به گزارش حوزه دفاعی - امنيتی باشگاه خبرنگاران؛ پس از خلف وعده روسیه در تحویل سامانه دفاع موشكي "S-300" که در راستای قرارداد 800 میلیون دلاری ایران برای تجهیز قدرت دفاعی کشورمان به روسیه ارائه شده بود متخصصان ایرانی دست به ارتقای سامانه "S-200" زدند.

نسل اول سامانه S- 200 در 1967 وارد خدمت نیروهای دفاع هوایی شوروی سابق و در دهه‌های بعد نمونه‌های دیگر آن برای صادرات به کشورهای مختلف عرضه شد. رادار اصلی این سامانه (اسکوارپیرSquare Pair) است که برای هر دو منظور کشف و ردگیری اهداف به کار می‌رود.

 

سامانه‌ موشک S-200 برای ارتفاع برد بلند طراحی شده است همچنین برای مقابله با هواپیماهای استراتژیک و موشک‌های نیمه بالستیک در نظر گرفته شده است.

همچنین از رادار «p-14 آبارونا» با طول موج در رده متر که برد آن در برابر اهداف کوچک 360 و برد نهایی آن 600 کیلومتر است، استفاده می‌شود.

آنتن این رادار 11 متر ارتفاع و 32 متر پهنا دارد. در برخی نمونه‌ها از رادارهای دیگری نیز مانند رادار «P-35 بارلاک» با برد 200 تا 350 کیلومتر به عنوان سامانه کمکی استفاده شده است.
 
سامانه S-200 به دلیل قابلیت‌های موشک خود نظیر برد و سقف پرواز بسیار بالا، سرعت چشمگیر که بالغ بر 2500 متر بر ثانیه در مدل‌های آخر موشک است عملاً به عنوان یک سامانه راهبردی تلقی می‌شود به‌خصوص توانایی آن برای درگیری با موشک‌های بالستیک نیز مورد توجه کارشناسان نظامی است. این سامانه توانایی درگیری با اهدافی با بیشینه سرعت 1100 متر بر ثانیه را دارد که شامل سریعترین هواپیماهای نظامی فعلی و آینده نزدیک است.

 

موشک این سامانه دارای یک پیشران اصلی و چهار بوستر(پیشران کمکی) سوخت جامد است. این پیشرانه‌های کمکی که حدود 4.9 متر طول و 48 سانتیمتر طول دارند بین 3 تا 5.1 ثانیه کار کرده و سپس جدا می‌شوند. برای درک بهتر از ابعاد موشک باید گفت موشک شاهین در سامانه مرصاد حدود 5 متر و قطر آن حدود 37 سانتیمتر است. پیشران اصلی موشک نیز با توجه به برنامه ریزی مورد نظر متناسب با شرایط پروازی هدف بین 51 تا 150 ثانیه کار می‌کند و موشک را برد مفیدی بین 150 تا 300 کیلومتر می‌رساند. موشک‌های این سامانه بین 10.6 تا 10.8 متر طول، 0.86 متر قطر و 7100 تا 8000 کیلوگرم جرم دارند. برای کمینه برد قابل درگیری با هدف در منابع اعداد مختلفی شامل 7، 17 و 60 کیلومتر و برای کمینه ارتفاع هدف قابل درگیری نیز ارتفاع 300 متر ذکر شده است.
 
 سرجنگی 215 یا 217 کیلوگرمی آن نیز از نوع انفجاری ـ ترکشی بوده و دارای 16000 ترکش 2 گرمی ویا 21000 ترکش 3.5 است و شعاع مرگبار این سرجنگی سنگین وزن که با فیوز مجاورتی یا دستوری منفجر می‌شود بیش از 20 متر تخمین زده شده است بنابراین اگر هواپیمای هدف در مراحل نهایی مانور بدهد باید راهی برای دور شدن از موشک به میزان بیش از 20 متر پیدا کند در حالی که قدرت مانور و سطح فناوری هدایت در نمونه‌های نهایی S-200 نیز بهبود پیدا کرده است؛ نحوه هدایت این موشک در فاز ابتدایی دستوری رادیویی، در فاز میانی اینرسی و در فاز نهایی و رسیدن به هدف از نوع راداری نیمه فعال است. در برخی نمونه‌ها نیز از سامانه‌های آشیانه یابی راداری و اختلالات الکترونیکی صحبت به میان آمده است.

 موشک‌های این سامانه در صورت شلیک به بردهای کمتر از 80 کیلومتر مستقیماً به سمت هدف حرکت کرده و در صورت شلیک به بردهای بیش از آن ابتدا با زاویه بیش از 45 درجه اقدام به اوجگیری به ارتفاع بالا (متناسب با درگیری با هدف مورد نظر) می‌كند تا از پرواز در ارتفاعات پائین و نیروی مقاوم بیشتر هوا در این ارتفاعات پرهیز کنند.

بهسازی S-200 در ایران به طور کلی شامل اصلاحات در بخش‌های پردازش، فرستنده، گیرنده، جنگ الکترونیک و تحرک‌پذیری سامانه بوده است. یکی از فعالیت‌های به انجام رسیده برای بهسازی سامانه S-200 ، تعویض تمامی اجزای آنالوگ آن با تجهیزات دیجیتال است.

