به گزارش مجله شبانه باشگاه خبرنگاران، ورزش همیشه خوب است، اما نه فقط برای تقویت عضلات دست و پا.ورزش خستگی را رفع میكند؛ اما نه فقط خستگی ناشی از كارهای سخت و سنگین را.ورزش یكی از بهترین شیوهها برای پیشگیری و مقابله با بیماریهاست، اما نه فقط بیماریهایی مانند سرطان، دیابت و فشار خون، ورزش همه این خاصیتها را دارد و البته فقط اینها نیست.
علاوه برتمام این موارد، برای تقویت عضلات چشم هم به ورزش نیاز داریم، این نوع ورزش، خستگی چشمها را نیز برطرف ساخته و میتواند برای درمان مشكلات و بیماریهای چشمی به ما كمك كند.
پس از این به بعد وقتی حرف ورزش میشود، آن را به تمرینات خاصی كه تا امروز شناختهایم، محدود نكنیم؛ چراكه اهمیت ورزشها و تمرینات چشمی اگر نگوییم بیشتر از فعالیتهای بدنی است، قطعا به همان اندازه خواهد بود.
تمرینات مختلف برای افراد متفاوتاین كه «چه كسانی باید ورزشها و تمرینات بینایی را انجام دهند؟» شاید اولین سوالی باشد كه به ذهن همه ما خطور میكند؛ پاسخش هم ساده و صریح است: كسانی كه میخواهند عملكرد بینایی بهتری داشته باشند.
یكی از گروههایی كه میتوانند از این تمرینات كمك بگیرند، كسانی هستند كه اختلالات بینایی دارند.به عنوان نمونه افرادی كه دچار انحرافات یا تنبلی چشم هستند و كسانی كه با انحرافات مخفی یا مشكلات تطابقی چشم مواجهاند، با انجام تمرینات خاصی میتوانند وضع و عملكرد بینایی خود را بهبود بخشند. این تمرینات هم در منزل و هم در كلینیك و البته زیر نظر متخصص، قابل انجام است.
بخش دوم این نوع تمرینات، برای افرادی مناسب است كه نیازهای بینایی خاصی دارند. به عنوان مثال اشخاصی كه در زمینههای مختلف ورزشی فعالیت میكنند و در ردههای قهرمانی قرار دارند، باید تمرینات ویژهای برای عملكرد بهتر بینایی داشته باشند.
در یك جمعبندی كلی، تمرینات بینایی برای افرادی كه دچار مشكلات چشمی هستند، كسانی كه نیازهای بینایی خاص دارند و همچنین افراد عادی مفید بوده و برای تقویت و عملكرد بهتر سیستم بینایی مورد استفاده قرار میگیرد.
رفع خستگی چشمها با ورزشاین روزها وظیفه و كار چشمها هم سنگینتر از قبل شده است؛ درست مثل خود آدمها. حالا چشمها هم باید از صبح تا شب كار كنند تا روزگار بهتر بگذرد. در حالی كه در گذشتهای نهچندان دور، چشمهای ما هم بیشتر استراحت میكردند؛ آن روزها كه نه رایانهای بود، نه تلفن همراهی و نه پیامكی!
اما حالا كه چشمهای ما بیشتر از قبل كار میكند و خستهتر هم میشود، حتما باید به فكر باشیم و خستگی را از این عضو حساس به در كنیم.در غیر این صورت، چشمها هم كارشان را به درستی انجام نخواهند داد.
امروزه میزان استفاده از چشم در مقایسه با گذشته افزایش یافته و شرایط زندگی نیز تغییر كرده است. در همین 20 تا 30 سال گذشته، كارهای چشمی محدودی وجود داشت كه بعد از غروب آفتاب نیز معمولا انجام نمیشد، اما هماكنون از اول صبح كه از خواب بیدار میشویم تا هنگام خواب مشغول كار با چشمها هستیم كه همین موضوع نیز نیازهای بینایی خاصی را مطرح میكند.
كمی دقت، كمی حوصلهنمیتوان برای همه افراد برنامه یكسانی در نظر گرفت. هر فرد براساس نوع كار و عملكرد بیناییاش نیاز به ورزش و تمرین خاص خود دارد.
