در گفتگوی تفصيلي با باشگاه خبرنگاران مطرح شد
مسئول کنترل قيمت‌گذاري اراضي و املاك چه كسي است؟
يك وكيل دادگستري گفت: قیمت عادله اراضي يا ساختمان‌ها و املاک و خسارت مربوطه از طريق توافق دستگاه‌هاي اجرایي و صاحبان و مالكان آن تعيين ميشود.
نحوه تعيين قيمت اراضي و املاك و جبران خسارت به صورت قیمت عادله اراضي و اينکه چه نهادي مسئول کنترل اين قيمت‌گذاري‌ها است محور گفتگوي تفصيلي خبرنگار باشگاه خبرنگاران با "سيد‌علي شاه‌صاحبي" وکيل دادگستري را تشکيل داد که متن اين گفتگو را در زير مي‌خوانيد.باشگاه خبرنگاران: در صورت عدم وجود توافق بين دستگاه دولتي و مالك چه راه حلي مي‌توان اتخاذ كرد؟
شاه صاحبی: در اين حالت بهاي عادله توسط هيأتي مركب از سه نفر از كارشناسان رسمي دادگستري تعيين ميشود.
باشگاه خبرنگاران: نحوه انتخاب كارشناسان رسمي دادگستري به چه صورت است؟
شاه صاحبی: يك كارشناس از سوي دستگاه اجرايي متقاضي تملك و خريد، و يك نفر از سوي مالك و نفر سوم با تراضي طرفين انتخاب ميشود و اگر براي معرفي كارشناس سوم هر يك از طرفين خودداری نمايند، با معرفي دادگاه محل وقوع ملك انتخاب ميشود و نظر اكثريت اين سه نفر در تعيين بهاي عادله قطعي و لازم الاجرا است.
باشگاه خبرنگاران: كارشناسان براي تعيين بهاي عادله چه ملاكي دارند؟
شاه صاحبی: ملاك تعيين قيمت اراضي و املاك بهاي عادله روز بر مبناي قيمت اراضي و ساختمان‌ها و تأسيسات مشابه در حوزه عمليات طرح، بدون در نظر گرفتن تاثير پروژه مذكور در قيمت آن‌هاست چرا كه وجود و تاسيس ساختمان‌هاي دولتي و تاسيسات عمومي عمدتاً به صورت مثبت يا منفي بر قيمت ساير اراضي و املاك مجاور اثرگذار است.
وي ادامه داد: در مواردي كه ملك محل سكونت يا مكان درآمد در اختيار مالك باشد، علاوه بر بهاي عادله صدي 15 به قيمت ملك افزوده خواهد شد و تشخيص اين امر نيز با دستگاه اجرايي متقاضي است و در صورت بروز اختلاف تشخيص نهايي با دادگاه خواهد بود.
باشگاه خبرنگاران: چنانچه ملك مورد نظر زمين زراعي باشد و علاوه بر مالك زمين زراعي، در آن زمين مطابق عرف، كشاورز يا كشاورزاني داراي حق باشند آيا نسبت به جبران حقوق آنان نيز اقدامي صورت مي‌پذيرد؟
شاه صاحبی: اگر برابر نظر اداره كشاورزي زارعين داراي حقوقي در ملك باشند حقوق زارعين ذي نفع به تشخيص اداره كشاورزي از محل ارزش كل ملك به آن پرداخت و مابقي در هنگام انجام معامله به مالك پرداخت ميشود و چنانچه در ملك ساختمان روستايي فاقد سند مالكيت و يا هر گونه اعياني و يا حقوقي مانند حق ريشه، بهاي شخم، بذر، كود و ... وجود داشته باشد يا زارع زحماتي براي آماده كردن زمين متحمل شده باشد قيمت اعياني و حقوق متعلق به آن برابر قرار داد موجود بين زارع و مالك يا طبق مقررات يا عرف محل از طريق توافق و يا از سوي كارشناسان تعيين و از محل ارزش كل ملك به او پرداخت شده و مابقي به مالك پرداخت خواهد شد.
