امروز در تاریخ؛
از حرکت کاروان اسیران کربلابه شام تا تشکیل «کمیته دفاع ملی» در قم
حرکت کاروان اسیران کربلابه شام، هجوم ایادی رژیم پهلوی به حرم امام رضا(ع)، تشکیل «کمیته دفاع ملی» در قم، برگزاری کنگره جهانی بررسی قداست و امنیت حرم امن و ... از مهمترین رخدادهای تاریخی امروز است.
به گزارش مجله شبانه باشگاه خبرنگاران، امروز ۲ آذر ۱۳۹۲ خورشیدی برابر با ۱۹ محرم ۱۴۳۵ هجری و ۲۳ نوامبر ۲۰۱۳ میلادی است. مهمترین رخدادهای تاریخی امروز از این قرار است:
حرکت کاروان اسیران کربلا از کوفه به طرف شام (۶۱ ق)
پس از قضایای دلخراش کربلا، بنی اُمیه جنایتکار اُسرای اهل بیت را به عجلة تمام به طرف کوفه حرکت دادند. پس از توقّف اسرا در کوفه و گزارش ابن زیاد به یزید و صدور فرمان وی مبنی بر حرکت دادن اسرا به سوی شام، اسباب سفر شام را تهیه دیدند و اهل بیت سیدالشهدا علیه السلام از راه موصل به طرف شام حرکت دادند.
درگذشت استاد «مهدی خالدی» موسیقی‌دان معاصر (۱۳۶۹ ش)
استاد مهدی خالدی، موسیقی‌دان با سابقه و معاصر ایرانی، در سال ۱۲۹۸ ش در تهران به دنیا آمد. وی از کودکی به نواختن ویولن علاقمند بود، از این رو موسیقی را نزد استادان برجسته این هنر در تهران آموخت و از بدو تاسیس رادیو، همکاری خود را با آن آغاز کرد. هوش و استعداد استاد خالدی در یادگیری این هنر آن چنان زیاد بود که در مدتی کوتاه، نواختن تمام ردیف‌های موسیقی را فرا گرفت. وی یکی از مبتکران و آهنگسازان دوره جدید در موسیقی ایران بود و شیوه‌های نویی را در نواختن ویولون ابداع کرد که اکنون توسط نوازندگان و اهل فن، اجرا می‌شود. استاد خالقی سرانجام در دوم آذر ۱۳۶۹ در ۷۳ سالگی درگذشت.
هم پیمان شدن حضرات آیات بهبهانی و طباطبایی به منظور نیل به مشروطه (۱۲۸۴ ش)
انتشار عکس موسیونوژ بلژیکی مدیر کل گمرک ایران با لباس روحانیت شیعه در مجلس لهو و لعب، خشم مردم متدین و علما را برانگیخت. در این میان، کوبنده‌ترین و مؤثر‌ترین اعتراض از جانب سید عبداللَّه بهبهانی، عالم بزرگ تهران، مشاهده شد. مظفرالدین شاه در پی اعتراضات سهمناک بهبهانی، نامه‌ای به او نوشت و به برآوردن خواسته‌های وی تعهد سپرد اما در نهایت اقدامی نکرد. بر این اساس آیت‌اللَّه بهبهانی دعوت به همکاری از سوی آیت الله طباطبایی را مغتنم شمرد و دوم آذر ۱۲۸۴ش به منزل ایشان رفت و پس از مذاکره، هم‌پیمان و متّفق شدند که در مبارزه علیه استبداد و ظلم حکومت تا رسیدن به هدف اصلی یعنی مشروطه، از یاری یکدیگر باز نایستند. این نشست که به پیمان «سیدین سندَین» معروف شد، در تاریخ مشروطیت اهمیتی بس بزرگ یافت تا جایی که رشد نهضت مشروطه‌خواهی را به آن دو بزرگوار دانسته‌اند.
