امروز در تاریخ؛
از شهادت اولین شهید محراب تا تصویب قانون نظارت بر مطبوعات
شهادت اولین شهید محراب، تصویب قانون نظارت بر مطبوعات، پایان جنگ دوم ایران و روس با شکست «عباس میرزا»، ولادت «شیخ بهایی»، اعلان جنگ انگلیس به ایران در پی تصرف هرات و ... از مهمترین رخدادهای تاریخی امروز است.
به گزارش مجله شبانه باشگاه خبرنگاران، امروز ۱۰ آبان ۱۳۹۲ خورشیدی برابر با ۲۶ ذی الحجه ۱۴۳۴ هجری و ۱ نوامبر ۲۰۱۳ میلادی است. مهمترین رخدادهای تاریخی امروز از این قرار است:
شهادت آیت اللَّه «قاضی طباطبایی» اولین شهید محراب توسط گروه فرقان (۱۳۵۸ ش)
آیت‌اللَّه سیدمحمدعلی قاضی طباطبایی در سال ۱۲۹۲ ش در تبریز دیده به جهان گشود. آیت‌اللَّه قاضی در سال ۱۳۳۱ ش به تبریز رفت و نمایندگی حضرت امام را عهده دار گردید. با شروع نهضت اسلامی در سال ۱۳۴۱ ش، مبارزات ایشان علیه رژیم پهلوی اوج گرفت و در این راه سختی‌های زندان، شکنجه و تبعید را به جان خرید. به ابتکار این مجاهد نستوه و دیگر یاران انقلاب بود که مراسم چهلم شهدای قیام ۱۹ دی ۱۳۵۶ قم، در ۲۹ بهمن آن سال در تبریز برگزار شد که در آن حماسه‌ای جاودان در تاریخ انقلاب اسلامی به ثبت رسید.
اعتراف ایتالیا به متجاوز بودن عراق (۱۳۶۶ ش)
در دهم آبان ۱۳۶۶ و در گرماگرم نبرد، وزیر وقت امور خارجه ایتالیا که ریاست شورای امنیت سازمان ملل را بر عهده داشت، طی یک میزگرد سیاسی تلویزیونی، عراق را آغازگر جنگ معرفی نمود و کوتاهی شورای امنیت را در برخورد با عراق برشمرد. وی در این میزگرد گفت: ایرانی‌ها حاضرند یک کمیسیون بین‌المللی، آغازگر جنگ را معرفی کند و هیچ تردیدی نیست که اولین حمله از سوی عراقی‌ها انجام شده است. این واقعیت که تحولات جنگ، تنها زمانی که صدور نفت به مخاطره افتاد، مورد توجه افکار عمومی قرار گرفت برای دنیای متمدن امروز، یک ننگ است.
اعلام بی‌طرفی ایران در جریان جنگ جهانی اول (۱۲۹۳ ش)
از حوادث مهم در دوره زمامداری کابینه میرزا حسن‌خان مستوفی‌الممالک صدر اعظم احمد شاه قاجار، آغاز جنگ جهانی اول بود. گسترش جنگ بر وضع داخلی همه کشورهای جهان، به ویژه ایران که از موقعیت استراتژیک و سیاسی خاصی برخوردار بود تاثیرنهاد. از این رو، دولت مستوفی الممالک که هجده روز پس از شروع جنگ جهانی اول، تشکیل شده بود پس از تصویب مجلس شورای ملی، برای صیانت مملکت از هر گونه حادثه‌ای، بی‌طرفی ایران در جنگ جهانی اول را در دهم آبان ۱۲۹۳ ش برابر با ۱۲ ذی‌حجه ۱۳۳۲ ق مطابق با اول نوامبر ۱۹۱۴ م اعلام کرد. وی طی بخشنامه‌ای از تمام ماموران دولت خواست که فرمان را به مورد اجرا گذارند و کاری خلاف بی‌طرفی انجام ندهند.
تصویب قانون نظارت بر مطبوعات (۱۳۰۱ ش)
پالایشگاه آبادان دچار حریق و آتش سوزی شد در جریان این حادثه سه نفر مقتول و عده زیادی مجروح شدند (۱۳۵۶ ش)
تولد «علی بن یوسف آمِدی» فقیه وادیب برجسته (۵۵۹ ق)
ابوالفضایل علی بن یوسف آمِدی، فقیه وادیب برجسته در شهر آمِد عراق متولد شد. پس از تحصیل مقدمات علوم در زادگاه خود، به بغداد رفت و فقه، اصول فقه، ادبیات و ریاضیات را نزد عالمان و فقیهان بزرگ زمان فرا گرفت. ابوالفضایل آمِدی، اشعاری دلنشین و پرمحتوا نیز سروده است. بیشتر سال‌های عمر او، صرف تدریس علوم اسلامی و پرورشِ دانش‌پژوهان مسلمان صرف گردید و سرانجام در چهل و نه سالگی در زادگاه خود درگذشت.
