حال پس از گذشت ۲۴ سال با افزايش مصرف نمک هاي طبيعي که با نام نمک دريا بين مردم شناخته مي شود، بار ديگر خطر بيماري هاي ناشي از کمبود يد و گواتر جامعه را تهديد مي کند.

در اين بين مسئولان وزارت بهداشت به تصريح اعلام کرده اند تبليغاتي که نسبت به مصرف اين نمک ها انجام مي گيرد جنبه سوء استفاده اقتصادي دارد. اظهارات مسئولان سازمان غذا و دارو نيز حاکي از وجود ناخالصي هاي فراوان و فلزات سنگين سرطان زا در اين نوع نمک هاست.

نمک دريا به نمک حاصل از تبخير آب دريا گفته مي شود. اين نمک به طور معمول گران تر از نمک معمولي است و نمکي تصفيه نشده است و ناخالصي هاي گوناگون از جمله فلزات سنگين (سرب و آرسنيک) که سرطان زا ست و همچنين گچ و آهک دارد. گفته مي شود.

در نمک دريا برخلاف نمک يددار، عنصر حياتي يد اضافه نشده است. رسول ديناروند رئيس سازمان غذا و داروي وزارت بهداشت به خراسان گفت: «آن چه بيشتر درباره اين نمک ها مطرح است، سودجويي اقتصادي برخي افراد است که با تبليغات درباره خواص دارويي و خوراکي اين نمک ها و بيان اين که آثاري مشابه خواص چشمه هاي آب معدني دارد، استفاده از آن ها را دامن مي زنند. در حالي که استفاده زياد اين نمک ها، بيماري و مشکلاتي به همراه دارد.»

نمک دريا با تبليغات مختلفي به مردم عرضه مي شود که يکي از آن ها کاهش ميزان فشار خون است در حالي که مصرف زياد هرگونه نمکي موجب افزايش فشار و در پي آن بروز بيماري هاي قلبي و عروقي مي شود و مصرف نمک دريا موجب کاهش فشار خون بالا نمي شود و حتي مي تواند فشار خون را بالا ببرد و به افزايش بيماري هاي قلبي و عروقي منجر شود.

رئيس دفتر بهبود تغذيه وزارت بهداشت نيز به خراسان گفت: آن چه به عنوان نمک دريا يا نمک طبيعي شناخته مي شود مجوز بهداشت و پروانه ساخت و توليد از وزارت بهداشت ندارد و نمونه هايي از اين نمک که در  آزمايشگاه غذا و داروي اين وزارتخانه بررسي شده، حاوي انواع ناخالصي هاست.

زهرا عبداللهي درجه خلوص نمک هاي قابل مصرف و استاندارد را 99.2 درصد و درجه خلوص نمک دريا را حدود ۸۸ درصد اعلام کرد و ادامه داد: ناخالصي هاي موجود در اين نوع نمک شامل موارد مختلفي از جمله فلزات سنگيني مانند سرب، کادميم و آرسنيک است که وجود اين فلزات سنگين سرطان زاست.

وي خاطرنشان کرد: در تبليغ اين نمک ها ادعا مي شود که حاوي يد است و با توجه به ضرورت استفاده از يد مردم را به مصرف آن ترغيب مي کنند در حالي که ميزان يد موجود در اين نمک ها بسيار کمتر از ميزاني است که وزارت بهداشت مصرف آن را توصيه مي کند.

اين مقام مسئول يادآور شد: نمک هاي يددار استاندارد و مورد تاييد وزارت بهداشت يد مورد نياز بدن را تامين مي کند و مصرف بيش از اندازه نمک ها با توجيه مفيد و مورد نياز بودن يد براي بدن موجب فشار خون و بيماري هاي قلبي مي شود. نمک بايد يددار و مصرف آن کم باشد.

رئيس دفتر بهبود تغذيه وزارت بهداشت تبليغ نمک هايي غير از نمک يددار در بازار را عوام فريبي عده اي سودجو دانست و گفت: فهرست غذاهايي که مجوز توليد ندارند و غيرمجاز هستند در سايت سازمان غذا و داروي وزارت بهداشت براي اطلاع مردم اعلام شده است.

