بر آنیم تا در این مجال، قطعاتی کوتاه و بلند از کتاب وحی را با نگاهی گزیده به انعکاس آن در ادبیات پارسی، از کتاب «در محضر قرآن» اثر ارزشمند استاد الهی قمشه‌ای پیشکش طالبان حق و جوینگان حقیقت کنیم تا چه قبول افتد و چه در نظر آید.

آیه 148 سوره نساء
«لاَ یُحِبُّ اللَّهُ الْجَهْرَ بِالسُّوَّءِ مِنَ الْقَوْلِ إِلا مَنْ ظُلِمَ وَکَانَ اللَّهُ سَمِیعاً عَلِیماً»
خداوند، آشکار کردن گفتار بد را دوست نمی‌دارد، مگر از کسی که به او ستم شده باشد و خداوند، شنوای داناست.

* این آیه به مظلوم، اجازه دادخواهی و فریاد می دهد، نظیر آیهٔ 41 سوره شوری که می فرماید: (و لِمَن انتَصر بعد ظلمِه فَاولئک ما عَلیهم مِن سبیل) و هرکس از ستم دیدن، یاری جوید و انتقام گیرد، راه نکوهشی بر او نیست.
* افشای زشتی ها را بارها قرآن منع کرده واز گناهان کبیره شمرده و وعده عذاب داده است. از جمله آیه 19 سوره نور که علاقه به افشای زشتی های مؤ منان را گناه می داند: (انّ الذین یحبّون ان تشیع الفاحشة فی الّذین آمنوالهم عذاب الیم فی الدنیا والاخرة)

* در تعبیر (من ظُلم) چند احتمال است:
1- به معنای «ممن ظلم» باشد، یعنی فریاد کسی که مورد ظلم قرارگرفته، جایز است.
2- به معنای «لمن ظلم»، یعنی فریاد به نفع مظلوم، هر چند خودش مظلوم نباشد.
3- به معنای «علی من ظلم»، یعنی فریاد اعتراض آمیز به مظلومی که ساکت نشسته و ذلّت می پذیرد. البتّه احتمال اوّل، نزدیک ترین وجوه است.

* آنچه حرام است، افشای عیوب مردم در برابر دیگران است، نه بازگویی عیوب افراد به خود آنان. چون پیامبر خدا فرموده است: مؤ من، آیینهٔ مؤ من است.(بحار، ج 74، ص 233)

* امام صادق علیه السّلام دربارهٔ این آیه فرمودند: کسی که افرادی را مهمان کند، ولی از آنان به صورت ناشایست پذیرائی کند، از کسانی است که ستم کرده و بر مهمان باکی نیست که درباره او چیزی بگویند. (وسائل، ج 12، ص 289)



پیام ها
1- قانون کلّی و اصلی، حرمت افشاگری و بیان عیوب مردم است، مگر در موارد خاص. (لایحبّ اللّه الجهر بالسوء)
2- افشای عیوب مردم، به هر نحو باشد حرام است. (با شعر، طنز، تصریح، تلویح، حکایت، شکایت و ...) (لایحب الله الجهر بالسوء من القول)
3- نشانهٔ جامعه اسلامی آن است که مظلوم بتواند با آزادی کامل، علیه ظالم فریاد بزند. (الجهر بالسوء من القول الا من ظُلم)
4- غیبت مظلوم از ظالم جایز است. (الجهر بالسوء من القول الا من ظُلم)
5- اسلام، حامی ستمدیدگان است. (الاّ من ظُلم)
6- سوء استفاده از قانون ممنوع است. ستمگران بدانند که حرمت غیبت، راه ستمگری را برایشان نمی گشاید. (الا من ظُلم)
7- تنها مظلوم، اجازهٔ غیبت از ظالم را دارد، آن هم در مورد ظلم او، نه عیوب دیگرش.(409) (الاّ من ظُلم)
8- ظالم، در جامعهٔ اسلامی احترام ندارد، باید محکوم و به مردم معرفی شود. (لایحبّ الله الجهر بالسوء... الا من ظُلم)
9- در تزاحم ارزش های انسانی، باید اهم و مهم رعایت شود. ارزش دفاع از مظلوم، بیش از ارزش حیا وسکوت است. (لایحبّالله الجهربالسوء... الاّ من ظُلم)
10- در موارد جواز افشای عیوب، از مرز حقّ تجاوز نکنید، چون خداوند شنوا و داناست. (سمیعا علیما)

برای مشاهده مجله شبانه اینجا کلیک کنید
اخبار پیشنهادی
تبادل نظر
آدرس ایمیل خود را با فرمت مناسب وارد نمایید.
آخرین اخبار