به گزارش باشگاه خبرنگاران خوزستان؛ محمد آذركيش اظهار كرد: مجموعه مراسم محرم دزفول در کشور منحصر بفرد و سرشار از جذابیت‌های معنوی و گردشگری است که می‌تواند با استقبال سایر هموطنان روبه‌رو شود.
وي افزود: تاریخی بودن شهر دزفول و قدمت چندین قرن عزاداری در آن سبب شده که در ماه محرم جلوه‌های باشکوه و منحصر بفردی در جای جای شهر شکل بگیرد.
او بيان كرد: با وجود توسعه دزفول در دهه‌های اخیر در ایام محرم بافت تاریخی این شهر از شور و حال خاصی برخوردار است. هر محله بافت تاریخی دزفول با آداب و رسوم و نوع عزاداری اختصاصی خود که قرن‌ها هویت بومی و اسلامی شهر را در خود به نمایش می‌گذارد، فضایی ویژه و معنوی در ایام محرم به شهر دزفول می‌دهد.
آذركيش تصريح كرد: وجود شیدونه‌ها، نخل‌های نمادین چوبی، علم‌ها و سایر نمادهای عزاداری مردمان این دیار به همراه برگزاری مراسمی چون چوب‌زنی، رجز‌خوانی، چوب‌بازی، تعزیه، چلاب، سینه‌زنی و غيره در میان کوچه‌های آجری و تکیه‌های گرم و صمیمی در گذرهای بافت تاریخی دزفول شوری وصف‌ناشدنی از ارادت مردم مومن این شهر به سرور و سالار شهیدان به نمایش می‌گذارد و صحنه‌های بی‌بدلیلی خلق می‌كند.
دبیر انجمن دوستداران و پژوهشگران شهرستان دزفول خاطرنشان كرد: این تنوع و مراسم خاص دزفول علاوه بر جنبه‌های مذهبی و اعتقادی که دارد می‌تواند دستمایه فرهنگی ارزشمندی برای جذب گردشگران و هموطنان عزیز باشد. شور وصف‌ناشدنی دزفول در ایام محرم بسیاری از دزفولی‌های ساکن خارج شهر را از سایر نقاط کشور و خارج از کشور به این شهر می‌کشاند. فضای سنتی عزاداری شهر در کنار مراسم متنوع باعث شده که در برخی محلات دزفول حتی چند ماه قبل از محرم جلسات و تدارکات وسیعی برای باشکوه و منظم برگزار کردن این مراسم برگزار شود تا چنان که شایسته سوگواران حسینی است مقدمات کار فراهم شود.
وي توضيح داد: وجود تکیه‌های سنتی در جای جای محلات شهر که هر یک به طرز خاصی زینت داده شده‌اند همه جای شهر دزفول را عزادار امام حسین علیه السلام نموده و هر گوشه‌ای از شهر در عزای مظلومیت امام حسین (ع) و یارانش رنگ ماتم به تن كرده است. همچنین در روز تاسوعا و عاشورای حسینی بیش از 100 هیات عزادار از میان بافت تاریخی شهر عبور می‌كنند که بر تنوع و خاص بودن عزاداری‌ها در دزفول می‌افزایند.
او، با بيان اين نكته كه هر یک از نمادهای محرم در دزفول خود حکایتی غریب از غربت وقایع کربلا را روایت می‌کند، اظهار كرد: از نکات جالب توجه این که در برخی محلات دزفول مداحان به گویش محلی به مداحی می‌پردازند که نقش مهمی در حفظ هویت بومی شهر به عهده دارد. علاوه بر آن، از ویژگی‌های اختصاصی محرم دزفول نوای "مار رضويی» در عزاداری‌ها است.
آذركيش ادامه داد: مار رضويی يكي از ريشه‌هاي اصيل فولكور غنايي، آواز و آهنگ‌هاي دزفول است كه معمولا در دستگاه‌هاي موسيقي مختلف مانند همايون، ابوعطا، افشاري، چهارگاه، شور، نوا و ملودي‌هاي روح الارواح، مويه، چكاوك و غيره به اسامي كترا، قاسم‌آبادي، عبدالصمدي، اووازه، دَرزَچي و غيره اجرا مي‌شود. در خصوص سابقه این نوع عزاداری باید گفت که مار رضوي (مادر رضا) زن بيوه‌اي بوده كه تنها پسر و تنها مونس و نان‌آور و يادگار زندگي برباد رفته‌اش در عنفوان جواني طعمه امواج خروشان رودِ دز شده و مادر رضا از داغ و فراق او بقيه عمر خود را به بداههَ‌سرايي اشعار بومي سوزناك سپري مي‌كند و اين سوگ سرايي‌ها به مرور به بخشي از فرهنگ موسیقيايي بومي دزفول به خصوص در ایام محرم تبديل شد.
او گفت: از دیگر ویژگی‌های جالب وجود علم‌ها در شهر دزفول است. در این شهر از اوايل دهه محرم الحرام بيشتر افرادى كه نذر دارند و از سال‌ها پيش با توسل به عاشوراییان و خاندان عصمت و طهارت نذر كرده‌اند شروع به آرايش علم‌هايشان مى‌كنند.
