگ بزرگِ ایرانی می‌گفت: من آمدم زبان انگلیسی را در سایتم فعال کردم، در کمتر از 6 ماه معادل اکانت های فارسی، از کشورهای انگلیسی‌زبان آمدند و در بلاگ سرویس من اکانت ساختند که بسیاری از آن‌ها آمریکایی بودند و این استقبال خارجی‌ها مرا غافلگیر کرد. مشکلِ پهنای باند برای سرورهای من پیش آمد و درآمدی از این کاربرها نداشتم. یک سالی هم دوام آوردم ولی چون فقط باید هزینه می‌کردم بدون هیچ درآمدی، فایده نداشت، بنابراین بخش انگلیسی را بستم و اکانت های آن‌ها را هم حذف کردم.

این عزیزان ظرفیت‌های ملی ما هستند، باید از آن‌ها حمایت کنیم. سایت بلاگفای ما در حال حاضر جزو 150 سایت پر بازدید جهان است، کمک کنیم سرورش را به ایران بیاورد و زبان انگلیسی‌اش را راه بی اندازیم، پیشرفت می‌کند و بازدیدش چند برابر می‌شود. چین از بایدو حمایت کرد الآن پنجم دنیاست و کیوکیو را به هفتم جهان رسانده است. محدودسازی هم نوعی حمایت است. دزد را می‌گیرند می‌برند زندان تا مردم در آرامش زندگی کنند. سلبی است اما حمایت است. در صنعت خودروسازی اگر ماشین های خارجی را آزاد کنند خودروسازان داخلی ورشکسته می‌شود.

به طور کلی چه دلایلی باعث فیلتر شدن فیسبوک در ایران شده است؟

شش دلیل زیر ثابت می‌کند که رفع فیلتر فیسبوک منتفی است و همچنین این دلایل عامل اصلی فیلترینگ این سایت صهیونیستی نیز محسوب می‌شوند:

دلیل اول اینکه بر خلاف اغلب سرویس‌دهندگان وبلاگ که در آن‌ها هر کاربر یک زیر دامنه دارد و می‌توان زیر دامنه دارای محتوای غیرقانونی را فیلتر کرد و به این شکل محتوای مجرمانه از دیدرس کاربران آسیب‌پذیرِ اینترنت دور می‌ماند، اساساً ساختار فنی شبکه‌های اجتماعی فیسبوک و توئیتر به شکلی طراحی شده است که یک مطلب پس از ارسال در تمام اکانت های دوستان کاربر مورد نظر و صفحات دنبال کنندگان هش تگ یا برچسب مربوطه و همچنین در نتایج جستجو و بخش‌ها و صفحات مختلف آن‌ها قابل مشاهده است، در نتیجه برای جلوگیری از انتشار یک مطلب باید تعداد زیادی از اکانت ها را فیلتر کرد و چون از طرفی تشخیص اکانت هایی که مطلب مربوطه را می‌خوانند برای مأمور یا نرم‌افزار ممکن نیست و از طرف دیگر نشانی داشبورد همه کاربران معمولاً صفحه اصلی این به اصطلاح شبکه‌های اجتماعی است، عملاً برای جلوگیری از انتشار یک مطلب مجرمانه باید صفحه اصلی این سایت‌ها را فیلتر کرد، یعنی همین اتفاقی که اکنون برای فیسبوک و توئیتر افتاده است.

دلیل دوم اینکه اغلب شبکه‌های اجتماعی و از جمله فیسبوک و توئیتر از پروتکل رمز شده SSL استفاده می‌کنند، به همین علت شناسایی و تفکیک محتوای صفحات آن‌ها به صورت نرم‌افزاری، قبل از رمزگشایی، ممکن نیست. در نتیجه حتی با استفاده از فیلترگذاری محتوایی (Content Filtering) هم نمی‌توان محتوای مجرمانه این شبکه‌های اجتماعی و دیگر تارنماهای عمومی که از این پروتکل استفاده می‌کنند را به صورت مجزا فیلتر کرد و شرکت ارتباطات زیرساخت ناچار است آی پی سرورهای این سایت‌ها را مسدود کند که مسدود کردن آی پی سرور یک سایت هم به معنای مسدودسازی کامل آن سایت است، یعنی همین اتفاقی که اکنون برای فیسبوک و توئیتر افتاده است.

