به گزارش مجله شبانه باشگاه خبرنگاران، گندم بریان یا گندم برشته یا همان ریگ سوخته! منطقه‌ای پوشیده از گدازه‌های بازالتی سیاه رنگ. بهترین زمان مسافرت به گندم بریان از اواخر مهرماه تا اواسط فروردین است.

اول از همه به سراغ مسیر‌های دسترسی منطقه برویم.

گندم بریان در غرب دشت لوت قرار دارد. اگر خواستید به گندم بریان بروید ابتدا باید وارد استان کرمان بشوید. شهداد که در مطلب گذشته به آن اشاره کردیم در شمال شرقی این استان قرار دارد. فاصله شهداد تا مرکز استان یعنی شهر کرمان 90 کیلومتر است.

خود شهداد جاذبه‌های گردشگری فراوانی دارد که دیدن همه آنها یکی دو روزی طول می‌کشد. اگر به شهداد رفتید حتماً نوشیدن شربت کاشکیلو را تجربه کنید. شربتی که از شکوفه‌های نخل منطقه درست می‌شود. بعد از عبور از شهداد باید به سمت نهبندان حرکت کنید. در مسیر راه از روستای تکاب شکالی عبور می‌کنید.


مسیر پر از درختان گزی است که در زبان محلی به آنها «نبکا» گفته می‌شود و البته برای جلوگیری از آسیب شن‌های روان کاشته شده‌اند. این درختچه‌ها تا روستای ده‌سیف به چشم می‌خورند. برخی از آنها ارتفاع زیادی دارند. محلی‌ها می‌گویند بلند‌ترین نبکای جهان در روستای کریم‌آباد شهداد با 15 متر بلندی قرار دارد.

هر چقدر که جلوتر بروید از تراکم گز‌ها کاسته می‌شود. 5 کیلومتر پس از ده سیف که 30 کیلومتری شهداد می‌شود دیگر از درختچه‌های گز هم خبری نیست و دیگر تا چشم کار می‌کند کویر در منظره چشمانتان قرار می‌گیرد. به یاد داشته باشید که در کیلومتر 45 مسیر از جاده اصلی خارج و وارد یک مسیر قديمی شوید. این مسیر در سابق محل تردد کاروان‌های شتر بوده است و البته تا همین اواخر کامیون‌های حمل بار هم از آن عبور می‌کرده‌اند.

در این مسیر باید با سرعت کم رانندگی کنید. پس از عبور از شهر خیالی کلوت‌ها و رود شور می‌توانید راهی گندم بریان شوید. فاصله کلوت‌های شهداد تا خود این شهر 40کیلومتر است. گندم بریان تا شهداد 80 کیلومتر فاصله دارد و منطقه در شرق رود بیرجند واقع شده است. کلوت‌های شهداد را که ترک کنی از دور دست تل بلند سیاه رنگی را به چشم می‌بینی که همان تل معروف گندم بریان است. نرسیده به گندم بریان تخم‌مرغ‌هایی از جنس نمک را به چشم می‌بینید. اینجا به رود شور نزدیک است و بر اثر گرمای هوا تبخیر سرعت بالایی دارد.


با تبخیر آب، نمک بر جای مانده است و به مرور زمان آب در ستون‌های ایجاد شده بالا آمده است و با تبخیر بر ارتفاع نمک افزوده شده است و در نهایت نمک‌ها به صورت گنبد‌های تخم‌مرغي کوچک درآمده است. توجه کنید کمی آنسوتر از این پدیده زیبا بستر رودخانه شور قرار دارد. بستر رودخانه سفید رنگ و پوشیده از نمک است.

اگر بخواهید از بستر رودخانه بگذرید باید خیلی دقت کنید. در برخی نقاط ضخامت نمک کم و بستر باتلاقی شکل است. کوچک‌ترین بی‌احتیاطی باعث می‌شود لاستیک ماشین در باتلاق فرو برود. رود شور تنها رود دائمی است که در اعماق کویر لوت جریان دارد و در طول سال پر آب است. این رود از کوه‌‌های شمال غرب بیرجند سرچشمه می‌گیرد و 200 کیلومتر مسیر پر پیچ و خم را در کویرلوت می‌پیماید و سرانجام به کوه نمک سریا و معدن نمک شهداد ختم می‌شود.

آب این رودخانه بسیار شور است . چاله مرکزی گندم بریان چیزی در حدود 480 کیلومتر مربع مساحت دارد. دشت تپه‌ای که 10 کیلومتر عرض و 48 کیلومتر طول دارد.

سطح آن پوشیده از گدازه‌های بازالتی سیاه رنگ است. علت نامگذاری منطقه به گندم بریان آن است که در قدیم این مسیر، مسیر عبوری کاروان‌هایی بوده که بار آنها گندم بوده است. به علت گرمای شدید هوا در این منطقه صاحبان گندم مشاهده می‌کردند که محموله شتر‌های آنها برشته می‌شده است. به همین دلیل به این منطقه گندم بریان گفته می‌شود.

گندم بریان به «ماه کره زمین» هم معروف است. اگر از سمت شهداد به گندم بریان بروید از قسمت جنوبی آن وارد منطقه می‌شوید. در این قسمت پستی و بلندی زیادی به چشم نمی‌بینید. اندکی بیش از 400 متر ارتفاع از سطح دریا است. برخی گندم بریان را گرم‌ترین منطقه ایران و جهان معرفی می‌کنند. اما برخی دیگر از طبیعت گردان و همچنین کارشناسان از جمله دکتر کردوانی معتقدند این لقب در اختیار منطقه‌ای به نام گودیز در جنوب شرقی دشت لوت است که البته فاصله چندانی هم با گندم بریان ندارد.

در گندم بریان می‌توانید اشکال عجیب و غریب از سنگ‌های عمدتاً سیاه رنگ را به چشم ببینید و با رؤیا پردازی در مورد شکل آنها سرگرم بشوید. سنگ‌هایی شبیه سر یک اسب یا شیر! گفته می‌شود گندم بریان دارای سه دهانه آتشفشانی بوده است که زمانی فعال بوده‌اند. با این وجود می‌توان حدس زد سنگ‌های پراکنده اطراف، ناشی از فعالیت این سه دهانه و پرتاب گدازه‌ها از آنها به بیرون است.

به دلیل گرمای زیاد منطقه بخصوص در فصل تابستان خیلی‌ها معتقدند گندم بریان و محیط اطرافش بخصوص کویر لوت فاقد پوشش جانوری است. اما بد نیست بدانید اخیراً یک گونه خزنده نادر برای نخستین بار در گندم بریان دیده شده است. این خزنده آگامای سر وزغی است که در ۶ کیلومتری جنوب گندم بریان مشاهده شده است. همچنین حشراتی چون بید، پروانه و عنکبوت را نیز در تمام فصول سال می‌توانید در گندم بریان ببینید. مانتودا از خانواده حشرات، گربه شنی و موش دو پا نیز از دیگر جانوران گندم بریان است.