به گزارش خبرنگار باشگاه خبرنگارانِ کرمان:

ارگ تاریخی بم ، بزرگ‌ترين مجموعه خشتي و گلي جهان است كه طي دوره‌هاي مختلف تاريخي ساخته شده و گسترش يافته است.
اين ارگ تاريخي پس از زلزله سهمگين زمستان سال 1382 در شهر بم و تلاش كارشناسان ايراني براي تهيه پرونده ثبتي آن به طور اضطراري، در جريان بيست و هفتمين اجلاس كميته ميراث جهاني يونسكو به طور هم‌زمان در فهرست ميراث جهاني و فهرست ميراث جهاني در خطر ثبت شد.
در فاصله زلزله بم و ثبت ارگ و منظر فرهنگي شهر بم در فهرست ميراث جهاني، بسيج كارشناسان جهاني و بين‌المللي به ياري كارشناسان ايراني آمد و افرادي چون فرانچسكو باندارين، رئيس كميته ميراث جهاني، كوچيرو ماتسور، رئيس يونسكو، وزير فرهنگ فرانسه، رئيس وقت ايكوموس و بسياري ديگر از كارشناسان و مقامات فرهنگي جهان براي بررسي اين اثر تاريخي به بم سفر كردند.
تاريخچه‌ ارگ بم
بم با کوه‌های مرتفع و آب‌های زيرزمينی سرشار در 193 كيلومتری جنوب شرقی كرمان واقع است. اين شهر به همين دليل دو نوع آب و هوای سرد كوهستانی و آب و هوای گرم و خشك دارد.
شهر بم يك از كهن ترين مراكز شهرنشينی ايران است. تپه‌های تاريخی بيدرون در 10 كيلومتـری شمال و تل آتشی در دارستان در فاصله 30 كيلومتری شرق بم كه متعلق به هزاره‌های دوم تا چهارم قبل از ميلاد مسيح است گواه اين قدمت تاريخي است.
زندگی در بم واطراف آن از شش هزار سال قبل شكل گرفته و در دورانی از تاريخ در مكانی كه ارگ ناميده می‌شد تمركزی به وجود آمد.
بم به علت قرار گرفتن در مسير يكی از مهمترين شاهراه‌های بين المللی عهد باستان راه ادويه نام گرفته بود كه از شعب اصلی و مهم راه ابريشم محسوب می‌شد. راه تجارت بين شرق و غرب كه اهميت استراتژيك مهمی داشته است.
صنعت ابريشم بافی به احتمال قوی از چين و از طريق جاده ادويه (ازطريق هند) به بم رسيده بود.
شهرهای بزرگی مانند نرماشير، ريگان، دارزين و سنا در منطقه وجود داشته كه اين شهرها تا قرن ششم هجری از آبادانی فراوان برخوردار بوده‌اند و در دوره‌های بعدی از بين رفته‌اند.
علاوه برارگ بم آثار باقيمانده از اين شهرها و قلعه‌های باستانی با عظمت ديگری مانند قلعه های پيرماه شاه ( افضل آباد)، قلعه جمالی، دارستان، قلعه (قلعه شهيد)، قلعه نعيم‌آباد و آثارديگری در منطقه مشاهده می‌شود كه نشان از تمدن كهن و آبادانی منطقه دارد.
ارگ بم كه درواقع در روزگاران كهن شهر بم همين قلعه بود، در شمال شرقی شهر بم، بربالا و دامنه صخره ای عظيم با خشت و گل ساخته شده است.
سابقه تاريخی ارگ بم به موجب نوشته‌های تاريخی، از جمله حدودالعالم و تاريخ وزيری به دو هزار سال پيش می‌رسد. ارگ بم تاحدود 180 سال پيش هنوز محل سكونت عده ای از اهالی بم بود.مجموعه ارگ بم، شامل شهر قديم و قلعه، قريب به 20 هكتار (طول ضلع غربی ارگ 520 و عرض آن 430 متر است) وسعت داشت و مسافت ارگ و قلعه، قريب 6 هكتار بود.
دورتادور قلعه خندقی های عميق وجود داشت كه آن را از يورش‌ها مصون می داشت.
38 برج ديده‌بانی در فواصل معين روی باروهای قلعه قرار داشتند.درميان قلعه عمارت حاكم نشين برروی صخره ای طبيعی بنا شده بود كه دارای پنج طبقه بود و همگی از خشت و گل.
ستون‌ها و قوس‌ها باقی مانده در قلعه بم، مغازه های نانوايی، روغنگيری و قفسه های خشتی در بازار قلعه نشان از رونق گذشته آن داشت.
در دوره اسلامی، دو مسجد با نامهای مسجد جامع و مسجد حضرت محمد و حسينيه شامل يك صحن، يك ايوان دو طبقه قرينه هم و چند اتاق در ارگ تاريخی بم ساخت شده بود كه همه آن‌ها در جريان زلزله نابود شد.
در ارگ بم يك زورخانه به شيوه ساير ورزشگاه‌های سنتی از چهار ايوان، يك گنبد و گود نيز وجود داشت كه آن‌ها نيز ويران شد.
ارگ بم تنها يك ورودی داشت كه طاق ورودی آن قابل مقايسه با قوس‌های دوره ساسانی بود. لطفعلي‌خان زند در همين قلعه به وسيله محمدعلی خان زابلی حاكم قلعه بم دستگير شد.
آخرين محاربه در اصطبل همين قلعه روی داده بود،ارگ بم تا سال 1254 هـجری قمری و غائله آقاخان محلاتی مسكونی بود.
ارگ بم پس از زلزله
پس از زلزله ارگ بم تلاش‌هاي وسيعي در سطح ملي و بين‌المللي براي نجات‌بخشي آثار به جا مانده از اين محوطه تاريخي با ارزش آغاز شد.
از نخستين روزهاي زلزله هيأت ايراني به سرپرستي محمد علي طالبيان در پاي ديوار ارگ حاضر شد و پس از بررسي دقيق آسيب‌هاي وارده، پس از مشاوره با كارشناسان بين‌المللي كار آواربرداري و مستحكم‌سازي سازه‌هاي به جا مانده در اين بناي تاريخي را آغاز كرد.
پس از زلزله بم هشت كميته كاري وظيفه مستند‌نگاري، فعاليت‌هاي بين‌المللي، امنيت، روابط عمومي، مسائل فني، اجرايي، و كمك‌هاي مردمي را عهده‌دار شدند.
در خال حاضر پروژه نجات‌بخشي ارگ بم در حال بررسي اسناد، نقشه‌ها و عكس‌هاي به جا مانده از ارگ بم است تا بتواند بار ديگر شكوه و عظمت گذشته اين ارگ تاريخي را به آن بازگرداند./س