تشکیل «کمیته دفاع ملی» در قم در جریان جنگ جهانی اول (۱۲۹۴ ش)
پس از تجاوز ارتش روس به ایران در جریان جنگ جهانی اول و پیشروی تا نواحی اطراف تهران و انحلال مجلس شورای ملی، قرار شد شاه به اصفهان برود و پایتخت به آن شهر منتقل شود. اما پس از مذاکرات بسیار با نمایندگان روس و انگلیس نظر احمدشاه تغییر کرد و به اطلاع دربار رسید که قوای روس به پایتخت حمله نخواهند کرد. در این حال، عده‌ای از نمایندگان مجلس، روحانیان بلند پایه و تجار تهران، پایتخت را به قصد قم ترک کردند و در قم، کمیته دفاع ملی را تاسیس نمودند. در این حال فرمان جهاد علیه روس از طرف علما صادر شد و هیئتی مامور تدارک اسلحه گردید. در همین ایام، قوای جنگی روسیه، شهر ساوه را تصرف کرده، به سمت قم پیشروی کردند. اعضای کمیته دفاع ملی که قوای مهاجم را در پیش روی خود دیدند، به سرعت رهسپار اصفهان شدند و پس از چند روز توقف، به سمت کرمانشاه حرکت کردند. این کمیته در کرمانشاه، دولت موقتی تشکیل داد و به جنگ روس‌ها رفت. پس از چندین درگیری بین قوای روس و انگلیس با کمیته دفاع ملی، این کمیته مجبور شد جای خود را تغییر دهد و مدتی در قصر شیرین و موصل در عراق اقامت نموده، سرانجام به استانبول رفتند. این کمیته و دولت موقت در اردیبهشت سال بعد با نامی دیگر اعلام موجودیت کرد، اما سرانجام پس از پایان جنگ منحل شد.
درگذشت استاد دکتر «محمد حسن لطفی تبریزی» (۱۳۷۸ ش)
استاد دکتر محمدحسن لطفی تبریزی، مترجم آثار فلسفی و محقق بنام آثار افلاطون، در سال ۱۲۹۸ ش در تبریز به دنیا آمد. وی پس از گذراندن دروس ابتدایی و متوسطه راهی تهران شد و پس از اخذ لیسانسِ حقوق از دانشگاه تهران، مدرک دکترای خود را از آلمان گرفت و از سال ۱۳۲۹ تا پیروزی انقلاب اسلامی به وکالت پرداخت. دکتر لطفی تبریزی پس از آن، عمر خود را وقف خواندن و نوشتن و ترجمه آثار فلسفی نمود و با تسلطی که به زبان‌های آلمانی، انگلیسی و فرانسوی داشت، در زمره بهترین مترجمان آثار فلسفی قرار گرفت. وی در طی مدت نزدیک به چهل سال ترجمه آثار کلاسیک و متون اصلی فلسفه، آثار متعددی به وجود آورد که زندگی و آثار افلاطون، دوره آثار افلاطون، فرهنگ رنسانس و خاطرات سقراط از آن جمله‌اند. سرانجام استاد لطفی تبریزی در حالی که عمری را به خدمات ارزشمند علمی سپری کرده بود در دوم آذر ۱۳۷۸ ش در هشتاد سالگی بدرود حیات گفت و دربهشت زهرا آرمید.
درگذشت «غلامحسین درویش خان» استاد تار و موسیقی ایران (۱۳۰۵ ش)
غلامحسین درویش معروف به درویش‌خان، در سال ۱۲۵۱ ش در تهران به دنیا آمد. وی در یازده‌سالگی به دسته موزیک مدرسه دارالفنون وارد شد و جزء نوازندگان دسته مخصوص گردید. درویش‌خان چند مسافرت به انگلستان و روسیه برای پر کردن صفحه گرامافون انجام داد. او دارای طبعی لطیف و ذوقی سرشار بود. درویش، به سبب آشنایی با موزیک نظامی، در نوازندگی، تکنیکی خاص و بدیع داشت و با ابتکارات خود، موسیقی ایرانی را تا حدی از حالت یکنواختی خارج ساخت. او همچنین تصنیف‌ها و کنسرت‌هایی نیز برای کمک به مستمندان و آسیب‌دیدگان ترتیب می‌داد. درویش خان در موسیقی سنتی ایران تحولی ایجاد نمود. ضمن اینکه پیش درآمد را از نوآوری‌های وی در موسیقی می‌دانند. درویش خان سرانجام در ۲ آذر سال ۱۳۰۵ش در حالی که عازم منزلش بود، بر اثر تصادف با اتومبیل در ۵۴ سالگی درگذشت و در تهران مدفون گردید.
