انعقاد "معاهده پاریس"و جدا شدن افغانستان از ایران، رحلت آیت اللَّه "میرزا محمد فیض قمی"، انحلال جبهه نجات اسلامی در الجزایر، نخستین عمل پیوند کلیه در جهان و ... از مهم‌ترین رخدادهای تاریخی امروز است.

به گزارش مجله شبانه باشگاه خبرنگاران، امروز 13 اسفند 1392 خورشیدی برابر با 3 جمادی الاول 1435 هجری و 4 مارس 2014 میلادی است. مهمترین رخدادهای تاریخی امروز از این قرار است:

انعقاد "معاهده پاریس" بین ایران و انگلستان و جدا شدن افغانستان از ایران (1235 ش)
پس از تصرف هرات در افغانستان توسط قوای ناصرالدین شاه قاجار، دولت انگلستان که از این امر ناراضی بود، به ایران اعلان جنگ داد و جزیره خارک و بوشهر را به اشغال خود درآورد. در این حال درگیری‌هایی بین نیروهای ایرانی و انگلیسی روی داد که به شکست سربازان ایرانی انجامید. از این رو مذاکراتی برای صلح آغاز شد که به عقد معاهده پاریس در فرانسه بین ایران و انگلیس انجامید. به موجب این معاهده ننگین، دولت ایران تعهد سپرد که هرات و تمام خاک افغانستان را تخلیه نماید و از هر ادعایی نسبت به حکومت خود در هرات و تمامی افغانستان دست بردارد.

انگلیسی‌ها نیز پذیرفتند که قوای خود را از ایران خارج کنند و اسرای جنگی ایران را آزاد سازند. این معاهده، دست ایران را به کلی از دخالت در افغانستان کوتاه کرد و باعث نفوذ انگلستان در دربار ایران گردید. بنابراین، هرات به کلی از ایران جدا شد و افغانستان نیز با عنوان استقلال یابی، از ایران استقلال یافت. عهدنامه پاریس، ضربه شدید دیگری بود که بر پیکر استقلال سیاسی و اقتصادی ایران وارد آمد و بر اثر آن، که کمتر از معاهدات گلستان و ترکمنچای بین ایران و روسیه نبود، قلمرو حکومتی ایران به کمترین حد خود رسید.

رحلت استاد برجسته حوزه علمیه قم، آیت اللَّه "میرزا محمد فیض قمی" (1329 ش)
میرزا محمدفیض قمی از نوادگان ملا محسن فیض کاشانی، در سال 1254 ش در بیت علم و تقوا در شهر قم به دنیا آمد. وی در 24 سالگی برای ادامه تحصیل رهسپار عتبات عالیات گردید و از محضر علامه سید محمدکاظم یزدی طباطبایی، آخوندملا کاظم خراسانی و شیخ اصفهانی بهره برد. آیت‌اللَّه فیض بعدها وارد قم شد و با همتی عالی، مدرسه فیضیه را به صورت مخروبه درآمده بود بازسازی احیا کرد. ایشان پس از رحلت آیت‌اللَّه حائری و زعامت مراجع ثلاث و سپس ورود آیت‌اللَّه بروجردی، علی‌رغم داشتن صلاحیت علمی و فقهی، از آن بزرگواران تبعیت می‌نمود و تحکیم آنان را، تحکیم و حفظ حوزه علمیه و برای خدا می‌دانست. کتاب الفیض، حاشیه بر عروة الوثقی، مناسک حج، حاشیه وسیلة النجاة، شرحی بر منظومه مرحوم سیدبحرالعلوم در فقه، ذخیرةالعباد و چند اثر دیگر از آن جمله‌اند. این عالم ربانی سرانجام در سیزدهم اسفند 1329 ش در هفتاد و پنج سالگی در حین انجام فریضه نماز در حالت قنوت که دعای "الهی عامِلْنا بفضلک" می‌خواند روحش به ملکوت اعلی پر گشود و در ایوان طلا در جوار حضرت معصومه (س) مدفون شد.

درگذشت عالم بزرگ و محقق برجسته میرزا ابوالقاسم موسوی زنجانی (1293 ق)
میرزا ابوالقاسم موسوی زنجانی فرزند میرزا کاظم، یکی از علمای شیعه‌ی قرن سیزدهم هجری قمری و از شاگردان سیدمحمدباقر، حجت‌الاسلام رشتی و حاج محمدابراهیم کلباسی بوده است. وی برای تکمیل تحصیلات خود به عتبات عالیات رفت و پس از اتمام دروس به زنجان بازگشت. میرزای زنجانی پس از ورود به زادگاهش، ریاست مذهبی آن شهر را به عهده گرفت و نفوذ بسیاری در میان مردم یافت. از وی بیش از ده دوره اثر ارزشمند بر جای مانده است که ایضاحُ الدَّلائل فی حساب عِقد الاَنامِل، تخریبُ الاسباب و مَقالیدُ الابواب و... از آن جمله‌اند. وفات این عالم بزرگوار در سوم جمادی الاول 1293 قمری در زنجان اتفاق افتاد.

