به گزارش حوزه موسیقی باشگاه خبرنگاران به نقل از پایگاه اطلاع رسانی موسیقی ایران(نای)، محمدرضا درویشی در کتاب دایرة‌المعارف سازهای ایران درباره تنها زنگوله و زنجیر چوبی ایران که نوعی خودصدا محسوب می‌شود، می نویسد: «تنها زنگوله چوبی منحصر به فرد ایران در بقعه امام سلطان محمودشاه دینور بن زید بن امام زین العابدین(ع) در دهکده شاه میلارزن(میل لرزان) در محله ایشیک آغاسی خطبه سرا در منطقه تالش در استان گیلان قرار داشت که چند سالی است به سرقت رفته و دیگر در مکان خود نیست.
 
بالای سردر ورودی بقعه، زنجیر چوبینی که گویا چوب کیش است به طول سه متر در دو طرف آویزان است که علامت بَست بودن بقعه است. میان زنجیر، قندیل مکعبی چوبین که هر ضلع آن یازده سانتی متر است، آویزان است. چهار طرف این قندیل سوراخ است و سوراخ ها به محفظه ای راه دارد که در وسط آن گوی چوبینی است که از هیچ یک از سوراخ ها بیرون نمی‌آید.»
 
بنابراین ساختمان این زنگ چوبی عبارت است از محفظه خالی مکعبی شکل با چهار سوراخ در اضلاع چهارگانه و یک گوی معلق چوبین. در بسیاری از اماکن و زیارتگاه‌های اسلامی در سردر ورودی دو رشته زنجیر به صورت نیم حلقه آویزان است و بر حلقه‌های آن قفل‌هایی نصب می‌شود. این زنجیرها عموما فلزی هستند و تنها نمونه چوبی آن همین زنگوله و زنجیر است.
 
زایران معمولا هنگام ورود به زیارتگاه زنجیر را تکان می دهند و گاه بر آن بوسه می زنند. صدای ایجاد شده توسط این خود صدا، آمیخته ای از صدای زنگ چوبی و صدای حلقه های زنجیر چوبی است.
 
نکته مهم در ساختار این زنجیر و زنگوله چوبی اش یکپارچه بودن چوب آن ها است. حلقه های این زنجیر و زنگوله چوبی آن، نه جدا جدا، بلکه تماما از یک قطعه چوب واحد ساخته شده اند که در نوع خود جلوه ای از هنر نجاری و منبت کاری قدیم ایران را به نمایش می گذارد.
 
گفتنی است، زنگوله مکعبی است و چوبی که توی آن خالی شده و گوی چوبینی از همان چوب مکعب تراش خورده در داخل آن رها شده است. اندازه زنگوله 11در 11 سانتی متر است.

انتهای پیام/ص