به گزارش خبرنگار سیاست خارجی باشگاه خبرنگاران؛ شورای امنیت سازمان ملل براساس منشور این سازمان مسئولیت اصلی حفظ صلح و امنیت بین‌المللی را بر عهده دارد.

شورای امنیت ۱۵ عضو دارد که پنج عضو دائمی آن چین، فرانسه، فدراسیون روسیه، انگلیس و ایالات متحده آمریکا است و ۱۰ عضو دیگر که برای مدت دو سال به‌ وسیله مجمع عمومی انتخاب می‌شوند.

درباره نحوه فعالیت شورای امنیت جالب است بدانید هر عضو یک رای دارد و تصمیم‌ها درباره روال کار و آئین‌نامه‌ها با رای مثبت حداقل ۶ عضو از ۱۵ عضو آن اتخاذ می‌شود و تصمیم‌ها درباره مسائل اساسی نیازمند ۹ رای، بدون حتی یک رای منفی از جانب هر یک از پنج عضو دائمی است.

هر پنج عضو دائمی یک‌بار یا بیشتر «حق وتو» را اعمال کرده‌اند و اگر یک عضو دائمی با یک قطعنامه پیشنهادی به طور کامل موافق نباشد اما نخواهد آن را وتو کند، می‌تواند رای ممتنع بدهد یعنی اجازه دهد قطعنامه در صورتی که تعداد ۹ رای مثبت لازم را کسب کند به تصویب برسد.

براساس ماده ۲۵ منشور، همه اعضای سازمان ملل موافقت می‌کنند تصمیم‌های شورای امنیت را بپذیرند و به اجرا درآورند، در حالی که سایر ارگان‌های سازمان به کشورهای عضو توصیه می‌کنند فقط شورای امنیت اختیار دارد تصمیم‌هایی اتخاذ کند که کشورهای عضو براساس منشور، ملزم به اجرای آن‌ها هستند.

وظایف و اختیارات

براساس منشور سازمان ملل وظایف و اختیارات شورای امنیت شامل موارد زیر است:

_حفظ صلح و امنیت بین‌المللی بر اساس اصول و اهداف ملل متحد

_تنظیم برنامه‌ها برای ایجاد نظامی به منظور نظارت بر تسلیحات

_دعوت از طرف‌های اختلافاتی برای حل مسالمت‌آمیز آن‌ها

_تحقیق درباره هر اختلاف یا موقعیتی که ممکن است به درگیری بین‌المللی منجر شود و ارائه شیوه‌های سازش در چنین مشاجرات یا شرایط حل و فصل آن‌ها

_تعیین وجود تهدید به صلح یا اقدام تجاوزکارانه و ارائه توصیه درباره اینکه چه اقدامی باید صورت گیرد.

_دعوت از طرف‌های مربوطه برای پیروی از چنین اقدامات موقتی که برای پیشگیری از وخامت اوضاع ضروری یا مطلوب به نظر می‌رسد.

_دعوت از اعضای سازمان به انجام اقداماتی که شامل استفاده از زور نباشد مانند تحریم‌ها برای عملی کردن تصمیم‌های شورا

_توسل به استفاده از زور یا مجاز شمردن آن برای حفظ یا اعاده صلح و امنیت بین‌المللی

_تشویق حل مسالمت‌آمیز اختلافات محلی با ترتیبات منطقه‌ای و استفاده از چنین ترتیبات منطقه‌ای برای اجرای اقدام تحت اقتدار آن

_ارائه توصیه به مجمع عمومی برای انتصاب دبیرکل و انتخاب قضات دیوان بین‌المللی دادگستری به اتفاق مجمع عمومی

_درخواست از دیوان بین‌المللی دادگستری برای ارائه نظر مشورتی درباره هر مسئله حقوقی

_توصیه به مجمع عمومی درباره پذیرش اعضای جدید به سازما ملل

شورای امنیت به گونه‌ای سازمان یافته که بتواند به‌طور مداوم انجام وظیفه کند و نماینده‌ای از هریک از اعضای آن باید همیشه در مقر سازمان ملل حضور داشته باشد البته شورا می‌تواند در مکان‌های دیگری هم تشکیل جلسه دهد مثل تشکیل شورا در سال۱۹۷۲ در آدیس آبابا اتیوپی، ۱۹۷۳ در پاناماسیتی پاناما و ۱۹۹۰ در ژنو سوئیس.

هنگامی که شکایتی مربوط به تهدید به صلح در شورا مطرح می‌شود، نخستین اقدام آن به‌طور معمول این است که به طرفین توصیه می‌کند با شیوه‌های مسالمت آمیز به توافق برسد البته شورا می‌تواند اصولی را برای راه‌حل مسالمت‌آمیز تعیین کند و در بعضی موارد خود شورا اقدام به تحقیق و میانجیگری می‌کند اما شورا ممکن است هیتی اعزام، فرستادگان ویژه منصوب و یا از دبیرکل بخواهد از کمک و نفوذ خود استفاده کند.

هنگامی که اختلافی به خصومت منجر می‌شود، نخستین مسئله شورا خاتمه دادن هرچه سریع‌تر آن است به همین خاطر شورا ممکن است دستورالعمل‌هایی برای آتش‌بس صادر کند که می‌تواند در جلوگیری از تشدید مناقشه تاثیر اساسی داشته باشد.

شورا همچنین می‌تواند برای کمک به کاهش تنش‌ها، جدا نگهداشتن نیروهای متخاصم و ایجاد آرامش که در آن بتوان راه‌حل‌های مسالمت‌آمیز را دنبال کرد، ناظران نظامی یا نیروی حفظ صلح اعزام کند و شورا مطابق فصل ۷ منشور می‌تواند درباره اجرای اقدامات، از جمله تحریم‌های اقتصادی، تسلیحاتی، مالی، ممنوعیت سفر یا اقدام نظامی دسته جمعی تصمیم بگیرد.

ابزار تحریم وسیله‌ای مهم در اختیار شورای امنیت برای حمایت از صلح و امنیت بین‌المللی است و هریک از رژیم‌های تحریم که در حال حاضر اجرا می‌شود مثل تحریم‌های «هوشمند» یا هدفمند به معنای تحریم‌های تسلیحاتی، مالی و ممنوعیت سفر بوده که برای حذف یا به حداقل رساندن آثار ناخواسته تحریم‌ها با تمرکز بر افراد مسئول سیاست‌های محکوم شده از طرف جامعه بین المللی طراحی شده‌اند تا در عین حال به سایر بخش‌های جمعیت و روابط تجاری بین‌المللی لطمه وارد نشود.

شورا دو دادگاه کیفری بین‌المللی برای تعقیب جنایت علیه بشریت در یوگسلاوی سابق و روآندا تشکیل داده است که وابسته به شورا هستند البته شورا پس از حملات تروریستی ۱۱ سپتامبر ۲۰۰۱ به ایالات متحده، کمیته ضد تروریسم را تشکیلی داد که آن نیز رکنی وابسته به شورا است.

یک گروه کاری مجمع عمومی از ۱۹۹۴ مشغول بررسی اصلاح شورای امنیت، از جمله موضوع نمایندگی منصفانه و افزایش اعضای آن بوده است.

انتهای پیام/