دبیر انجمن دوستداران و پژوهشگران شهرستان دزفول يادآور شد: علم چوب عمودى بزرگى است که آن را با شال‌هاى سياه و گاه با شال‌هاى سبز يا سفيد تزيین می‌کنند. مراسم مختلفی با این گونه علم‌ها برگزار می‌شود. از جمله رسم بر اين است كه در روز عاشورا اين علم‌ها را به روى دست گرفته و به صورت برافراشته در كنار هيات‌هاى عزادار به سوى محل بقعه‌های متبركه، علم يراق يعنى (رقصاندن علم) مى‌كنند و سپس به همراه هيات‌هاى خود بازمى‌گردند. برخی نیز این علم‌ها را به صورت تزيین شده از ابتدای ماه محرم تا پایان ماه صفر در گوشه‌ای از خانه خود نگه‌داری می‌کنند.
وي اضافه كرد: همچنین رسم بر این است به علت شلوغى مسير عزادارى و ازدياد علم‌هاى كوچك و بزرگ كه گاهى اندازه‌هاى آن‌ها به 12 متر يا بيشتر مى‌رسد بعضى از علم‌داران صبح زود يعنى قبل از شروع عزادارى بر طبق سنت ديرينه علم‌ها را به طرف بقعه متبرکه امام‌زاده رودبند مى‌برند و برخی نیز در شب تاسوعا علم‌ها را روی شانه‌های خود تا این بقعه حمل می‌کنند و در آن جا مراسم خاصی با علم‌ها برگزار می‌شود. فلسفه علم این است که نماد پرچم و علم حضرت عباس عليه السلام است؛ علمی كه در سپاه اباعبدالله عليه‌السلام در دست داشته است. البته اين رسم رفته رفته تغيير يافته و پرچم يا علم در نزد مردم را شكل داده است.
آذركيش ادامه داد: در سال‌های اخیر رسم جدیدی با هدف گرامی‌داشت ایام سوگواری حضرت اباعبدالله الحسین علیه‌السلام به برنامه‌های محرم دزفول اضافه شده است. به مناسبت آغاز ایام محرم مراسم ویژه به اهتزاز در آمدن پرچم عزای حسینی در دزفول برگزار می‌شود. در این مراسم، پرچم عزای حسینی به ارتفاع 15 متر به صورت نمادین از آستانه علی مالک (ع) با همراهی هیات سینه‌زنی از عاشقان ابا عبدالله الحسین علیه السلام حرکت داده شده و در آستانه حضرت محمد بن جعفر (سبزقبا) علیه السلام طی مراسمی با همراهی هیات‌های مختلف عزاداری دزفول تحت عنوان هیات لبیک گویان برافراشته می‌شود.
او عنوان كرد: از دیگر رسم‌هایی که در دزفول در ایام محرم دیده می‌شود آراستن شیدونه است. شيدونه كه در زبان فارسي آن را شيدانه يا شيدان ذكر كرده‌اند حجله مانند و چهار طاقی با چهار گلدسته است كه از چوب و در ابعاد مختلف مي‌سازند و ديواره‌هاي داخل و بيرون آن را با تصوير و تمثیل‌هایی از ائمه آرايش مي‌دهند و نام‌های مختلفی چون شیدانه حضرت علی‌اصغر (ع) و شیدانه حضرت قاسم (ع) را بر آن می‌گذارند و در روزهای تاسوعا و عاشورا و بعضي هم از اول دهه ماه محرم آن را از محل خود بيرون مي‌آورند و در مسير عبور هيات‌هاي عزادار قرار مي‌دهند و از درون آن نان و حلوا و خرماي نذري كه از قبل تهيه كرده بودند به مردم و عزادارن مي‌دهند.
وي افزود: مهمترین شیدونه دزفول را می‌توان شیدونه امام رضا علیه‌السلام دانست که هر سال علاوه بر آراستن خود آن ماکتی از وقایع کربلا در کنار آن ساخته می‌شود.
دبیر انجمن دوستداران و پژوهشگران شهرستان دزفول بيان كرد: دیگر نماد سنتی دزفول نخل است که مانند شيدانه است با اين تفاوت كه برعكس شيدانه كه بالايش تقريبا صاف و تخت است بالاي نخل طاق گونه و مخروطي و هلالي است و از طرفي خيلي بزرگ‌تر و سنگين‌تر از شيدانه است و حمل و نقل آن خيلي مشكل است. ضمنا كلمه نخل وجه تسميه‌اي است از بالاي رسا و نخل قامتي رعنا جواناني چون ابوالفضل العباس (ع) و قاسم بن الحسن (ع) و در زبان فارسي به معناي تابوت‌واره‌اي است كه در عزاي امام حسين (ع) به ويژه در روز عاشورا توسط دسته‌هاي عزادار بر دوش مي‌گردانند.
آذركيش گفت: از دیگر ویژگی‌های مهم شهر دزفول در ایام محرم برگزاری نمایشگاه بزرگ تخصصي‌ترین موسسه فرهنگ عاشورا در کشور است که همراه با ارايه محصولات متنوع فرهنگی در این خصوص همراه است./س
