به گزارش مجله شبانه باشگاه خبرنگاران، وقتی از اتوبان قم-کاشان به سمت نیاسر منحرف می‌شوید چهره منطقه به ناگاه عوض می‌شود. کویر و بیابان و جاده کفی و کسل‌کننده جای خود را به کوه و باغ و سبزی و جاده‌های پیچ در پیچ کوهستانی می‌دهد. پس از طی 20 کیلومتر، دشتی وسیع با درختان رنگارنگ نظرتان را جلب می‌کند که در میان آن کوهی بلند و صخره‌ای همچون نگاهبان دشت جلوه گری می‌کند.

باغشهر کهن نیاسر درست در دامنه‌ها و گرداگرد این کوه زیبا و آرمیده بر تالار کوه به مهمانان خود خوشامد می‌گوید. نیاسر از جمله شهر‌های سرسبز و تاریخی کاشان به شمار می‌آید که در میان جاذبه‌‌های طبیعی ایران، ‌جایگاه خاصی دارد.

این شهر کوچک و زیبا با موقعیت خاص کوهستانی خود باعث شده که بافت پوششی و آب و هوایی متفاوتی از دیگر نقاط کاشان داشته باشد.

آنقدر که لطافت هوا و سرسبزی این منطقه هر ساله چه در فصل گرما و چه بهار و پائیز، افراد بسیاری را از شهر‌های اطراف بویژه قم و کاشان و ساوه به سمت خود می‌کشاند. نیاسر مجموعه‌ای از آثار ارزشمند و تاریخی است. باغ زیبای تالار، مشرف به شهر نیاسر بوده و بنای این باغ متعلق به دوره صفویه است.

آتشکده نیاسر و بنای چارتاقی، تاریخی چند هزار ساله دارد و آن را به اردشیر بابکان نسبت می‌دهند. چشمه اسکندر که از قدیمی‌‌ترین چشمه‌‌های شناخته شده در ایران است، پس از طی مسیری طولانی از میان باغ تالار گذشته و آبشار زیبای نیاسر را تشکیل می‌دهد. همچنین غار نیاسر معروف به غار رئیس نیز به دوره پارتیان منسوب بوده و شهرت بسیاری دارد.

مجموعه آثار تاریخی و طبیعی نیاسر روی سطح وسیعی از دنباله تالارکوه قرار گرفته که با دیواره‌ای سنگی به ارتفاع حدود 300 متر، مشرف به منطقه نیاسر خودنمایی می‌کند. آبشار نیاسر در ابتدای مجموعه تاریخی این شهر واقع شده و دامنه‌‌های آن از گیاهان سرسبز و زیبایی پوشیده شده است.

این آبشار مهم‌ترین جاذبه طبیعی این دیار به شمار می‌رود. مبدا و پشتوانه این همه نشاط و سرسبزی بی‌شک آب نیکی است که به چشمه اسکندر معروف شده و از قدیمی‌ترین چشمه‌های شناخته شده و مکتوب دنیا محسوب می‌شود.


نیاسر تاریخ خود را مدیون این چشمه است. بهره‌مندی این شهر از آب فراوان، آن هم در بخش‌های خشک و کویری کشور موهبتی بود که زندگی شهری و تاریخ و تمدن را به نیاسر آورد. تاریخ این منطقه به واسطه آب چشمه نیاسر بسیار کهن و ناشناخته است تا جایی که بعدها، وقتی باستان‌شناسان این شهر را کند و کاو می‌کردند، در هر گوشه‌ای از نیاسر به قبر‌های تاریخی و آثار و شواهد باستانی می‌‌رسیدند که هر کدام شکل و شمایل خاص خود را داشتند و نشان می‌دادند صاحبان این قبر‌ها در دوره‌های مختلف و با آداب و رسوم مختلفی دفن شده‌اند. این تنوع تاریخی نشان از ارزش کهن این منطقه دارد.

وارد نیاسر که شدید بهتر است به کمک تابلو‌های راهنما به بالا‌ترین نقطه آن که باغ تالار نامیده می‌شود بروید، درختان بلند و جوی‌های آب و محل‌های استراحت این باغ به شما مهلت می‌دهد که خستگی به‌در کرده و برای دیدن زیبایی‌های نیاسر آماده شوید. در کنار باغ و کوشک تالار می‌توانید به دیدن چارتاقی زیبای نیاسر بروید.

این چارتاقی سالم‌‌ترین و یکی از زیبا‌ترین چارتاقی‌ها است که از اواخر دوره اشکانی یا اوایل دوره ساسانی به جا مانده است. یعنی چیزی حدود 2500 سال قدمت دارد.

طبق تحقیقات انجام شده این بنا، به عنوان یک تقویم آفتابی یا شاخص اندازه‌گیری زمان با استفاده از تغییرات میل خورشید، عمل می‌کرده است و دقت محاسبات تقویمی در این چارتاقی در بین دیگر تقویم‌های آفتابی دنیا بی‌نظیر است و نشان دهنده توانایی‌های علمی نیاکان ماست. این بنا علاوه بر تقویم نجومی کارکرد‌های دیگری مانند آتشکده نیز داشته است.

لازم به ذکر است بیش از 25 نمونه از این دست چارتاقی‌ها و بیش از 30 نمونه شبه چارتاقی که اکثراً مربوط به دوران ساسانی هستند در کشورمان گزارش شده‌اند که هر کدام نیاز به تحقیق و پژوهش بیشتری دارند. در گوشه پائینی باغ غاری بی‌نظیر دیده می‌شود که به غار رئیس معروف است.


با کمی پله نوردی به آبشار بسیار زیبای نیاسر می‌رسید که شکوه ریزش آب و فضای هیجان انگیز آن، نشاط و شادابی را به هر رهگذری عرضه می‌کند. در دامنه‌های این آبشار 30 متری، بوته‌های سرسبز گیاهی از جمله گیاه پرسیاوشان دیده می‌شوند که زیبایی آبشار را چندین برابر کرده‌اند. در گذشته‌های دور در کنار این آبشار آسیابی قدیمی و حمامی تاریخی وجود داشته که با شیوه بخصوصی کار می‌کرده است. در این حمام، آب از آبشار به وسیله کول‌‌های گلی به داخل حوضچه‌ها منتقل شده و از آنجا به داخل حمام هدایت می‌شدند.

سوخت این حمام هیزم بوده و ورودی هشت ضلعی آن به وسیله دالان‌‌هایی از بیرون حمام جدا می‌شده است. آسیاب آبی هم به وسیله آبی که از آبشار به پائین ریخته می‌شد به گردش در می‌آمد و گندم و جو را برای اهالی منطقه آسیاب می‌کرده است.

البته لازم به ذکر است در این شهر کوچک و باستانی نیز می‌توانید سر و کله هتل و کافی شاپ و رستوران‌های مجهز را هم ببینید که به هر حال لازمه زندگی امروزی شده‌اند.

در انتهای سفر بهتر است که به دیدن نیاسر اکتفا نکنید و در ادامه جاده به محل‌های زیبایی چون مشهد اردهال و نراق و دلیجان و غار چال نخجیر و آبشار گیسو هم سر بزنید.