کرمانشاه/
زبان و گویش مردم استان کرمانشاه در یک نگاه
استان تاریخی کرمانشاهان سرزمین انواع گویشها و لهجه‌ها است.
به گزارش باشگاه خبرنگاران کرمانشاه
به اعتقاد صاحب نظران شاید کمتر استانی به اندازه استان کرمانشاه از لحاظ تنوع قومها، قبیله‌ها، فرقه‌ها و مذاهب مختلف برخودار باشد و هر یک از این گروه‌ها نیز به لهجه‌ها و گویشهای شیرین خود تکلم میکنند : در استان کرمانشاه با توجه به قدمت و غنای تاریخی این استان دهها گونه و گویش محلی وجود دارد. جاف جوانرود، سورانی، پاوه‌ای، ژاو رودی، لهونی، بالاجوبی، کلهری، لکی، فارسی کرمانشاهی، اورامی، گوران، لری و لکی را از رایج‌ترین گونه‌های گویشی در استان کرمانشاه است. همچنین زبانهای ترکی سنقری وعربی هم دربعضی مناطق تکلم می‌شود. گویشهای مختلفی که در استان کرمانشاه رواج دارد ریشه در زبان کردی به عنوان زبان نژاد یا قوم کرد دارد.
زبان کردی دارای چهار شاخه اصلی است و ۶۰گونه گویشی را در بر می‌گیرد. چهار شاخه اصلی زبان کردی شامل کرمانج جنوب ، کرمانج شمال ، کردی کرمانشاهی و اورامی و گوران است که هر یک گویشهای خاصی را شامل می‌شود. کرمانج جنوب در ایل جاف در کرمانشاه رایج است. کردی کرمانشاهی است که خاص قبایل ، ایلات و عشایر استان کرمانشاه و ایلام است. این شاخه از زبان کردی دارای گویش معیار است و آن کردی کلهری است.
گویش اکثریت مردم کرمانشاه کردی کلهری است و در کنار آن فارسی کرمانشاهی نیز که اختلاطی از کردی کلهر با زبان فارسی است از ۲۰۰سال پیش در این استان رایج شده است. شاخه چهارم زبان کردی اورامی و گوران است که در منطقه اورامانات کرمانشاه رایج است. تمام اشعار سروده شده به زبان کردی تاکنون به این گویش سروده شده است. در چند سال اخیر نیز گویش وران دانش آموخته گویش کلهر شروع به سرودن شعر در این گویش کرده‌اند. در میان این گویشها کردی کلهری بیشترین گویش ور را در استان دارد و لری محدودترین گویش در استان کرمانشاه است. آنچه امروز ملموس است گویشهای محلی به واسطه مسایلی در حال از بین رفتن است؛ دور شدن مردم گویش ور از خاستگاه اولیه خود یعنی زیست بوم و قرار گرفتن در بخشها و شهرهای جدید ، تداخل فرهنگها و گویشها و زبانهای گوناگون ، گوناگونی اقلیمها و جغرافیای شهر‌ها و روستاها ، مهاجرت ، سواد آموزی و دور شدن از گویش مادری از جمله دلایل است.
با تشکیل حکومت قاجار در ایران و شکل گیری سازمانهای اداری و حکومتی در آن زمان و وجود امارتهای حکومتی نوادگان آنها در نقاط مختلف کشور و رسمی بودن زبان فارسی و سخن گفتن باسوادان (کارمندان و طیف حاکم) به زبان فارسی و عدم آشنایی آنان با زبانهای محلی، کافی بود تا مردم برای ارتباط برقرار کردن با آنان به زبان فارسی نیازپیداکنند با توجه‌به‌وجود قشر بازاری و بیسواد در میان مردم و عدم آشنایی آنان با زبان فارسی در بیشتر اوقات آنان با مشکل پائین بودن دایره‌واژگان فارسی روبه‌رو می‌شدند و برای جبران آن واژگانی از زبان کردی را در سخن خود می‌آوردند بدین گونه‌شخص دیگری این واژه‌را از یکی می شنید و به‌گمان آنکه‌واژه‌ای فارسی است آنرا در مکالمات خود به‌کار می‌برد و بدین گونه‌در بین مردم کرمانشاه زبان فارسی رایج شد گونه ای فارسی که واژگان کردی موجود در آن کم نیست/س.