پایان جنگ دوم ایران و روس با شکست «عباس میرزا» ولیعهد فتحعلی شاه قاجار (۱۲۴۲ ق)
عهدنامهٔ گلستان که در پی شکست ایران از روسیه در جنگ اول دو کشور به امضا رسید، مرز بین ایران و روسیه را به درستی معین نکرده بود. از این رو نارضایتیِ مردمِ نَواحیِ ایرانیِ تَمَلُّک شده توسط روس‌ها، باعث شد که شعلهٔ جنگ، بار دیگر فروزان شود. در ابتدا، پیروزی باقوای ایران بود، ولی بعد‌ها، نیروهای روسی، ضربات سختی وارد آورده و بر اثر خیانت و نیز بدگویی بعضی از افراد، سپاه ایران شکست را پذیرا شد. تسخیر قلعهٔ عباس آباد توسط روس‌ها، امید ایران را به یأس تبدیل کرد و خواهان صلح گردید. پس از آن قرارداد ترکمانچای منعقد شد که به مراتب از عهدنامهٔ گلستان شوم‌تر بود. به موجب این قرارداد، ولایات وسیعی از ایران به روسیه الحاق گردید و امتیازات فراوانی به این دولت تعلق یافت.
وفات عالم جلیل «غلامرضا یزدی کوچه بیوکی» (۱۳۷۸ ق)
آیت‌اللَّه حاج شیخ غلامرضا یزدی در مشهد به دنیا آمد و در ده سالگی برای تحصیل به اصفهان رفت. سپس راهی نجف اشرف گردید و از محضر عالمان گرانقدری همچون آخوند خراسانی و علامه محمد کاظم یزدی استفاده نمود. در سال ۱۳۲۵ ق به یزد رفت و به ادای تکالیف دینی و ترویج احکام اسلام اشتغال ورزید. آن عالم ربانی، منبر و وعظی مؤثر داشت و در نفوس مردم تاثیری ژرف و احترامی عمق بر جای می‌گذاشت.گاه با پای پیاده به روستاهای اطراف می‌رفت و به ارشاد و تعلیم روستائیان می‌پرداخت. کتاب مفتاح علوم القرآن از آثار ایشان می‌باشد.
رحلت حکیم و فیلسوف شهیر «سیدمحمدکاظم لواسانی» معروف به «عصّار» (۱۳۹۴ ق)
سیدمحمدکاظم حسینی لواسانی تهرانی معروف به عصار تحصیلات خویش را در ایران و نجف گذراند و در محضر استادانی چون آخوند خراسانی و سیدُالسّالکین احمد تهرانی حائری، به مدارج عالی اجتهاد رسید و مدت ۱۴ سال درنجف به تدریس مشغول بود. از علامه عصّار به ملاصدرای زمان نام برده شده است. علامه عصّار پس از بازگشت به تهران مامور تدوین قانون مدنی ایران گشت. از این عالم روشنفکر، آثار ارزشمندی چون تفسیر فاتِحَةُ الْکَتاب، رساله‌ای در وحدت وجود، رساله‌ای در جبر و اختیار، رساله‌ای در بداء و کتاب تَذْکِرَةُالْمُتَّقین به جای مانده است. سیدمحمد کاظم حسینی لواسانی تهرانی، این استاد و فیلسوف بزرگ شرق در شب پنج‌شنبه برابر با ۱۹ دی ۱۳۵۳ شمسی دار فانی را وداع کرد و در مقبره ابوالفتوح رازی در ری مدفون گردید.