هجوم وحشیانه ایادی رژیم پهلوی به حرم مطهر امام رضا (ع) (۱۳۵۷ ش)
روز دوم آذر ۱۳۵۷، در مشهد تظاهرات آرامی از طرف مردم به وقوع پیوست و تظاهرکنندگان وارد صحن حرم امام رضا (ع) شدند. ناگهان نظامیان رژیم، مردم را به گلوله بستند و عده‌ای از مردم مبارز جان خود را از دست دادند. گلوله باران بارگاه مقدس حضرت ثامن الحجج (ع) خشم مردم را چندین برابر کرد و عکس العمل علما را به بار آورد.
برگزاری کنگره جهانی بررسی قداست و امنیت حرم امن در تهران (۱۳۶۶ش)
در حالی که کمتر از چهار ماه از وقوع جمعه خونبار مکه در نهم مرداد ۱۳۶۶ ش (۶ ذی حجه ۱۴۰۷ق) می‌گذشت، کنگره جهانی بررسی قداست و امنیت حرم امن الهی با حضور بیش از دویست تن از علما و متفکران اسلامی از سی و شش کشور جهان و تعدادی از شخصیت‌های علمی و سیاسی کشورمان درتهران برگزار شد. در این کنگره، موضوعاتی از قبیل قداست و امنیت حرم از دیدگاه قرآن و فقه اسلامی و قوانین و عرف بین المللی؛ رابطه متقابل حج و حرمتِ حرم، انقلاب اسلامی و حج در سال‌های گذشته و وظیفه امت اسلامی در حفظ و تقدس حرمت حرم، مورد بحث و بررسی قرار گرفت. همچنین در این کنگره، علاوه براعضای شرکت کننده، تعدادی از سازمان‌ها و احزاب اسلامی خارج از کشور نیز با ارسال تلگراف و پیام‌هایی، ضمن محکوم کردن کشتار زایران بیت اللَّه الحرام، از برگزاری این کنگره حمایت و استقبال نمودند.
درگذشت فهیمه راستکار، دوبلور و بازیگر سینما، تلویزیون و تئا‌تر ایرانی (۱۳۹۱ش)
فهیمه راستکار در سال ۱۳۱۱ در تهران‌زاده شد. او لیسانس خود را در رشتهٔ زبان فرانسه گرفت و بازی در تئا‌تر و فعالیت در دوبله را از نیمه دهه ۱۳۳۰ آغاز کرد. همچنین کار در سینما را از سال ۱۳۵۲ با فیلم «مغول‌ها» به کارگردانی پرویز کیمیاوی آغاز کرد. نجف دریابندری همسر او بود و در برخی آثار مانند کتاب مستطاب آشپزی با هم همکاری داشته‌اند. فهیمه راستکار پنجشنبه دوم آذر ۱۳۹۱ پس از گذراندن یک دوره بیماری طولانی در ۸۰ سالگی در منزل شخصی‌اش درگذشت.
درگذشت حسن بن بویه دیلمی، از امرای آل‌بویه (۳۶۶ ق)
حسن بن بویه ملقب به رکن الدوله دیلمی از امرای آل بویه بود. وی بر جنوب و غرب ایران حکومت می‌کرد. آل‌بویه از مشهور‌ترین خاندان‌های مسلمان ایران بودند که از سال ۳۲۰ ق بر بخش وسیعی از سرزمین ایران و عراق تا مرزهای شمالی شام حکومت می‌کردند. آل بویه اولین حکومت شیعی در ایران است. برخی از امرای این سلسله، خدمات قابل توجهی به علم و فرهنگ اسلامی کرده‌اند. آنان از ادیبان و فضلای زمان خود تجلیل کرده و وزرای خود را از میان دانشمندان برمی‌گزیدند. بیمارستان عضدی بغداد وده‌ها بیمارستان و مدرسه دیگر از آثار این سلسله است.