باشگاه خبرنگاران: در خصوص اماكن تجاري كه محل كسب و پيشه است آيا حق كسب و پيشه به مالك يا متصرف تعلق خواهد گرفت؟
شاه صاحبی: اگر ملك، محل كسب و پيشه اشخاص باشد در صورتي به آن حق كسب و پيشه تعلق خواهد گرفت كه حداقل يك سال قبل از اعلام تصميم دستگاه دولتي متقاضي محل كسب و پيشه بوده باشد البته دستگاه اجرايي مي‌تواند به جاي پرداخت حق كسب و پيشه در صورت رضايت صاحب حق تعهد نمايد كه پس از انجام طرح ، محل كسبي در همان حدود به صاحب حق واگذار كند.
باشگاه خبرنگاران: از زمان ارجاع امر به كارشناسان چند ماه فرصت اظهار نظر دارند و دستمزد آنان توسط مالك پرداخت شده و يا دستگاه دولتي آن را پرداخت خواهد كرد؟
شاه صاحبی: كارشناسان مكلف‌اند ظرف يك ماه نظر كارشناسي خود را اعلام نمايند و دستمزد كارشناسان طبق تعرفه صورت مي‌گيرد و در صورت اختلاف طبق نظر دادگاه مشخص مي‌گردد و نصف هزينه كارشناسي به عهده مالك خواهد بود كه در هنگام انجام معامله از ارزش ملك كسر ميشود.
باشگاه خبرنگاران: آيا مالك مي‌تواند به جاي دريافت بهاي ملك از دستگاه اجرايي متقاضي، اراضي مشابه ملي يا دولتي بگيرد؟
شاه صاحبی: در صورت رضايت مالك و تشخيص دستگاه اجرايي عوض اراضي تمليك شده از اراضي مشابه ملي يا دولتي متعلق به سازمان مربوطه قابل واگذاري است و در اين صورت نيز تعيين بهاي عوض و معوض بر عهده هيأت كارشناسان است.
باشگاه خبرنگاران: آيا دولت مي‌تواند قبل از پرداخت بهاي ملك و اراضي نسبت به تصرف آن اقدام كند؟
شاه صاحبی: قبل از انجام معامله و پرداخت قيمت آن چيزي مجوزي وجود ندارد مگر هنگامي كه مالك از انجام معامله خودداري كند يا مالك مجهول باشد و يا بواسطه فوت مالك انجام معامله قطعي ممكن نباشد و همچنين اگر فوريت طرح ايجاب كند با ذكر دلايل موجه به تشخيص و زير دستگاه دولتي اجراي طرح ضرورت داشته باشد مي‌توان قبل از انجام معامله قطعي و با تنظيم صورت جلسه وضع موجود ملك، با حضور مالك يا نماينده او و نماينده دادستان و كارشناس رسمي نسبت به تصرف و اجراي طرح اقدام كرد.
وي ادامه داد: دستگاه دولتي مكلف است ظرف مدت 3 ماه از تاريخ تصرف نسبت به پرداخت يا توديع قيمت عادله طبق نظر هيأت كارشناسان اقدام كند و از طرفي مالك يا صاحب حق مي‌تواند در صورت عدم پرداخت بها در طي مدت مذكور با مراجعه به دادگاه درخواست توقيف عمليات اجرايي را تا زمان پرداخت بها بنمايد و محاكم دادگستري نيز تكليف دارند به اين موضوع در وقت فوق‌العاده و خارج از نوبت رسيدگي كنند.
باشگاه خبرنگاران: اگر مالك از انجام معامله با دولت خودداري كند آيا دولت مي‌تواند رأساً ملك را به تصرف درآورد؟
شاه صاحبی: چنانچه مالك ظرف مدت يك ماه از تاريخ اعلام دستگاه دولتي براي معامله مراجعه نكند يا از انجام معامله به نحوي خودداري كند مراتب براي بار دوم اعلام و پس از گذشت 5 روز مهلت مجدد ارزش تقويمي ملك كه طبق نظر هيأت كارشناسي تعيين شده به صندوق ثبت محل واريز ميشود و دادستان محل يا نماينده وي سند انتقال را امضاء و ظرف يك ماه به تخليه و خلع يد اقدام خواهد كرد و قيمت ملك يا حقوقي و خسارت وارده از سوي اداره ثبت به ذي‌حق پرداخت و اسناد قبلي مالك اصلاح يا ابطال مي‌گردد و سند مالكيت جديد به نام دستگاه دولتي مربوط صادر ميشود.
انتهاي پيام/