به عنوان یه جاف
متاسفانه زبون ما هم از اصل خودش در رفته و پر از کلمه های فارسی(البته ب لطف فارسی ،بیشتر عربی) شده
و این فقط مختص ما نیست و زبونای دیگر داخل ایرانم تحت تاثیر قرار گرفتند، چون سالیان ساله مردم این دیار مجبورن با زبان انحصاری یعنی فارسی تحصیل کنند و آموزش به زبان مادریشون ندیدن
اینکه یه جمله بخونی که به فارسی نزدیکه به خاطر اینکه فارسی بش نفوذ کرده و سایر واژگان اصیلش و ساختار زبانش و نبینی چون امروزه در حال آسمیله شدنه متاسفانه نشون از بی درکی و عدم زبان شناختی شماست
و امثال شما همین مونده بیاین بگین کوردی گویشی از فارسیه
ولی کور خوندید
توای بویشی من فره زانم ، ولی چشتیگ نیزانی چشت گن
له وه‌ر چوم بچو دی چوم نکفیده پید
اینو نوشتم بینم با خودت چند چندی?
زبان فارسی از زبان کهن‌تر پارسی میانه (یا پهلوی) آمده که آن نیز خود از پارسی باستان سرچشمه گرفته‌است و تا به امروز با اندک تغییراتی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
زبان عیلامی یا هتمتیایی زبان منقرض شده ایلام باستان است و آخرین اثر مکتوب زبان ایلامی به سال‌های حکومت اسکندر مقدونی برمی‌گردد.
زبان اکدی هم بصورت خط میخی هست و از زبان سومری گرفته شده بود .
کتیبه بیستون بزرگترین سنگ نوشته جهان است
چقدر خوب و زیبا که تاریخ اجداد خودمون رو بدونیم و به اصل و ریشه خودمون پی ببریم.
سواد ندارین و چون ریشه در کرماشان ندارین فکر میکنین کرمانشاه هم شهریه که پدر بزرگ هاتون ازش کوچ کرده و لهجه من درآوردی فارسی کرمانشاهی کوهی رو با خودش آورده در ضمن همتون نیاز به جراحی لهجه دارین زمان هشتمش اونجانه و اینجانه و کوره ولمان بکو تمام شده چون خیلی خنده داره
از طرف یک ایرانی ماد و کرد اصیل کرمانشاه که صد ها واژه اصیل کردی رو از اوستا در آوردم
در ضمن در زمان هخامنشیان به پسر (کر) میگفتن
سر برزی هر چه کر و پیای و آفرت کورد و کرماشانیه
سواد ندارین و چون ریشه در کرماشان ندارین فکر میکنین کرمانشاه هم شهریه که پدر بزرگ هاتون ازش کوچ کرده و لهجه من درآوردی فارسی کرمانشاهی کوهی رو با خودش آورده در ضمن همتون نیاز به جراحی لهجه دارین زمان هشتمش اونجانه و اینجانه و کوره ولمان بکو تمام شده چون خیلی خنده داره
از طرف یک ایرانی ماد و کرد اصیل کرمانشاه که صد ها واژه اصیل کردی رو از اوستا در آوردم
در ضمن در زمان هخامنشیان به پسر (کر) میگفتن
سر برزی هر چه کر و پیای و آفرت کورد و کرماشانیه
اطراف کرمانشاه کرد بودن
سال ۶۰به بعد آمدن کرمانشاه ساکن شدن میگن کرمانشاه زبانش کوردی محله های قدیمی مرکز کرمانشاه همه فارسن
لعنت بر قبیله گرایان و قومگرایان تفرقه افکنافکن که باعث
لعنت بر قبیله گرایان و قومگرایان تفرقه افکنافکن که باعث
لعنت بر قبیله گرایان و قومگرایان تفرقه افکنافکن که باعث
کلهر و زنگنه و کلیایی و ... کلا لک هستند برید منابع قدیمی رو ببینید
از بیشتر اقوام کورد در استان کرمانشاه زندگی میکنند
و شهر کرمانشاه هم در ریشه کورد کلهر هست
هرچیزی غیر از این خلافه واقعیته
دست بر دارید از گزافه گویی شما مهمان شهر ما هستید با صاحبخانه باید با کمال احترام برخورد کرد