ولادت دانشمند برجسته «بهاءالدین عاملی» معروف به «شیخ بهایی» (۹۵۳ ق)
شیخ بهاءالدین محمد عاملی معروف به شیخ بهایی در سال ۹۵۳ قمری در بعلبک لبنان به دنیاآمد. شیخ بهایی در بسیاری از علوم مانند هیئت، نجوم، ریاضیات، تفسیر قرآن، فقه، اصول، علم حدیث، ادبیات فارسی و عربی، طب و مهندسی متبحّر بود و در تمامی آن‌ها کتبی را به رشتهٔ تحریر در آورد. وی اولین کسی است که یک دوره فقه غیر استدلالی به زبان فارسی نوشت. از صفات بارز شیخ بهایی بی‌اعتنایی به دنیا و دوری از ریاکاری است که با وجود داشتن مقامات بالای علمی و مناصبی چون شیخ‌الاسلامی، به سوی علایق مادی گرایش پیدا نکرد. از شاگردان او می‌توان به ملاصدرا، ملامحمد تقی مجلسی و محقق سبزواری اشاره نمود. شیخ بهایی ده‌ها اثر ارزنده از خود به جای گذاشته است که: کشکول، اسرارُالبلاغه، اِثنی عَشَریّات خَمْس، اَربعین حدیثاً، جامع عباسی، عینُ الحیوة، بحرالحساب و... از آن جمله‌اند. آثار علمی و مهندسی شیخ بهایی را می‌توان در جای جای اصفهان مشاهده نمود. شیخ بهایی در ۱۲ شوال ۱۰۳۰ قمری پس از یک بیماری چند روزه به سرای باقی شتافت و در مشهد مقدس به خاک سپرده شد.
اعلان جنگ انگلیس به ایران در پی تصرف هرات توسط شاه قاجار (۱۸۵۶ م)
هنگامی که انگلستان در سال ۱۸۵۶ م درگیر جنگ کریمه در اروپا بود، ناصرالدین شاه قاجار، به تحریک و تشویق روس‌ها که در جنگ کریمه با انگلیسی‌ها درگیر شده بودند به هرات لشکرکشی کرد و با استفاده از گرفتاری انگلیس این شهر را در اول نوامبر ۱۸۵۶ م به تصرف خود در آورد. دولت انگلیس در همان روز که هرات به تصرف نیروهای ایران درآمد، به ایران اعلان جنگ داد. بلافاصله هشت کشتی جنگی انگلیس با تعدادی کشتی‌های بخاری و بادی به حرکت در آمده و در چهارم دسامبر همان سال، بنادر و جزایر ایران را در خلیج فارس مورد حمله قرار دادند. در نتیجه تا پایان سال، جزیره خارک و بندر بوشهر به تصرف نیروهای انگلیسی در آمد و در ژانویه سال ۱۸۵۷ م، سربازان انگلیسی و هندی با پیشروی در داخل خاک ایران، تا ناحیه کرمان پیش رفتند. ناصرالدین شاه که از عاقبت کار بیم‌ناک شده بود، با اعزام نماینده‌ای به پاریس، خواستار می‌انجی‌گری فرانسه در این زمینه گردید.
اعلان جنگ روسیه به امپراتوری عثمانی در آغاز جنگ جهانی اول (۱۹۱۴ م)
انقراض امپراتوری اتریش - مجارستان و اعلام نظام جمهوری در اتریش (۱۹۱۸ م)
امپراتوری اتریش - مجارستان که در نیمه دوم قرن نوزدهم میلادی شکل گرفته بود تا قبل از جنگ جهانی اول، امپراتوری عظیم و مقتدری را در اروپا ایجاد کرد و گسترش زیادی نمود. اما پس از پایان جنگ جهانی اول، کشورهای فاتح به عنوان غرامت شکست، امپراتوری اتریش - مجارستان را به سه کشور اتریش، مجارستان و چکسلواکی تجزیه کردند و به دنبال آن در اول نوامبر سال ۱۹۱۸ رژیم جمهوری در اتریش حاکم گردید. در دهم سپتامبر ۱۹۱۹ پیمان سن - ژرمن بین متفقین جنگ جهانی اول و اتریش به امضاء رسید و بر اساس آن سرزمین اتریش به اندازه فعلی آن تقلیل یافت و از باقی مانده آن، علاوه بر شکل‌گیری کشورهای مجارستان، لهستان و چکسلواکی، بخش‌هایی نیز به ایتالیا و رومانی داده شد.
لغو نظام سلطنتی در ترکیه توسط «آتاتورک» پس از انقراض دولت عثمانی (۱۹۲۲ م)
با پایان جنگ جهانی اول و ضعف و اضمحلال دولت عثمانی، هم‌چنین به دنبال قدرت گرفتن مصطفی کمال پاشا معروف به آتاتورک در ترکیه، وی درصدد برآمد تا به نحوی، نظام پادشاهی و خلافت عثمانی را سرنگون سازد. ولی الغاء رژیم سلطنتی در ترکیه که با مذهب پیوند خورده بود، چندان سهل نبود. مصطفی کمال برای حل این مسئله، در ابتدا مقام سلطنت وخلافت مسلمین را از هم جدا کرد و در اول نوامبر ۱۹۲۲ م ضمن الغاء رژیم سلطنتی، مقام خلافت را به عنوان یک مقام مذهبی تشریفاتی حفظ نمود. این امر فراهم شدن زمینه سقوط امپراتوری شش‌صد ساله عثمانی را تسریع بخشید و با سقوط آن، نظام جمهوری سکولار در ۲۹ اکتبر ۱۹۲۳ م بر سر کار آمد.