آغاز جنگ و محاصرهٔ بغداد توسط هلاکوخان مغول (۶۵۶ ق)
هلاکوخان مغول در اوایل ذی‌حجهٔ سال ۶۵۵ ق از راه کرمانشاهان عازم بغداد شد و پس از شکست طلایه داران لشکر خلیفهٔ عباسی از دجله گذشت و بغداد را به محاصرهٔ خود درآورد. لشکریان خلیفه در ابتدا از ظاهر بی‌اهمیت مغولان که هیچ سلاح سنگینی بر تن نداشتند و سوار اسب‌های کوچک بودند خوشحال شدند. اما همین که جنگ درگرفت، دریافتند که حریفان آنان بیش از آنچه تصور می‌رفت نیرومند می‌باشند. با یک حملهٔ سپاه مغول، قوای خلیفه از هم پاشید و شهر به تسخیر مغولان درآمد.
تولد «آنتونی ون دایک» نقاش برجسته بلژیکی (۱۵۹۹م)
سر آنتونی ون دایک (زادهٔ ۲۲ مارس ۱۵۹۹ – درگذشتهٔ ۹ دسامبر ۱۶۴۱) نقاش پرترهٔ بلژیکی زادهٔ آنتورپ بود که به یکی از نقاشان پیشروی دربار انگلستان بدل شد. او برای کشیدن پرتره‌های چارلز اول انگلستان و اسکاتلند، خانوادهٔ او و درباریانش که ظرافتی آرامش‌بخش در کشیدنشان به‌کار رفته بود به شهرت بالایی دست یافت و شیوهٔ نگارگری او در طول ۱۵۰ سال آینده به سبکی غالب در نقاشی پرترهٔ انگلیسی بدل گردید. ون دایک علاوه بر نقاشی پرتره در کشیدن سوژه‌های افسانه‌ای و موضوعات مربوط به کتاب مقدس نیز مهارت داشت و توانایی‌های ممتاز خود در طراحی را نیز به نمایش گذاشته بود. او را همچنین یکی از نوآوران مهم در نقاشی آبرنگ و قلم‌زنی به شمار می‌آورند.
قرار گرفتن پرچم ایران برای نخستین بار بر فراز قطب شمال (۱۹۵۱م)
تولد بوریس کارلوف بازیگر انگلیسی (۱۹۶۹-۱۸۸۷) م
بوریس کارلوف در کنار بلا لاگوسی، نام خود را به عنوان سلطان وحشت دههٔ سی به ثبت رساند. ولی باید توجه داشت که کارلوف از اواخر دههٔ ۱۹۱۰ بازی در فیلم‌ها را آغاز کرده بود و بی‌شک مهمترین عامل به اوج رسیدن او در ابتدای دههٔ ۳۰، بحران اقتصادی بود. کارلوف به همراه جیمز کاگنی، لاگوسی و زوج فراموش نشدنی آس‌تر و راجرز، بیش از دیگر بازیگران مدیون بحران اقتصادی بود. کارلوف با بازی در فیلم فرانکشتاین (جیمز ویل، ۱۹۳۱) بود که به شهرت رسید. فیلمی که جلو‌تر، ارتباط تنگاتنگ آن با بحران آن دورهٔ آمریکا را بررسی می‌کنیم. ولی کارلوف قبل از فرانکشتاین در یک فیلم مهم دیگر هم ایفای نقش کرده بود.