زهرا عبداللهي در پاسخ به سوالي درباره آمار استفاده از نمک هاي طبيعي افزود: آمار دقيقي در سطح کشور وجود ندارد ولي در برخي استان ها و شهرهايي که اين نمک هاي طبيعي در دسترس است، ۱۰درصد مردم از آن استفاده مي کنند.

وي با اشاره به نام گذاري ايران به عنوان کشور عاري از بيماري هاي مرتبط با کمبود يد در سال ۱۳۸۰ (سال ۲۰۰۰ ميلادي) ادامه داد: اين نام گذاري به دليل استفاده بيش از ۹۰ درصد مردم از نمک يددار بود و براساس آخرين مطالعات کشور در سال ۱۳۸۶ مصرف نمک هاي يددار در بين مردم تا ۹۸ درصد رشد داشته است.

اين مسئول، عوارض کمبود يد را با بيان اين مطلب که هر روز بايد ۱۵۰ ميلي گرم يد به بدن برسد شرح داد: کمبود شديد يد در دوران بارداري موجب ناهنجاري هاي جسمي مختلف، عقب ماندگي هاي مغزي، ناشنوايي و ناتواني در تکلم، سقط جنين، مرده زايي و حتي نازايي مي شود و کمبود خفيف يد نيز بهره هوشي کودک را تا ۱۸ امتياز کاهش مي دهد و موجب افت تحصيلي و کاهش قدرت يادگيري فرد مي شود.

عبداللهي تصريح کرد: در دوران نوجواني کمبود يد باعث کاهش رشد، ابتلاي مکرر به بيماري ها و بروز عفونت ها مي شود و در بزرگسالان موجب اضافه وزن، کم کاري تيروئيد، خستگي و تنبلي و کاهش کارايي و تمرکز حواس مي شود.

وي تاکيد کرد: تبليغاتي مبني بر وجود يد و املاحي مثل کلسيم، منيزيم و پتاسيم که براي بدن ضروري است در نمک دريا چيزي جز عوام فريبي نيست زيرا وجود اين املاح آن قدر ناچيز است که به هيچ وجه قابل اتکا و توجه نيست و نياز روزانه بدن به کلسيم (۱۰۰۰ ميلي گرم) با نوشيدن يک ليوان شير (که ۳۰۰ ميلي گرم کلسيم دارد) و لبنيات تامين مي شود و افراد نبايد به خاطر ۱۰ يا ۱۵ و يا حتي ۲۰ ميلي گرم املاح اين نمک، مقدار زيادي ناخالصي در آن را استفاده کنند و منيزيم و پتاسيم هم به وفور در سبزيجات و ميوه ها يافت مي شود که مي توان از آن ها استفاده کرد.

حال مشکل از کجاست که با وجود اين مضرات و آسيب هاي خطرناک، پس از جاافتادن مصرف نمک هاي تصفيه شده يددار با اجراي برنامه مدون وزارت بهداشت، مصرف اين گونه نمک ها رو به گسترش است.

يکي از اعضاي کميسيون بهداشت مجلس راهکار را در مديريت مصرف نمک دانست و به خراسان گفت: بايد سبک زندگي به گونه اي باشد تا مردم نمک را به جا و به اندازه مصرف کنند، متاسفانه امروزه، اقتصاد و منافع مالي يک «اصل» شده و زمينه هاي سوء استفاده اقتصادي آن قدر زياد شده است که تنها با تذکر رفع نمي شود.

احمد آريايي نژاد با تاکيد بر لزوم آموزش و فرهنگ سازي ادامه داد: اگر گسترش چنين مسائلي در جامعه کم بود، مي شد با صدور بخشنامه و اجبارهايي از اين قبيل آن را رفع کرد، اما با گسترش آن ها، بايد به آموزش و فرهنگ عمومي پرداخت.

اين نماينده مجلس با بيان اين  مطلب که بسياري از معضلات در حوزه بهداشت و درمان رها شده است تصريح کرد: متاسفانه مردم بيش از پيشگيري به درمان گرايش پيدا کرده اند که بايد براي تغيير اين روند با اولويت بندي، هدف گذاري و برنامه ريزي اقدام کنيم.