شهرستان اراک مرکز استان مرکزی، از شمال به تفرش، از مغرب به همدان وملایر، ازمشرق به شهرستان محلات و ازجنوب به شهرستان خمین وسربند محدود شده وارتفاع متوسط شهرستان حدود1700متراژ سطح دریاست واز لحاظ وسعت دومین شهرستان استان بعد از شهرستان ساوه است.

اراک به لحاظ برخورداری ازعامل آب وهوایی مانندمجاورت با کویر میقان، وجود ارتفاعات دارای نوسانات اقلیمی است، بطور کلی تابستانهای نسبتاً ملایم و زمستانهای سرد تا نسبتا سرد از خصوصیات اقلیمی این منطقه است.

آنچه  اکنون از اراک در اذهان نقش بسته است ویژگی صنعتی آن است  که البته به دلیل توسعه نا متوازن مشکلات جدید در حوزه محیط زیست شهری، زیر ساخت وعمران شهری ضربات شدیدی را متوجه اراک کرده است با این حال طبیعت این شهر در دوره ناصری و حتی پیش از آن مورد اقبال سلاطین بوده است و به عنوان شکارگاه شاهان محسوب می شده و قلمستانهای آن زبانزد بوده است.

ارتفاعات هفتاد قله، زیست گاه حیات وحش

زیستگاه های حیات وحش در استان مرکزی یکی از مهم ترین مناطق طبیعی و اکوتوریستی کشور است که  گرچه برای برخی از هموطنان آشناست اما توسعه بعد گردشگری آن نیازمند ساماندهی و برنامه ریزی است.

این منطقه حفاظت شده است و شکار در آن ممنوع می باشد با این حال گردشگاه مناسبی برای بهارگردی است چنانکه بسیاری از مشتاقان را به سمت خود جلب می کند.

منطقه حفاظت شده هفتاد قله و همچنین منطقه حفاظت شده موته در استان مرکزی به دلیل شرایط خاص جغرافیایی، وفور جانوران وحشی و پوشش گیاهی متنوع از گذشته های بسیار دور مورد توجه گردشگران، دوستداران طبیعت است .

محیط پیرامونی منطقه حفاظت شده هفتاد قله حدود 140 کیلومتر بوده و دومنطقه امن شمالی با وسعتی حدود 9 هزار هکتار و منطقه امن جنوبی با وسعتی حدود هفت هزار هکتار را شامل می شود.

کوه هفتاد قله با دوهزار و 686 متر، بلندترین نقطه و دشت شمالی با یک هزار و 677 متر ارتفاع از سطح دریا، پست ترین نقطه این منطقه است.

دره ها و ارتفاعات هفتاد قله، بره زرد، لته در، فنقال، سراب ازنا، برآفتاب کارچان، دم شیر و برف شاه از مهم ترین مراکز و زیستگاه های حیات وحش این منطقه به شمار می روند.

خنکای بهاری دریاچه میقان در دل کویر

در شمال شرقی شهر اراک و در منطقه فراهان سفلی دریاچه فصلی قرار دارد که در فصل بارندگی پر آب شده و در فصول خشک به صورت باتلاق و نمک زار در می‌آید که به کویر یا دریاچه میقان شهرت دارد.

بهار زیباترین فصل این دریاچه است، چنانکه صبح زود راهی این منطقه شوی از دیدن جانوران کویری ومرغان دریایی بی نصیب نخواهی ماند.

زیبایی وحال و هوای این دریاچه در سکوت و صدای مرغان تعریف می شود.

زیبایی این دریاچه در تمام ایام روز به ویژه در هنگام طلوع و غروب خورشید شگفت انگیز است و جلوه‌ها و سراب‌های ایجاد شده آن هر بیننده ‌ای را متحیر می کند.

مساحت دریاچه بین 100 تا 110 کیلومتر مربع بوده و حدود 1655 متر از سطح دریا ارتفاع دارد، دریاچه در فصل پاییز و زمستان زیستگاه پرندگان مهاجری است که از نواحی سرد سیبری به سوی سرزمین‌های گرمسیری کوچ می‌کنند.