کشته شدن «فرناندو ماژِلان» دریانورد پرتغالی و پیشاهنگ استعمار (۱۵۲۱م)
فرناندو ماژلان، دریانورد پرتغالی در هفتم مه سال ۱۴۸۰م متولد شد و سفر بزرگ دریایی خود را از سال ۱۵۱۹م در ۴۹ سالگی با پنج کشتی آغاز کرد. ماژلان پس از رسیدن به سواحل امریکای جنوبی، تنگه‌ای را در جنوب این قاره کشف کرد که به نام خود او، تنگه ماژلان، نامیده شد.
برخی از رویدادهای امروز
۱۷۰۹: امپراتوری سوئد تجزیه و مناطقی از آن به لهستان، دانمارک و امیرنشین ساکسونی آلمان داده شد. سوئد در قرن ۱۶ با در دست داشتن همه منطقه اسکاندیناوی، بخش‌هایی از آلمان، لهستان، لیتوانی، فنلاند و روسیه سومین قدرت اروپا بود که بعدا در سه جنگ شکست خورد و به ۴۵۰ هزار کیلومتر مربع محدود شد و از آن پس راه مسالمت در پیش گرفته است.
۱۷۸۳: در لندن اعلام شد که در پی پیروزی انقلاب استقلال آمریکا تا آن روز، بیش از یکصد هزار تن از مهاجران انگلیسی ساکن مهاجر نشینان ۱۳ گانه که وفادار به کشور مادری بودند به انگلستان بازگشته و یا به مهاجرنشین کانادا نقل مکان کرده‌اند.
۱۹۳۰: الیجاه محمد در شهر دیترویت (ایالت می‌شیگان آمریکا) جمعیت «ملت مسلمان» را تاسیس کرد.
۱۹۴۰: دولت رومانی همانند سایر کشورهای اروپای شرقی از جمله مجارستان و بلغارستان به قدرت محور Axis Powers (آلمان و ایتالیا) پیوست. آن کشورها پس از شکست هیتلر متحد شوروی شدند و پس از انحلال پیمان ورشو، به عضویت «ناتو» در آمده‌اند و قاعدتا در آینده هم به یک قدرت وقت خواهند پیوست!
۱۹۴۶: ناوگان فرانسه بندرهای فونگ Hai Phong را در ویتنام گلوله باران کرد که طبق گزارش‌های متعدد، در این تیراندازی نزدیک به شش هزار ویتنامی کشته شدند. علت تیراندازی، ردّ استعمار فرانسه از سوی ویتنامی‌ها بود. پیش از تامین وحدت،های فونگ از بنادر ویتنام جنوبی بود.
۱۹۵۹: شارل دوگل رهبر وقت فرانسه خواستار وحدت اروپا شد و گفت که وقتی از اروپا سخن می‌گوییم هدفمان از اقیانوس اطلس تا کوههای اورال است و نمی‌توان روسیه را از نقشه اروپای متحد جدا ساخت و در غیر این صورت، اتحاد پایدار نخواهد ماند.
۱۹۸۰: ارزش طلا به بالاترین سطح خود تا این روز یعنی هر اونس ۸۵۰ دلار رسید. چند سال پیش از آن هر اونس طلا ۱۶۱ دلار بود.
۱۹۸۰: یک رشته زمین لرزه در جنوب ایتالیا، بیش از چهار هزار و هشتصد تن از ساکنان منطقه را بی‌جان ساخت.
۱۹۸۵: کماندوهای مصری در فرودگاه بین المللی جزیره «مالت» به یک هواپیمای مسافربر ربوده شده آن کشور که فرود آورده شده بود حمله بردند تا مسافران را نجات دهند که در زد و خورد آنان و هواپیماربایان ۶۰ تن و بسیاری از ایشان مسافران هواپیما کشته شدند. این هواپیما از آتن عازم مصر بود که در آسمان ربوده و به کشور مالت واقع در مدیترانه برده شده بود.
برای مشاهده مجله شبانه اینجا کلیک کنید
السلام علیک یا وارث آدم صفوة الله؛
متن و ترجمه زیارت وارث + صوت
در صحن علني مجلس/
شعرخواني عاشورايي مسعود پزشکيان به زبان آذري + فيلم