در ضمن آدم باید طوری حرف بزنه که سوژه خنده نشه اون جناب میگه کردها از اطراف اومدن من فکر میکنم اون شخص سرش بجایی خورده ساقیش کاری کرده که تو عالم هپروت سیر کنه ،در کمال جسارت و پررویی میگه کردها از اطراف اومدن یعنی به دشت بیستون میگه اطراف یا روستای تاقبستان در نظر وزین ایشان کرمانشاه نیست باور کنید آدم از خنده روده بر میشه قلعه کهنه قدمتی چند هزار ساله داره باید از اون دوستون بخایم اصل و نصب خودشو پیدا کنه که صد در صد مال کرمانشاه نیست
دست بر دارید از گزافه گویی شما مهمان شهر ما هستید با صاحبخانه باید با کمال احترام برخورد کرد
لهجه فارسی کرمانشاهی بی ریشه ترین و کم قدمت ترین لهجه در میان زبان های کشور ایرانه
آمیخته ای از لهجه همدانی ،تویسرکانی،لری ،کاشی ،سمنانی ،مشهدی
من بچه محله باغنی کرمانشاه هستم با چیزی حدود چهارصد سال سابقه ثبت شده
آقای کزازی بارها گفته من اهل روستای کزار استان مرکزی هستم خانواده آل آقا اصفهانی ،خانه خراب اصفهانی ،دولتشاهی تبریزی،
کرمانشاه دیار کردنشین هاست
کردی کرمانشاهی یا همون کردی کلهری است
شهرستان سنقرو کلیایی زبان ما کرماشانی ها کردی کلیایی است ما همه کرد هستیم
لک و زنگنه صاحب کرمانشاه و بیستون هستن.
کلهر ها چی؟
شهر کرمانشاه متاسفانه به دلیل فرهنگ های جا افتاده اشتباه و کم توجهی مادراشون و عوامل مختلف زیستی... با بچه هاشون فارسی حرف میزنند. من خودم خیلی از مادرها رو دیدم که کُردی حرف میرنند ولی بچه هاشون فارسی. کرمانشاه بزرگترین شهر کردنشین جهان بود متاسفانه...
آن تقسیم بندی شما هم اشتباه هست.(از لحاظ گرامری)
زازایی و لکی و هورامی و لری و گورانی در شاخه زبان کُردی گورانی قرار میگیرند.
کرمانجی،سورانی و کلهری در شاخه زبان کُردی کرمانجی قرار میگیرند.
در بین این ها لهجه گورانی کرمانشاه و جنوب اقلیم و لکی و هورامی و لری خرم آباد و ایلام شباهتهایی از لحاظ واژه ها و کلمات به کُردی کلهری دارند که بیشترین آن گورانی کرمانشاه و لکی می باشد.
کلهرها فونتیک تلفظشون به کرمانجها ترکیه خیلی شبیه هست تا سورانها...
من خودم کُرد کلهر هستم و همه واقعیات رو گفتم. واقعیاتی که شاید حتی یک زبان شناس زبان کُردی هم نداند.
تازه همشون هم اکثرن سنندجی اند
در مورد بحث زبانی بدون شک اکثریت قاطع ساکنین شهر کرمانشاه و استان کرمانشاه کرد هستند ولی به غیر از قومیت کرد قومیتهای دیگری هم مثل لک ترک و فارس در این استان زندگی میکنند. هموطنان عزیز لک ربان هم در دهه های اخیر مهاجرت زیادی به شهر کرمانشاه داشته اند که بخشی از این عزیزان از استان لرستان به کرمانشاه مهاجرت کرده اند. بنده خودم کرد هستم به نظر بنده قوم لک یک قوم مستقل از کردها و لرها میباشد فقط از این عزیزان میخواهم که خود را لکستانی بدانند نه کرمانشاهی. لکستان به کرمانشاه هیچ شباهتی ندارد . بخش اعظم منطقه لکستان در استان لرستان قرار دارد
مردم کرمانشاه یا کورد هستند یا لک. کرمانشاه اصلا فارس نداره، با اینکه مردم شهرستان کرمانشاه گاها به زبان فارسی صحبت میکنن. نکته ای که وجود داره اینه که در هیچ بخشی از استان کرمانشاه لر وجود نداره. اگر هم حضور داشته باشند بصورت پراکنده و بسیار جزئی است. عده ای جاعل سعی نکنند که هویت این مردم رو عوض کنن.
