بر آنیم تا در این مجال، قطعاتی کوتاه و بلند از کتاب وحی را با نگاهی به انعکاس آن در ادبیات پارسی، پیشکش طالبان حق و جوینگان حقیقت کنیم تا چه قبول افتد و چه در نظر آید.

مجله شبانه باشگاه خبرنگاران؛
آیه ۸۸ سوره قصص
وَلَا تَدْعُ مَعَ اللَّهِ إِلَهًا آخَرَ لَا إِلَهَ إِلَّا هُوَ كُلُّ شَيْءٍ هَالِكٌ إِلَّا وَجْهَهُ لَهُ الْحُكْمُ وَإِلَيْهِ تُرْجَعُونَ
و با خدا معبودى ديگر مخوان خدايى جز او نيست جز ذات او همه چيز نابودشونده است فرمان از آن اوست و به سوى او بازگردانيده می‌شويد

جان حکمت و عرفان و توحید و معرفت الهی اینجاست. اگر مجموعه آیات توحیدی قرآن را در کنار هم نهیم به همان حکمت متعالی می رسیم که از دیرباز حکیمان شرق و غرب هر یک به زبانی از آن سخن گفته اند.

بیان ساده حکمت الهی چنین است که:
خداوند همان وجود مطلق است و اگر خداوند بارها در قرآن تأکید کرده است که خدایی جز او نیست و صاحب قدرتی و صاحب اثری غیر از او نیست بدین معناست که تنها یک سرچشمۀ وجود و حیات و قدرت و علم در جهان هست و آن وجود است.

هر چه غیر از وجود است، یعنی ماهیت های عالم امکان، همه از وجود، اصالت و تحقق می گیرند و گر نه هیچ ماهیتی را از خود اصالتی نیست.

به گفته محی الدین عربی: «الماهیةُ ما شمَّت رائحةُ الوجود» یعنی بویی از وجود به ماهیت رسیده است.



بنابراین هر چه غیر از وجود است فانی و هالکُ الذات است. حکیم و نصر فارابی در فص چهارم کتاب فصوص الحکم گوید:
الماهیة المعلومة لا یمتنع فی ذاتها و إلّا لم یکن موجودة
و لا یجب فی ذاتها و إلّا لم یکن معلومة
فهی فی حدِّ ذاتها ممکن
یجب بشرط مبدئها و یمتنع بشرط لا مبدأها
فکلُّ شیءٍ هالکٌ الّا وجهه.

معنی عبارات این است که هر ماهیت معلوله، یعنی هر آنچه به سببی موجود شده، نمی تواند ممتنع الذات باشد و گرنه موجود نمی شد و نیز نمی تواند واجب الوجود باشد.

و گر نه اطلاق معلول بر آن جایز نبود، پس ماهیت در حد ذات در مقام امکان است که با وجود مبدأش واجب الوجود می شود (واجب الوجود بالغیر).

بنابر این هر چیزی غیر از وجه خداوند، که همان وجود ساری در کائنات است (نه در آینده بلکه هم اکنون)، فانی و هالکُ الذات است.

برای مشاهده مجله شبانه اینجا کلیک کنید
اخبار پیشنهادی
تبادل نظر
آدرس ایمیل خود را با فرمت مناسب وارد نمایید.
آخرین اخبار