در اطراف دریاچه و کویر، گیاهان شورزاری وجود دارد که به قره‌داغ معروف و بومی‌ منطقه است ومانند سدی پیش روی شن‌های روان ایستاده و به صورت چتری بزرگ شاخه‌های خود را روی تپه‌های ماسه‌ای می‌گستراند تا از حرکت شن ها هنگام باد جلوگیری کند.

ریشه‌های این گیاه به سرعت در داخل تپه‌های ماسه‌ای نفوذ کرده و مانع پراکندگی ماسه‌ها می‌شود. این گیاه که به قهرمان کویر مشهور شده به صورت طبیعی باعث تثبیت شن‌های روان گردیده و هم اکنون حدود 39 هزار هکتار از زمین‌های اطراف کویر را پوشانده است.

چشمه چپقلی

جریان سرچشمه های قره چای(رودخانه شراء ومهاجران)درغرب شهرستان اراک به علاوه وجود مناطق سرسبز در حواشی این رودخانه و همچنین اقلیم کوهستان و نقاط مرتفع جهت کوهنوردی، شهرستان اراک را از سایر مناطق جدا کرده است.

چشمه چپقلی دردامنه شمالی ارتفاعات بلند ورفیع به نام باغ برآفتاب در جنوب سه راهی اراک-ملایر-شازند قرار گرفته است. این چشمه در بالای دره ای بسیار زیبا واقع شده است.

آب وهوای پاک و لطیف کوه وچشمه جوشان با آب بسیارخنک و گوارا باخواص درمانی باعث جذب عده ای از علاقمندان طبیعت شده است.در محل مظهر چشمه، محوطه ای وجود دارد که به صورت تراس بندی شده درآمده و درآن درختانی ملاحظه می گردد.

چشمه کیخسرو

این سراب یا چشمه بسیار بزرگ در دشت کزاز و دردامنه کوه راسوند قراردارد سرسبزی  و طبیعت زیبای آن بسیار جلب توجه می کند.

به دلیل گسترش سازنده های آهکی و دولومیتی، محل تشکیل غارهای بسیاری  است که از میان آنها چند غاز ار جاذبه بیشتر و اقبال عمومی برخوردار است.

غارقلعه جوق ومقبره اسرارآمیز آن

این غار در نزدیکی روستای چهرقان از توابع بخش وفس اراک، در کوهی به نام قوزی قشلاق واقع شده است. این غار به وسیله انسان و در دل کوه حفرشده ودارای سه مدخل است.

بدون وسایل کوهنوردی رفتن به درون غار ممکن نیست.علاوه بر آن دسترسی به آن کمی مشکل است.برخی معتقدند که این غار یا دهلیز به منظور دفن مردگان بوده و درواقع باید آن را آرامگاه دانست، زیرا مطابق آیین زرتشت استخوانهای مردگان را دردخمه های مخصوص می گذاشتند به عقیده باستان شناسان این مقبره ها مربوط به دوره مادها می باشد.

غار سفید خانی

این غاردر18کیلومتری جنوب شهرستان اراک در کوه سفید خانی واقع شده است.در دامنه این رشته کوه  چشمه های آب فراوانی وجود دارد که معروفترین آنها چشمه چپقلی است.از زیبایی های غار«وجود دودکش جن» است که در دهانه غاربه صورت تنوره دیده می شود.

همچنین وجود یک چاله بزرگ آب وستونهای استالاکتیتی فراوان و زیبا ازدیگرجاذبه های غار سفید خانی است.

غار انجدان و آسیلی

انجدان در40 کیلومتری جنوب شرقی اراک در دامنه کوه چشمه، بین خمین، اراک ومحلات واقع شده است که به علت غارهای معروف و آثارباستانی شهرت پیدا کرده است.

در مغرب انجدان قرارداشته، درآن حوضچه هایی قراردارد که دیواره های آن یکپارچه از مواد آهکی و بلورهای منشوری استالاتیکی پوشیده شده است.

پیش از صنعتی شدن اراک، شاعری در شعر خود اراک را اینطور سروده است: عروس جهان است ملک اراک،  زیبایی هایی که هنوز وجود دارد و دیدن آن نیازمند تکاپویی است در ابعاد بهار.