به گزارش خبرنگار حقوقي قضايي باشگاه خبرنگاران، وفق ماده 1085 قانون مدنی، زن مي‌تواند تا مهريه به او تسليم نشده از ايفاء وظايفي كه در مقابل شوهر دارد امتناع كند مشروط بر اينكه مهر او حال باشد و اين امتناع مسقط حق نفقه نخواهد بود. اين امكان امتناع از انجام تعهد تا ايفاي تعهد طرف مقابل در عقود معاوضي، "حق حبس" مي‌گويند.

 
شرایط اعمال حق حبس

1- مهريه حال باشد، برابر ماده 1083 قانون مدني مهر مي‌تواند كلا يا جزئاً حال يا به وعده باشد.

اگر مهر موجل باشد زوجه زماني حق خواهد داشت مهر خود را مطالبه کند كه زمان آن فرا رسیده باشد که در این وضعیت زوج نیز می‌تواند ايفاء وظايف زناشويي را از زوجه طلب نماید و در این شرایط زوجه نمي‌تواند به حق حبس خود استناد كند.  
 
اما در حالتی كه زوج ايفاي وظايف زناشويي را از زوجه طلب نکند و زمان پرداخت مهريه هم رسیده باشد یا مهریه وعده دار نباشد ، زوجه مي تواند از حق حبس خود استفاده كند.چون به موجب ماده 1082 قانون مدني به محض وقوع عقد نكاح، زوجه مالك مهر مي‌شود .  
 
2- زوجه قبل از اخذ مهريه به ايفاء وظايف زناشويي عمل نكرده باشد. برابر ماده 1086 قانون مدني، چنانچه زوجه قبل از گرفتن مهريه ، با میل خود ، از زوج تمكين خاص نمايد، حق حبس وي ساقط و ديگر اجازه امتناع از تمكين و ساير وظايف زناشويي ندارد.  
 
اعسار زوج و حق حبس:

اعسار زوج حق حبس زوجه را ساقط نمی‌کند چون به رغم اینکه در چنين حالتي مطالبه و وصول مهریه از زوج میسر نیست اما امكان گرفتن مهر با استفاده از حق حبس ملازمه‌ای ندارد. مضافاً اینکه نباید پنداشت که احکام تقسیط مهریه به منزله تعیین اجل برای پرداخت مهریه است زيرا، اجلي كه بدين شکل بر زوجه تحميل مي‌شود، دلالت بر اراده او بر سقوط حق حبس نيست.
 
علم زوجه بر اعسار زوج :

به نظر بعضی از حقوقدانان چنانچه زوجه در حین عقد مطلع باشد که زوج قادر به پرداخت مهريه نيست و با اين وصف به عقد ازدواج وي درآيد نه تنها نمي‌تواند به لحاظ عدم قدرت و استطاعت زوج بر پرداخت مهريه تقاضاي بطلان عقد را بنمايد بلكه مجاز به استفاده از حق حبس خود هم نيست لذا مي‌بايست پس از عقد ، با درخواست زوج به ايفاء وظايف زناشويي اقدام نمايد ، در غیر این صورت ناشزه محسوب می‌شود.
 
آثار اعمال حق حبس

اعمال حق حبس آثار و امتیازات ذیل را برای زوجه ایجاد می‌کند:  
1- زوجه  تا دریافت کل مهریه مکلف به تمكين خاص و ايفاء وظايف زناشويي نمی‌باشد .
2- در صورت تقسيط مهريه حق حبس زوجه تا اتمام پرداخت اقساط باقي مي‌ماند.  
3- اعمال حق حبس مسقط حق نفقه زوجه نیست .


"سيد علي شاه صاحبي، وکيل پايه يک دادگستري"

انتهاي پيام/