اعلام موجودیت سازمان آزادی بخش الجزایر در قاهره (۱۹۵۴ م)
سرزمین اسلامی الجزایر در طی سال‌های سده نوزدهم میلادی، عرصه درگیری‌های گسترده‌ای بین استعمارگران فرانسوی و مجاهدان مسلمان الجزایر بود. پس از پایان جنگ جهانی دوم و تضعیف استعمار فرانسه، گروهی از مبارزان استقلال‌طلبِ الجزایری به رهبری احمد بن بلا، سیاست‌مدار برجسته این کشور، در اول نوامبر ۱۹۵۴ م، نهضت آزادی‌بخش الجزایر را تأسیس کردند و با انسجام بیشتری به مبارزات ضداستعماری خود ادامه دادند. از این پس، جنگ‌های استقلال الجزایر وارد مرحله جدیدی شد و طی هشت سال پس از آن، صد‌ها هزار نفر از انقلابیون و مخالفان استعمار در الجزایر توسط فرانسویان کشته شدند. این مبارزات در نهایت به نتیجه رسید و سرانجام در پنجم ژوئیه ۱۹۶۲ م، استقلال الجزایر به دست آمد. با پیروزی مبارزان این کشور، الجزایر پس از نزدیک به یک‌صد و سی سال استعمار این سرزمین، استقلال خود را بازیافت.
آغاز عملیات متوسط محرم (۱۳۶۱ ش)
بعد از عملیات رمضان در ۲۳ تیرماه ۱۳۶۱، دشمن بعثی پی برده بود که ایران تلاش دارد که هر چه بیشتر خود را به شهر بصره نزدیک کند تا در موقع لزوم، گلوگاه عراق را از این نقطه بفشارد. بدین منظور، صدام تمامی امکانات اقتصادی و نظامی خود را به کار گرفت تا از این نقطه حساس دفاع کند. زمانی که ایران علی‌رغم نفوذ موفق به خاک عراق و بنا به مصلحت، اقدام به تثبیت مواضع نمود، عراق و حامیان آن‌ها با راه انداختن تبلیغات وسیع اعلام کردند که ایران دیگر قادر نیست حمله‌ای صورت دهد.
برخی دیگر از رویدادهای امروز
۱۶۰۴: تراژدی «اتلّو» کار شکسپیر برای نخستین بار در کاخ «وایت هال» روی صحنه آمد.
۱۸۹۴: در پاریس اعلام شد که دکتر «روکس» فرانسوی پس از تجربه بسیار، واکسن دیفتری را در آزمایشگاه ساخته است.
۱۹۳۶: میان المان و ایتالیا یک پیمان اتحاد منعقد شد که موسولینی رهبر وقت ایتالیا آن را «محور» عنوان داد. طبق این پیمان، دو دولت متعهد شده بودند که در مساعی نظامی به یکدیگر کمک کنند.
۱۹۳۹: برای نخستین بار به منظور اصلاح‌نژاد حیوانات، تلقیح مصنوعی انجام گرفت و سپس عمومی شد. تلقیح مصنوعی نخست روی خرگوش آزمایش شده بود.
۱۹۵۵: یک هواپیمای مسافربر شرکت «یونایتد» آمریکا بر فراز ایالت کلرادو براثر انفجار یک بمب ساعتی که در جامه‌دان یک مسافر کارگذارده شده بود سرنگون شد و همه سرنشینانش کشته شدند.
برای مشاهده مجله شبانه اینجا کلیک کنید
هفته پانزدهم لیگ برتر فوتبال؛
ماموریت پایانی کریم باقری در قامت سرمربیگری پرسپولیس/ جدال کویر نشینان برای رسیدن به رتبه پنجم
سخنگوی قوه قضاییه:
بابک زنجانی آزاد نشده است/ اگر «ترانه علیدوستی» ادعایی دارد شکایت کند
اطلاعیه مهم دادگستری کل استان مازندران
شناسایی مرد هزارچهره در ساری/ شاکیان به دادگستری مازندران مراجعه کنند