کوه زیبا و سرسبز ساورز با میانگین ارتفاع 3 هزار متر، طول بیش از 30 کیلومتر و وسعتی معادل 350 هزار هکتار یکی از کوه‌های سلسله جبال زاگرس جنوبی است که در استان کهگیلویه و بویراحمد قرار دارد.

نمایی از ضلع شرقی کوه ساورز

ساورز در حد فاصل بین دو شهرستان چرام و بویراحمد واقع شده است اما به جهت قرار گرفتن قسمت اعظم این کوه در شهرستان چرام جزو سرحدات این شهرستان محسوب می‌شود.

کوه  ساورز  مانند اکثر کوه‌های زاگرس دارای کشیدگی شمال به جنوب است  و از ضلع شرقی به مناطق دیلگان، دلی خلیفه‌ای، دلی‌می ، سادات امام‌زاده علی، رودخانه سادات، کوه دمه و دشت‌راق و از ضلع غربی به مور رودک، طسوج، کوه پهن و دامور، از شمال به تنگ سرداب، جوی‌خانه و کوه نیر و از جنوب به سفیدار و باغچه جلیل منتهی می‌شود.

وجود چین خوردگی‌های منظم و یکنواخت در ضلع شرقی این کوه  و نیز سر‌سبزی دامنه‌ها و ارتفاعات که مانند دامنی زیبا بر پهنه ساورز سرافراز  کشیده شده است شکوهی خاص را به این کوه بخشیده است.

وجود چندین گونه گیاهی منحصر به فرد در کوه ساورز

کوه ساورز به جهت قرار گرفتن در اقلیم سردسیری و نیز خاک غنی که در دامنه‌های آن وجود دارد سرشار از گونه‌های گیاهی متنوع و حتی منحصر به فرد است به‌طوری که بیش از چهار گونه گیاهی منحصر به فرد و اختصاصی در این کوه وجود دارد.

پوشش گیاهی متراکمی همچون چوک، لیزک، موسیر، چویل، جاشیر، گینه، گز، کارده، خرکول، خاری، ریواس، تره‌کوهی، پونه‌کوهی، آویشن، حلپه، درمه، برنجاس و .... و درختانی چون ارزن، شهن، تاگ، بادام کوهی و ده‌ها گونه دیگر بهاری بی نظیر را در ارتفاعات و دامنه‌های این کوه سرسبز بوجود می‌آورد.

ساورز پرآب ترین کوه استان بعد از کوه دنا

ساورز از لحاظ وجود منابع آبی نیز بسیار غنی است و بعد از کوه دنا پر آب‌ترین کوه استان به شمار می‌‌آید و روخانه‌های پرآب و خروشانی چون رود طسوج، رودخانه سادات، رودخانه دلی‌می و ده‌ها چشمه خروشان و پرآب دیگر از این کوه سرچشمه می‌گیرند.

وجود چشمه‌ساران و رودخانه‌های متعدد در دامنه‌ها و کوهپایه‌های ساورز باعث بوجود آمدن روستاها و مناطق ییلاقی در حاشیه این کوه شده  و هرساله عشایر مناطق کهگیلویه و چرام و البته طبیعت‌دوستان با فرا رسیدن فصل بهار به سمت ساورز سرازیر می‌شوند تا از مواهب این کوه پربرکت بهره ببرند.

خاموشی آوای دلنشین کبک‌های ساورز با صفیر گلوله شکارچیان

کوه ساورز که به سبب برخورداری از پوشش گیاهی متنوع و چشمه‌ساران متعدد دیرزمانی مأمن انواع  و اقسام وحوش بود امروزه با چالش بزرگ انقراض گونه‌های جانوری خود به خصوص خرس و کبک روبرو شده است.

و این چنین شد که  چکاچک شاخ پازنان و نوای دلنشین کبک‌ها جای خود را به صفیر مرگبار گلوله‌های شکارچیان بی‌شمار داده است، شکارچیانی که با خیال راحت می‌آیند و می‌زنند و می‌برند و کسی هم جلودارشان نیست.

ساورز سرافراز چشم به راه همت مسئولان

متأسفانه امروزه به دلیل همین بی توجهی‌ها هیچ اثری از کل و بز در کوه ساورز نمانده و نسل خرس کوه ساورز در خطر انقراض کامل قرار دارد و در کمال تأسف شکار نامحدود و ناجوانمردانه کبک  آن هم در فصل جفت‌گیری و تخم‌گذاری نسل این پرنده زیبا را در این کوه با خطر انقراض جدی مواجه کرده است.

امید می‌رود با توجه به ظرفیت‌های گوناگون و کم‌نظیر کوه ساورز، مسئولان محیط زیست و منابع طبیعی به فکر حمایت جدی از گونه‌های جانوری و گیاهی این کوه باشند تا نسل‌های آینده نیز نظاره‌گر ساورزی سرافراز و سرسبز باشند./ج1