باشگاه خبرنگاران؛ اگر در مواعظ پيامبر اكرم و اهل‌بيت عصمت و طهارت(عليهم السلام)دقت كنيم، خواهيم ديد كه يكى از مسايل محورى و مهمى كه زياد بر آن تكيه شده و درباره آن مطالب گوناگونى بيان گرديده مسأله توجه به آخرت و «پرهيز از دل‌باختگى در برابر دنيا» است. در پرانتز عرض مى‌كنم كه همه تعاليم اهل بيت(عليهم السلام)از قرآن گرفته شده است و سخنان و مواعظ اين بزرگواران تابع بيان قرآن كريم و تعليم و تربيت الهى است. آنان تربيت يافتگان بدون واسطه خدا هستند و قرآن در واقع، عِدل آنها است. به عبارت ديگر، آنها خودشان قرآن مجسّم‌اند. اگر در زندگى آنان خوب دقت كنيم مصاديق قرآن را يك به يك مى‌يابيم. در كلمات ايشان هم كه خوب توجه كنيم، مى‌بينيم برگرفته از قرآن و منطبق بر آن است. خود آنها هم بر اين نكته تأكيد كرده‌اند كه آنچه را ما مى‌گوييم از قرآن است و امتياز ما بر ساير خلق در اين است كه از كلام خداوند چيزهايى را مى‌فهميم كه ديگران يا آنها را نمى‌فهمند يا كم‌تر مى‌فهمند.
در هر حال، يكى از مسايلى كه قرآن كريم بر آن تأكيد بسيار دارد كم‌ارزش بودن زندگى دنيا و ناپايدارى آن است. قرآن تأكيد دارد كه آخرت برتر و پايدارتر، و زندگى دنيا موجب فريب انسان و بازدارنده او از كمالات است؛ و ... تا آن‌جا كه حتى دل‌بستگى به زندگى دنيوى در رديف كفر قرار داده شده است: وَ وَيْلٌ لِلْكافِرِينَ مِنْ عَذاب شَدِيد. الَّذِينَ يَسْتَحِبُّونَ الْحَياةَ الدُّنْيا عَلَى الاْخِر. طبق اين بيان، كافران كسانى‌اند كه زندگى دنيا را بر آخرت ترجيح مى‌دهند؛ وقتى امر داير شود بين خواسته‌هاى دنيوى و آنچه براى آخرت آنان كارساز است، دنيا و لذت‌هاى زودگذرش را بر سعادت دائمى و ابدى آخرت ترجيح مى‌دهند.
در اين بخش از روايت، (امام صادق(عليه السلام) به شيوه بيانىِ قرآن كريم، به عبدالله بن جندب مى‌فرمايد: خوشا به حال كسى كه نسبت به كافران حسرت نخورد براى آنچه از نعمت‌هاى دنيا و زيورهاى آن به ايشان داده شده است! خوشا به حال كسى كه آخرت را برگزيد و در راه آن كوشش نمود! خوشا به حال آن كه آرزوهاى دروغين فريبش نداد.
اين روايت امام صادق(عليه السلام) همانند خطاب خداوند به پيامبر اكرم(صلى الله عليه وآله) در قرآن است كه مى‌فرمايد: لا تَمُدَّنَّ عَيْنَيْكَ إِلى ما مَتَّعْنا بِهِ أَزْواجاً مِنْهُمْ زَهْرَةَ الْحَياةِ الدُّنْيا لِنَفْتِنَهُمْ فِيهِ وَ رِزْقُ رَبِّكَ خَيْرٌ وَ أَبْقى؛ اى پيامبر، هرگز به متاع ناچيزى كه به آنان در جلوه حيات دنيوى داديم چشم آرزو مگشا و رزق خداى تو برتر و پاينده‌تر است. البته بايد توجه داشت كه اين‌گونه خطاب‌هاى قرآنى در ظاهر به شخص پيامبر(صلى الله عليه وآله) است، اما همان‌گونه كه از ائمّه اطهار(عليهم السلام) روايت شده، اينها از باب ايّاكَ اعنى و اسمعى يا جارَه و به قول خودمان، به در مى‌گويند تا ديوار بشنوداست.
گاهى انسان همين‌طور كه چشمش باز است و به اطراف نگاه مى‌كند و كارش را انجام مى‌دهد، ضمناً بهره‌هايى را هم كه ديگران در زندگى دارند، مى‌بيند؛ اين نگاه گذرا است؛ اما گاهى انسان به چيزى خيره مى‌شود و تحت تأثير آن قرار مى‌گيرد. در آيه مزبور، خداوند مى‌فرمايد: چشم‌هايت رابه نعمت‌هايى كه به ديگران داده‌ايم، ندوز، به اين چيزها خيره نشو. اينها زر و زيور دنيا و بهره‌هايى است كه به گروهى از مردم داده‌ايم تا آنها را بيازماييم.
به‌طورطبيعى،همه‌مردم‌دراستفاده از زندگى دنيا و نعمت‌هاى آن مساوى نيستند. هميشه به صوت تكوينى، چنين اختلافى وجود داشته و تا ابد هم وجود خواهد داشت. اين موضوع دلايل گوناگونى دارد كه در جاى خود بايد بحث شود. در هر حال، وقتى نگاه انسان به نعمت‌هايى بيفتد كه ديگران در اختيار دارند، ممكن است تحت تأثير واقع شود؛ مثلا ببيند كه ديگران چه خانه‌هايى، چه ماشين‌هايى، چه باغ‌هايى و... دارند،اما خودش در خانه‌اى محقّر اجاره‌نشين است، ماشينى ندارد، باغى ندارد و ده‌ها مشكل ديگر سر راه او است. وقتى به اين‌گونه نعمت‌ها و ظواهر زندگى خيره مى‌شود هوس در او ايجاد مى‌گردد. وقتى هوس‌ها تشديد شد به دنبال اين مى‌رود كه خودش هم به آنها دست پيدا كند. ابتدا مى‌گويد از راه حلال
آنها را به دست مى‌آورم. اما وقتى مى‌بيند از راه حلال ممكن نيست به سراغ مشتبهات مى‌رود و كلاه شرعى براى خودش درست مى‌كند. بعد كه مى‌بيند با آنها هم كارش به جايى نمى‌رسد، مجبور مى‌شود براى رسيدن به خواسته‌هايش صريحاً از درِ حرام وارد شود؛ مثلا، براى رسيدن به زندگى بهتر، تا مى‌تواند قرض مى‌كند، براى پرداخت آنها تا جايى كه ممكن است چك و سفته مى‌دهد، بعد براى اين‌كه آبرويش نريزد قرض ربوى مى‌كند يا خلف وعده مى‌نمايد و... در نتيجه، به حرام مسلّم آلوده مى‌گردد. اين مسيرى است كه افراد زيادى آن را پيموده‌اند؛ كسانى كه چه بسا دستشان از همه چيز خالى بوده، امادر نتيجه همين هوس‌ها به ثروت‌هاى بادآورده دست پيدا كرده‌اند.
اگر انسان بخواهد به چنين گناهانى و چنان عواقب زشتى مبتلا نگردد، بايد از ابتدا جلوى اين سرچشمه گناه را سد كند؛ به ظاهر دنيا و مكنت ديگران خيره نشود، بلكه به صورت گذرا به اين مسايل بنگرد. درست است كه اينها زيور و زينت زندگى دنيوى است، ولى چشم دوختن به آنها سبب محروم ماندن از زندگى بهتر و پايدار اخروى مى‌گردد./ز