به گزارش باشگاه خبرنگاران بيرجند
خُراشاد روستایی است واقع در ۲۴ کیلومتری جنوب شرقی بیرجند و واقع در استان خراسان جنوبی. این روستا به سبب نخبه پرور و عالم خیز بودن، صنایع دستی و نیز زیبایی طبیعی آن شهرت دارد.
در درهٔ خراشاد روستاهای گنج‌آباد، سالم آباد، علی آباد و میرزاملک، نصرآباد، ملک آباد، کفکی و برزج واقع شده‌اند.
این روستا از روستاهای مهاجرپذیر استان خراسان جنوبی است که هرساله خانوارهایی از مرکز استان به این روستا مهاجرت و در آن ساکن می‌گردند.
خراشاد به دلیل قرارگرفتن در رشته کوه باقران، دارای آب و هوایی معتدل و کوهستانی است که به همراه سرسبزی و زیبایی و نیز وجود کوههای سبز رنگ افیولیتی، روستا، چهره‌ای ییلاقی و تفرجگاهی به خود گرفته‌است به طوری که به نام طرقبه بیرجند شناخته می‌شود. در سالهای اخیر، ساخت و ساز ویلاهای تفریحی و اقامتگاهی رشد فزاینده‌ای گرفته‌است. این ویلاها که توسط اشخاص و برخی از سازمانها ساخته شده‌اند، نقش تفرجگاهی خراشاد را پررنگ تر نموده‌اند.
در خراشاد خانه‌های روستایی در دل کوه و بر اوج بلندی پله به پله تا پست‌ترین نقطه هموار بنا شده‌اند. از بالا که می نگری بام‌ها طبقه به طبقه بر دیوارها سوار شده‌اند. گرچه بالا و پایین رفتن از کوچه‌ها و در حقیقت صخره‌های خراشاد قدری سخت است اما اهالی روستا به راحتی این کار را انجام می دهند. جوی آبی از میان باغ ها می گذرد. در همسایگی خانه‌های گلی و روستایی از لابلای شاخه‌های خشکیده درختان، خانه‌هایی ویلایی ساخته شده که طبق اصول شهرسازی میان باغ ها جلب توجه می کند. این ساخت و سازهای جدید و شیک فقط به دامنه ارتفاعات محدود نشده و به صورت پراکنده حتی به بلندی صخره‌ها نیز گسترش یافته است.
دیدن نماهای سنگی، شیشه‌های رفلکس و آخرین امکانات معماری در روستاها و در کنار ساخت و سازهای قدیمی گذر شتابان قافله تمدن را به یاد می آورد. برخی از ساکنان خراشاد خانه‌های ویلایی ساخته و در فصول گرم سال و گاهی برای فعالیت‌های کشاورزی به روستا باز می گردند, یعنی خانه‌هایی در شهر و زندگی ییلاق - قشلاق دارند.
نام خُراشاد، نامی یگانه بوده و بنا به گفته مرحوم دکتر محمد اسماعیل رضوانی (پدر علم تاریخ معاصر ایران که خود زاده این روستا بود) برگرفته از زبان پهلوی و به معنی محل طلوع خورشید بوده و علت آن نیز واقع شدن این روستا در میان دره‌ای است که این دره به طرف شرق بازگشته و به دشت خراشاد متصل می‌گردد. در نتیجه با توجه به واقع شدن این روستا در ابتدای دره، از نظر مردم محلی، اولین روستای از مجموعه روستاهای واقع در دره خراشاد می‌بوده که خورشید بدان می تابیده‌است.
همچنین وجود آثاری مانند قبرستان زرتشتی‌ها (گبرها) در نزدیکی کاریز خراشاد، قلعه و تونلهای زیر زمینی (که برای مقابله با یورش ترکمنها ساخته شده‌اند)∗، واقع شدن در ۴ کیلومتری روستای کوچ و نگاره‌های لاخ مزار و... نیاز به اکتشافات و پی جویی‌های باستان‌شناسی را بیش از پیش نشان می‌دهد.
مردم منطقه بیشتر به کشاورزی، دامداری، قالی بافی، گلیم بافی و توبافی (پارچه بافی سنتی) اشتغال داشته و از زعفران, زرشک, عناب, توت, گردو و زردآلو، می‌توان به عنوان محصولات عمده کشاورزی خراشاد نام برد.
علاوه بر اشتغال در بخش کشاورزی و دامداری، در سالیان اخیر با رشد بخش صنعتی در خراشاد و احداث واحدهای صنعتی مانند کشتارگاه صنعتی، مرغداری، بسته بندی چای، مصالح ساختمانی و … , در این بخش هم اشتغال زایی صورت گرفته‌است. به طوریکه صنعت مرغداری در جنوب خراسان، نخستین بار توسط برخی از نخبگان اقتصادی این منطقه با تاسیس نخستین مرغداری در خراشاد، گسترش یافته و در حال حاضر ۱۲ مرغداری فعال در سطح روستا مشغول تولید هستند.
پارچه بافی سنتی خراشاد یا توبافی به زبان محلی، یکی از مهمترین صنایع دستی استان خراسان جنوبی است به طوریکه به عنوان تنها صنایع دستی این استان، نامزد دریافت مهر اصالت از سازمان میراث فرهنگی و گردشگری کشور شده‌است./ع