دلیل سوم اینکه پایگاه‌های فیسبوک و توئیتر از شبکهٔ ابریِ توزیع محتوایِ وب استفاده می‌کنند که استفاده از این بستر باعث شده است مراکز داده‌های واسط این تارنماها در نقاط جغرافیایی مختلف قرار گیرند و ردگیری و پالایش یک نشانی مستقل را با مشکلات جدی روبرو کند. به این نحو برای بستن یک بخش از این سایت‌ها چاره‌ای جز بستن آی پی سرورهای خدمات دهنده وجود ندارد که بستن آی پی هم به معنای مسدود کردن دسترسی به تمام محتوای آن سرورها است که مفهومی جز مسدود شدن اصل سایت ندارد.

دلیل چهارم اینکه اصولاً انتشار مطلب در فیسبوک و توئیتر به صورت لحظه‌ای صورت می‌گیرد و پس از آن، مطلب مورد نظر پیکِ مشاهده را طی کرده و معمولاً به بایگانی می‌رود، در نتیجه به فرض محال، فیلتر آن مطلب اگر ممکن هم باشد، عملاً سودی ندارد و جلوگیری از انتشار مطلب مجرمانه نیز تنها با همکاری مدیران شبکه‌های اجتماعی امکان‌پذیر است، در غیر این صورت چاره‌ای جز فیلتر کل سایت وجود ندارد.

دلیل پنجم اینکه شبکه‌های اجتماعی آمریکایی اطلاعات کاربران را برای سرویس اطلاعاتی غرب جمع‌آوری و پالایش می‌کنند که اسناد فوق سری منتشرشده توسط اسنودن نیز این امر بدیهی را ثابت می‌کند، در نتیجه از آنجا که حفاظت از جان و مال و نوامیس مردم از تکالیف قطعی حکومت است، رفع فیلتر شبکه‌های اجتماعی آمریکایی که به قوانین جمهوری اسلامی ایران توجه و تعهدی ندارند، نشدنی است و از طرفی هم به هیچ عنوان امکان ندارد جلو سرقت اطلاعات کاربران توسط این شبکه‌های اجتماعی را گرفت، در نتیجه تنها راه ممکن برای جلوگیری از دسترسی سرویس های جاسوسی فیسبوک و توئیتر، فیلتر کردن دامنه اصلی آن‌هاست.

دلیل ششم اینکه رفع فیلتر این شبکه‌های اجتماعی بندهای متعددی از اصل سه قانون اساسی مربوط به وظایف دولت جمهوری اسلامی ایران را نقض می‌کند و بدون تردید رئیس‌جمهور محترم به جهت اینکه در پیشگاه قرآن کریم و در برابر ملت ایران به خداوند قادرِ متعال سوگند یادکرده‌اند که پاسدار قانون اساسی کشور باشند، با رفع فیلتر فیسبوک مخالف هستند و از آنجا که 6 نفر از اعضاء کارگروه تعیین مصادیق محتوای مجرمانه، نمایندگان دولت هستند و بقیه اعضاء نیز نمایندگان دستگاه‌های حاکمیتی دیگرند، همان‌گونه که به فیلتر شدن فیسبوک و توئیتر رأی داده‌اند، طبیعتاً با رفع فیلتر آن‌ها نیز مخالف خواهند بود، در نتیجه رفع فیلتر این دو سایتِ صهیونیستی-آمریکایی در ایران غیرممکن است.

البته دلایل متعدد دیگری هم وجود دارد که شرح آن‌ها در حال حاضر ضرورتی ندارد ولی درصورتی‌که جادوگری رسانه‌ای گروه‌های فشار ادامه پیدا کند، دلایل متقن دیگر را نیز منتشر خواهم کرد./