اما درباره بهسازی S-200 باید گفت رادار پی-14 توسط کشور سازنده که در اینترنت منتشر شده نشان دهنده استفاده از قطعات دارای فناوری حالت جامد(Solid State) است که باعث بهبود ویژگی‌های فنی و عملیاتی رادار شده است از جمله توانایی مقابله بهتر با جمینگ‌های فعال، اخلال‌های پالسی غیرهمزمان و بازتاب های نامطلوب پس زمینه مانند نقاط شهری و ارتفاعات و عوارض طبیعی، توانایی بسیار بهتر در پردازش داده ها، تبادل اطلاعات به طور خودکار با سایر سامانه های دفاع هوایی، ترکیب و تشخیص داده های دریافتی از چندین رادار و سایر منابع اطلاعاتی. برای این منظور تجهیزات ضد فریب و اخلال دیجیتال، برای مقابله با اخلال‌های غیرفعال و غیرهمزمان، تجهیزات خودکار کسب اطلاعات راداری و مجموعه جمع آوری داده ها مورد بهسازی قرار گرفته اند.تجهیزات ضداخلال و فریب مبتنی بر سلول های عملیاتی تفکیک پذیر در یک واحد قابل تعویض با یکدیگر ترکیب می شوند. بدین ترتیب محافظت الکترونیکی همزمان از رادار در مقابل اخلالهای غیرفعال و غیرهمزمان را در مناطق مربوطه بدون از دست دادن کیفیت و کارائی رادار در کل منطقه تحت پوشش ضمانت می‌كند. همچنین تجهیزات کسب و جمع‌آوری داده در کامیون تجهیزات رادار نصب شده و محدودیت فاصله پست های فرماندهی و کنترل تا رادار برداشته شده است.

 همچنین اطلاعات بیش از 120 هدف توسط این رادار به طور همزمان قابل پردازش است.سامانه اخلالگر پلنا که تخصص آن عملکرد علیه رادارهای هوابرد و هواپیماهای جمع آوری الکترونیک است با ایجاد اخلال مؤثر در سامانه های دشمن، تا محدود 250 کیلومتری رادارهای خودی را محافظت کرده و تا فاصله 80 کیلومتری امکان هدفیابی برای رادارهای هوایی دشمن را از بین می‌برد، به این معنی که دشمن باید حداقل 80 کیلومتر به سمت مواضعی که تحت پوشش پلنا هستند نزدیک شود که در این صورت به شدت در معرض آسیب از سوی پدافند خودی قرار می گیرد. احتمال عملکرد موفق نمونه های اولیه این سامانه در حالت کمینه 80 درصد بوده است.

مشخصات سیستم پدافند موشکی S- 200

نوع: سام / سطح به هوا
کشور سازنده: شوروی
سال ورود به خدمت: 1967 تا به حال
شرکت سازنده: Almaz/Antei Concern of Air Defenc / Petr Grushin design bureau
نمونه ها: S-200, S-200V (S-200VE), S-200D (S-200DE), S-200A
وزن: 7.1 تن
طول: 10.8 متر
کلاهک: متلاشی شونده با قدرت انفجاری بالا به وزن 217 کیلوگرم
برد عملیاتی: 300 کیلومتر
سقف پروازی: 40 کیلومتر
سرعت: 2500 متر بر ثانیه معادل 7.5 ماخ!

از دیگر بهسازی بومی که برای اجرا روی سامانه دوربرد S-200 در آینده مطرح شده است؛ استفاده از موشک‌های دیگر در این سامانه است تا امکان درگیری با اهداف در بردهای متوسط و سقف پرواز پایین نیز با S-200 ممکن شود. این امر با توجه به اینکه رادارهای این سامانه بردهای متوسط را نیز تحت پوشش قرار می دهند می تواند S-200 را به عنوان سامانه میانبرد نیز کارامد ساخته و برای دفاع از S-200  که اساساً خود نیز هدفی برای دشمن تلقی می‌شود، بسیار مفید خواهد بود.

توانایی موشک‌های سامانه S-200 در تهدید هواپیماهای جنگ الکترونیک و رادارهای هوابرد است. به گفته منابع خارجی نمونه‌های آخر این سامانه توانایی ردیابی اختلالات راداری و امواج ساطع شده از رادارهای هوابرد را دارند. این ویژگی به معنی توانایی درگیری با این نوع اهداف بوده که عمدتاً در فواصل دور نسبت به مناطق درگیری مستقر می‌شوند. در اینجا برد چشمگیر موشک‌های این سامانه وارد معادلات شده و آن را به سلاحی تهدید‌آمیز علیه این نوع هواگردها تبدیل کرده و S-200 را به طور ویژه به سامانه‌ای ضد رادارهای پرنده یا CIRS تبدیل می‌کند.

با توجه به این که سامانه‌های موشکی قبل از انقلاب، تکنولوژی مطلوبی در صنعت دفاعی کشور وجود نداشت پس از انقلاب تاکتیکی کردن سامانه‌های موشکی در دستور کار قرار گرفت که موفقیت‌هایی بسیاری را به دنبال داشت.

انتهای پیام/