به گزارش
باشگاه خبرنگاران، در موسیقی سنتی قزاق‌ها آلات موسیقی همچون "دومبیرا، قوبیز، سیبیزغی، داوُلپاز، سِرنای، شِرتِر، ژِتیگِن، عصا تایاق" و غیره جایگاه قابل ملاحظه‌ای دارند.
در موسیقی سنتی قدیم آلت "سیبسزغی" که از ساقه "قورای" (نام یک گیاه) ساخته می‌شود به طور وسیع موجود بود، شکل ساده و قابل دسترس بودن ماده کمک کرد که آن در میان نوازندگان قزاق مورد پسند عامه قرار بگیرد. سیبیزغی صدای لرزان دارد که آن صدای بلند فلوت را به یاد می‌آورد سیبسزغی در چراگاه تابستانی، در جشن عروسی، در روز تولد کودک، در پذیرایی از مهمان گرامی طنین‌انداز بود.
یکی ازآلات موسیقی که در میان قزاق‌ها بیشتر رواج یافته بود
"قیل قوبیز" است و آن به آلت آرشه‌ای دو تاری تعلق دارد از قیلقوبیز در قدیم "باقشی‌ها" – "شامان‌ها" و مجری‌های ملی بیشتر استفاده می‌کردند، دو تار"قیل قوبیز" از صد و چهار موی اسب ترکیب شده است و آن موقعی که با آرشی برخورد می‌کند گام کامل آهنگ را مي‌سازد. اصالت و غلظت آهنگ‌آلات غالبا به قدرت برخورد آرشه و همچنین به بلندی صدا بستگی دارد.
تاریخ اجرایی قیل قوبیز با مراسم مذهبی و سحرآمیزی "باقشی‌ها" بستگی داشت قوبیز را باقشی‌ها به عنوان وسیله تماس با کمک‌های خود – ارواح استفاده می‌کردند همزمان با این، سنت قوبیزی نه تنها جنبه مذهبی داشت بلکه با آثارحماسی"ژیزاو" – خواننده مرتبط بود که در محیط کوچ‌نشینی وی جایگاه نمایانی داشت.
"ژیراو"ها معمولا در قرارگاه خان اقامت داشتند، آنها مشاوران نظامی و سیاسی خان بودند و به دلاوری خان‌ها و قهرمانان مدح می‌گفتند.
آهنگ‌های قوبیز می‌توانند به زوزه گرگ، صدای قو و تاز اسب تقلید کنند.
"دومبرا" آلت دل‌پسند نوازندگان ملی بود در قدیم تار "دومبرا" از روده‌های بز درست می‌شد، اکثر مردم با آهنگ نرم، ملایم و "مخملی دومبرا" آشنا هستند. ساختن و استعمال از "دومبرا" درموقعیت معاش کوچ‌نشینی امکان‌پذیر بود بر موسیقی ملی سنتی از جمله بر اجرای دومبرایی قاعدتا حکایت یا افسانه در باره پیدایش و محتوای "کوی" متقدم بود تاریخ سنت دومبرایی به ژرفای قرن‌ها می‌رود که برآن کشفیات باستان‌شناسی متعدد دلالت دارند، بر اساس این اطلاعات معلوم می‌شود که" قوبیز" و "دومبیرا" رایج یافته‌ترین آلات موسیقی کوچ‌نشینان قدیمی بودند.
یکی از ویژگی‌های اجرایی دومبرایی – نواختن شکل سلو(تک) است که این روش باعث شد در دوران مختلف شخصیت‌های برجسته‌ای را همراه شوند و مردم اسم‌های بهترین نمایندگان را مانند کِنبوغی، اسان قایغی، قارت نوغای، بایژیگیت، بِژِن، تاتّیمبِت، قبزانغاپ، دینا نورپیّسووا حفظ کنند.
در فرهنگ موسیقی قزاق‌ها ترانه‌های ملی جای ویژه‌ای دارند. هنر منظوم وترانه‌ای سنتی به روزگار ما در سایه ارتباطات متوالی ملی سنون موسیقی و اجرایی رسید. آثار ملی شامل موسیقی، منظوم، آیین و اغلب عناصر هنر صحنه نمایشی و دراماتیک و همچنین اجرایی موسیقی آلاتی بود.
"آقین‌ها"، "
ژیزشی‌ها" و نوازندگان دومبیرا صاحب استعداد‌های تسلسلی بالا، درک حساس، حافظه قوی بودند و این صفات مساعدت نمودند که در سنت قزاق‌ها انواع و اقسام هنر موسیقی نگهداری شوند. کلمه "آقین" مفهوم وسیع جمع کننده‌ای را در بر می‌گیرد قزاق‌ها به عنوان "آقین"کسي را قبول دارند که بتواند به وسیله "دومبیرا" جلو تماشاگران آواز بخواند یا در مناظره شاعری هنرنمایی کند.
"آقین" واقعی آنست که توجه شنوندگان را بتواند با بدیهه ماهر خود جلب کند.
آقین‌ها – بدیهه‌گوها از احترام همگان برخوردار بودند آنها مهمان مطلوب و محبوب مردم بودند برای قزاق ترانه خوب از گله گوسفند و خیل اسب ارزش بیشتری داشت نوازخوانان-آقین‌ها آثار خویش را به صورت شفاهي گسترش می‌دادند در شرایط محدود جامعه کوچ‌نشینی شکل مذکور اهمیت اجتماعی پیدا کرد.
هر اتفاق خانوادگی را با مراسم مناسب که موجب ساخت ترانه می‌شد جشن می‌گرفتند، بنابرین ترانه‌ها مثل آگاهی یا توضیح مراسم صورت مي‌گرفت ، در جشن عروسی حتما "آیتیس" – مناظره آقین‌ها بر گزار می‌شد، ابتدا ترانه "توی باستار" (شروع عروسی) را اجرا می‌نمودند، این ترانه مراسمی گویی تفسیر پروسه جشن عروسی را وانمود می‌کرد.
در جشن عروسی، قزاق‌ها بیشتر به ترانه‌های عروس ("تانیسو"، "قوشتاسو") توجه می‌کردند که در انجام مراسمات خدا‌حاظی اجرا می‌شد. در همین جشن "ژآر ژاز" را هم اجرا می‌کردند ترانه "بِت آشار" وسیع رایج یافته بود.
"بِت آشار" خصلت عبرت‌انگیزی داشت سیکل ترانه‌های مراسم تشییع جنازه-مجلس یادبود نه تنها جنبه مذهبی بلکه وظایف ِاستتیک داشت چون در آن غم و اندوه در شکل خاص ملی متمرکز می‌شد. ترانه‌های "داوّس" و "ژیلاو" جزو برنامه‌های تشییع جنازه-مجلس یادبود بودند که در آثارترانه‌ای ملی با موضوع محبت زیاد وجود دارد.انتهاي پيام/
منبع: سفارت قزاقستان
