شاید این سوالی باشد که اساسا طرح بحثی که پیش رو داریم را بیفایده به نظر برساند و باید از پاسخ به همین پرسش آغاز کرد.
زنها از گذشتههای دور به این سو کمتر در عرصههای اجتماعی فعال بودهاند و در مرحلهی اول پرداختن به موضوع کارگردانهای زن از این منظر جالب است که تعداد استعدادهایی که در محک فعالیت هنری قرار می گیرند با حضور خانم ها دو برابر خواهد شد و بدین ترتیب کمیت آثار عالی هم دو برابر بالا خواهد رفت.
اما در مرحلهی دوم جذابیت و اهمیت این بحث از جهت ارتقای کیفی آثار سینمایی در صورت حضور کارگردانان زن است چون هیچ گاه یک مرد نخواهد توانست دنیا را از دریچهی یک زن ببیند و فیلمی با کیفیتهای زنانه بسازد.
در ادبیات فمنیستها، زن قرار نبود زن باشد، او نباید زنانه دوست داشته باشد نباید مادر باشد و در یک کلام باید تبدیل به یک مرد شود از طرف دیگر مردها هم اکثر اوقاتی که با موضعگیری مثبت سراغ زنها میرفتند تنها قرار بود از چهرهای مظلوم و ضعیف دفاع کنند اما تنها خود رنها هستند که میتوانند چهرهای زنانه را به نمایش بگذارند و از دریچهی خودشان به دنیا نگاه کنند.
روی همین حساب یک بررسی اجمالی از کارگردانان زن در سینمای ایران به مناسبت روز زن خالی از فایده نمینماید.
شاخص ترین کارگردان زن در سینمای ایران "رخشان بنیاعتماد" است فیلمهای این کارگردان غیر از وجوه زنانه نکات قابل توجهی از جنبه های اجتماعی را نیز در خود جای داده است "پوران درخشنده" هم از فیلمسازان با سابقهی زن در سینمای ماست که فیلمهای او برجنبههای به امروز با سه فیلم آوانگار در صحنهی کارگردانی هم ظاهر شده "مونا زندی" هم یکی از کارگردانهای اجتماعی سینمای ایران است که علاوه بر فعالیت در زمینه ی فیلمسازی جزو عکاسان اجتماعی، هنری شاخص در ایران است.
غیر از اینها لازم است از "مرضیهی برومند" هم نام ببریم که اثری مثل مدرسهی موشها را ساخت البته خانم "برومند " را بیشتر در کسوت یک کارگردان تلویزیونی دیدهایم و موفقیتهای پرشمار ایشان در جعبه ی جادو اتفاق افتاد.
دو کارگردان زن هم جدیدا به جمع فیلمسازان سینمایی ایران پیوستهاند در سالی که گذشت "مانلی شجاعی فر" که قبلا فیلمبردار بود با فیلم "میگرن" و "نگار آذربایجانی" با "آینههای روبهرو" بر پرده ی سینماهای کشور ظاهر شدند امروز غیر از هنرپیشههای زن که نیمی از بازیگران ایرانی را شامل می شوند در عرصه های دیگر هم تعداد زیادی از عوامل سینمای ایران را خانمها تشکیل می دهند که فعالیت بسیاری از آنها به سمت کارگردان شدن پیش میرود.
امیدواریم در آینده خانم ها سهم بیشتری از فیلمسازی در سینمای ایران را به خود اختصاص دهند./ي2
يادداشت از میلاد جلیل زاده