دوستان با توجه به تنوع زبانی قوم بزرگ لر از لیراوی و لک و ثلاثی و بختیاری و .... خاک کرمانشاه خاک لرستان بزرگ است و محل زندگی لرهای لک و یه درصدی هم ترک داره و خود شهر کرمانشاه هم اکثرا فارس زبان هستند
اسم اول کرمانشاه الیپی بوده و بعد از گذر زمان ،اسم های زیادی رو تجربه کرده و الان به نام کرمانشاه است.
مردم اصیل و خوب کرمانشاه زبان کردی کلهر یا کرمانشاهی دارن.کتاب" دانشنامه ایرانیکا" که معتبرین کتاب در مورد ایرانیان است، در این کتاب آمده که از همان اول مردم کرمانشاه به زبان کوردی صحبت میکردند و پر جمعیت ترین مردم در زبان کوردی کلهر را دارا بودند...
تا اوایل حکومت قاجار کرمانشاه روستایی بیش نبوده است که در اطراف آن روستاهای کردنشین شیعه مستقر بوده است در زمان فتحعلیشاه که تصویر ایشان در طاق بزرگ هم موجود هست این منطقه شروع به رشد و توسعه نمود و فعالان اقتصادی و دینی و.. از سراسر ایران از جمله تبریز اصفهان یزد ... به کرمانشاه وارد شدند زبان اهالی جدید فارسی بود و بنیان کرمانشاه جدید را اینان تشکیل دادند بعد از 200 سال فرزندان لایق آنها امورات شهر و رشد و توسعه ان را به عهده گرفتند.
ئآوآخت ئو ئآرزو ئیمه مردم لک جیا بین لکستان اَژ لورستان ئو کوردستانَ ، هر بژی لکستانکم نیشتیمانَکه باوان باوپیرم
لطفا لک را با نام نامی لک بخوانید
عباس لَشَنی زند حسنوند
اگه مردم با فرهنگش بخاطر زائرین کربلا زبان فارسی مخصوص خودشون رو دارن دلیل فارس بودن نمیشه
درضمن خیلیاهم کارکنان نفت و.... بودن و مهاجر که فارسی و الان کردی هم بلدند
کورده واری
تو شهر ما کرمانشاهی های عزیزمونم میبینیم خیلی خونگرمند .
فقط یه نکته می خواستم بگم ؛ عزیزان قوم ماد رو فقط به یک قوم امروزی نچسبونید ! ما کاشانی ها و همچنین همدانی ها ، آذری ها ، تات ها و اقوام دیگه ای که تعدادشونم کم نیست ، از وارثان قوم ماد هستیم . این زبانه که در طول زمان متحول شده .
زنده باد ایران زمین در سایه حق تعالی
از الشتر تا بیرانشهر تا نورآباد تا فیروزآباد تا هرسین تا کنگاور تا صحنه تا چمچمال تا دینور تا بیستون تاجعفرآباد تا آبدانان تا چرداول تا بدره تا دره شهر تا کوهدشت تا رومشکان تا خرم آباد تا نهاوند تا کرمانشاه تا ایلام
جناب لطفا درست تحقیق کنید این که شما گفتید یه تفکر عام و اشتباهه
زبان لکی نه کردیه نه لری درسته که آداب و رسوم تقریبا یکیه ولی زبان لکی یک زبان اصیل هست و کلمات و اصطلاحاتی داره که نه در لری هست و نه در کردی
معنی کلمه لک هم به معنی صد هزار و همچنین مرد هست و این کلمه از دو واژه ای که فرمودید گرفته نشده لطفا با مطالعه نتیجه گیری کنید.
و خیلی لک زبانها هم تبعید شدند که اگه نمیشدند مطمئن باشید که عشایر کرمانشاه وارثان اون نمیشدند