رحلت فقیه و مرجع بزرگوار آیت اللَّه سید اسماعیل صدر (1337 ق)
حاج سیداسماعیل بن سید صدرالدین صدر از بزرگ‌ترین علما و مراجع تقلید و طراز اول قرن چهاردهم هجری می‌باشد. مراتب علمی و کمالات نفسانی او مشهور و مسلم بوده و مورد تایید است. در شش سالگی و بعد از فوت پدر، در 1262 ق تحت تعلیم برادر بزرگ خود معروف به آقامجتهد قرار گرفت. سپس راهی عتبات گردید و از محضر میرزا محمدحسن شیرازی و دیگر بزرگان استفاده کرد و به حَسَب تکلیف شرعی، در کربلا اقامت گزید. در آن جا بنای تدریس گذاشت و از مراجع وقتِ آن دیار شد. میرزا حسین نایینی، سیدشرف الدین عاملی و سیدحسین فشارکی از جمله شاگردان اویند. فتوای مشهور سیداسماعیل صدر در خصوص تایید حرکت‌های استقلال طلبانه و رَدِّ سلطه‌ی بیگانگان، از عشق او به جهان اسلام حکایت دارد و با این همه، ساده‌زیستی، دوری از تعارفات و تشریفات، رسانیدن وجوه شرعی به مستحقّان و تحمل شرایط دشوار زمانه، از خصوصیات و صفات برجسته‌ی این عالم ربانی است. سرانجام این فقیه بزرگوار در سامرا چشم از جهان فرو بست و در حرم امام موسی کاظم (ع) مدفون گشت.

امضاء قرارداد ننگین خروج ایران از هرات در زمان ناصرالدین شاه قاجار (1857 م)
هنگامی که انگلستان در سال 1856 م درگیر جنگ کریمه در اروپا بود، ناصرالدین شاه قاجار، به تحریک و تشویق روس‌ها که در جنگ کریمه با انگلیسی‌ها درگیر شده بودند به هرات لشکرکشی کرد و با استفاده از گرفتاری انگلیس این شهر را در اول نوامبر 1856 م به تصرف خود در آورد. دولت انگلیس در همان روز که هرات به تصرف نیروهای ایران درآمد، به ایران اعلان جنگ داد. بلافاصله هشت کشتی جنگی انگلیس با تعدادی کشتی‌های بخاری و بادی به حرکت در آمده و در چهارم دسامبر همان سال، بنادر و جزایر ایران را در خلیج فارس مورد حمله قرار دادند. در نتیجه تا پایان سال، جزیره خارک و بندر بوشهر به تصرف نیروهای انگلیسی در آمد و در ژانویه سال 1857 م، سربازان انگلیسی و هندی با پیشروی در داخل خاک ایران، تا ناحیه کرمان پیش رفتند. در همین احوال، قوای انگلیس در حوالی خرمشهر پیاده شدند و کشتی‌های جنگی آنان، اهواز را به تصرف خود در آوردند. ناصرالدین شاه که از عاقبت کار بیم‌ناک شده بود، با اعزام نماینده‌ای به پاریس، خواستار میانجی‌گری فرانسه در این زمینه گردید. در نتیجه قراردادی در چهارم مارس 1857 م منعقد شد که به موجب آن، دولت ایران تعهد داد که در برابر خروج نیروهای انگلیس، از ایران، بی‌درنگ هرات را تخلیه و از هرگونه ادعای حاکمیت و سلطنت بر افغانستان صرف نظر نماید و ثانیاً بندرعباس و چابهار را در ازاء مبلغ ناچیزی اجاره، به والیِ مسقَط در کشور عُمان واگذار کند. بند دوم، موضوعی بود که به هیچ وجه ارتباطی به اختلافات ایران و انگلیس نداشت. با این حال دولت هراسان ایران، بلافاصله این قرارداد ننگین را پذیرفت و ناصرالدین شاه بدون اخذ هیچ نتیجه‌ای، با سرافکندگی، دستور عقب‌نشینی نیروهای ایران از افغانستان را صادر کرد. از این زمان بود که افغانستان به کلی از ایران، جدا شد و افغانستان تحت الحمایه انگلستان قرار گرفت.

انحلال جبهه نجات اسلامی توسط دولت الجزایر (1992 م)
پس از آنکه انتخابات پارلمانی الجزایر در دسامبر 1991 م با روی کار آمدن مجدد شاذلی بن جدید و پیروزی گروه‌های اسلامی پایان یافت، 188 کرسی از 430 کرسی پارلمان، توسط اسلام گرایان به ویژه جبهه نجات اسلامی اشغال شد. شاذلی بن جدید که از پیروزی بنیادگرایان اسلامی احساس خطر می‌کرد و از سوی نظامیان و گروه‌های مخالف اسلام‌گرایان نیز به شدت تحت فشار بود، از مقام خود استعفا داد و جای خود را به یک شورای چهار نفره مرکب از سه تن از افسران عالی‌رتبه ارتش و نخست وزیر واگذار کرد. شورای مزبور نیز در چهارم مارس 1992 م، تشکیلات بنیادگرایان اسلامی را منحل کرد و آراء حدود چهارصد شهر و آبادی را که اسلام گرایان در آن‌ها به پیروزی رسیده بودند، باطل نمود.

این مساله، دامنه اختلافات بین دولت و اسلام گرایان را هر چه بیشتر گسترش داد و زد و خوردهای خیابانی را شدت بخشید. اوج این اختلافات، به قتل محمد بوضیاف، سرپرست شورای دولتی انجامید و با انتصاب علی کافی به جای او، شدت مخالفت علیه اسلام گرایان افزوده شد. این اغتشاشات در طول سال 1993 م نیز جریان داشت و نبردهای خونین بین بنیادگرایان اسلامی و نیرهای دولتی همچنان ادامه یافت. این ناآرامی‌ها، کم و بیش تا پایان دهه 1990 م ادامه یافت و از آن پس، آرامش بر الجزایر حاکم شد.

برخی دیگر از رویدادهای امروز
1519: هرناندو کوتز Hernando Cortez اسپانیایی با چندصد نظامی و تعدادی توپ گام به مکزیک نهاد تا این سرزمین را که دارای تمدنی درخشان و تاسیسات اداری و سلطان بود تصرف و برخزاین سلطان آزتک Aztec که شنیده بود پر از طلا است دست یابد. در آن زمان آزتکها در بخش شمالی و قوم مایا Maya در جنوب مکزیک زندگی می کردند و دارای نظام حکومتی جداگانه بودند. مشکل آنان این بود که توپ و تفنگ نداشتند. مزیت اروپاییان همین سلاحهای آتشین بود.
1754: دکتر بنژامین واتر هاوس سازنده واکسن آبله به دنیا آمد.
1916: در پی کناره گیری فرمانفرما از ریاست وزراء، محمد ولیخان تنکابنی (سپهسالار) مامور تشکیل کابینه شد. علت کناره گیری فرمانفرما اختلاف نظراو با روسها بود که نیروی نظامی وارد ایران کرده بودند.
1932: ضرابخانه ایران پس از تعمیر اساسی، با ماشین های تازه در جاده قدیم شمیران کار خود را از سرگرفت و کار دادن سفارش ضرب سکه به کشورهای دیگر پایان یافت.
1954: نخستین عمل پیوند کلیه در جهان در یک بیمارستان ایالت ماساچوست آمریکا انجام شد.
1965: سوریه 9 شرکت نفتی فعال در آن کشور از جمله دو شرکت آمریکایی را ملی اعلام کرد.
1972: شوروی با لیبی پیمان دوستی و همکاری متقابل امضاء کرد.
1977: کارت اعتباری پلاستیکی موسوم به «ویزا کارت» برای نخستین بار در تاریخ بانکداری به جریان گذارده شد.
1977: زلزله در بوخارست پایتخت رومانی و حومه آن بیش از 1500 تن را کشت.
1980: رابرت موگابه از مبارزان کسب استقلال زیمبابوه (رودزیای شمالی) معروف به ناسیونالیست چپ (بعدا مارکسیست) نخست وزیر این کشور شد. وی هفت سال بعد به ریاست جمهوری زیمبابوه انتخاب شد و هنوز (در مارس سال 2010) این سمت را برغم دشمنی شدید و تبلیغات منفی غرب از دست نداده است.
برای مشاهده مجله شبانه اینجا کلیک کنید
اخبار پیشنهادی
تبادل نظر
آدرس ایمیل خود را با فرمت مناسب وارد نمایید.
آخرین اخبار