البته تمام افراد باید نكات یكسانی را هم رعایت كنند، از جمله این كه شرایط نوری مناسب هنگام كارهای چشمی را حتما در نظر داشته باشند؛ در این مورد توصیه میشود نور محیط، غیرمتمركز و غیرمستقیم باشد. علاوه بر این، رعایت قانون 20-20 نیز بسیار مهم است.
این قانون به این نكته اشاره دارد كه پس از هر 20 دقیقه كار چشمی باید حدود 20 ثانیه به چشمها استراحت دهید و به نقطه دوری نگاه كنید. همچنین خوب است پس از هر یك تا دو ساعتی كه چشمهایتان مشغول كار هستند، بلند شوید و بروید صورتتان را بشویید تا خستگی چشمها كاهش یابد. البته این كارها هم دقت میخواهد و هم حوصله كه امیدواریم شما داشته باشید.
افرادی كه دائم در ناحیه چشمها احساس خستگی و فشار میكنند، بهتر است به اپتومتریست مراجعه كنند. در این شرایط شاید بتوان به كمك ورزشهایی ساده، وضع چشم را بهبود بخشید؛ حتی بدون این كه به استفاده از عینك، تجویز دارو یا اقدامات پزشكی خاصی نیاز باشد.
البته كم نیستند افرادی كه تمرینات ورزشی از هر نوعش را كه از دیگران دیده یا شنیدهاند، بدون توجه به این كه آنها به چه دلیل چنین كاری را انجام میدهند، تقلید میكنند، البته با این تصور كه این تمرینات به نفعشان است. خوب است این قبیل افراد بدانند تمرینات بینایی اگر به درستی انتخاب و انجام نشود، میتواند عوارض ناخوشایندی برجا بگذارد.
در صورتی كه این تمرینات به صورت نامناسب انجام شود، میتواند موجب ایجاد تغییرات نسبتا پایداری در عملكرد عضلات چشم فرد شده و مشكلات متعددی را در حس بینایی به وجود آورد.به همین دلیل هیچگاه سر خود و بدون نظر متخصص، مشغول ورزشهای چشمی نشوید.
ورزشهای برای رفع خستگی چشمورزشهای بینایی که مطالعه میکنید تمریناتی است که معمولا به بیماران توصیه میشود. این ورزشها برای درمان اختلال خاصی نیستند، بلکه برای هماهنگ کردن و تصحیح دستگاه بینایی مفیدند. این ورزشها برای همه در هر سن و سالی مناسب و حتی برای کودکان قابل فهمند.
شما نیز چه اختلال بینایی داشته باشید و چه نه از این ورزشها سود خواهید برد. این تمرینات با همه سادگی به علت افزایش هماهنگی ماهیچههای چشم بسیار موثر هستند. ابتدا تمرینهایی توصیه میشود که هرکس میتواند به تنهایی انجام دهد و سپس تمرینهای دیگری را که همه افراد خانواده میتوانند باهم بکار بندند پیشنهاد میگردد.
برای انجام این ورزشها باید در حالت تعادل قرار گیرید. برای قرار گرفتن در حالت تعادل باید چنان بایستید که دو پایتان از هم اندکی فاصله داشته باشند و وزن بدنتان بطور مساوی به دو نیمه بدن وارد شود.
یکی از انواع حالتهای تعادل این است که پاها را به فاصله 20 تا 30 سانتیمتر از هم باز کنید و سپس به روی انگشتان پا بلند شوید و بدنتان را به سوی سقف بکشید به نحوی که ماهیچههای ساق پا کاملا کشیده شوند. سپس پاشنهها را به زمین برسانید.
قانون کلی در این ورزشها این است که به محض احساس هرگونه ناراحتی مانند سرگیجه و یا تهوع، از ادامه ورزشها خودداری کنید. یادداشت کنید که تا چه اندازه قادر به انجام یک ورزش بودهاید و سپس به انجام ورزش بعدی بپردازید.
تنفس عمیقبه حالت تعادل و استراحت بایستید. از راه بینی در حالی که سر خود را بالا گرفتهاید دم عمیقی به مدت سه ثانیه انجام دهید. سپس در حالی که سر را پایین میآورید عمل بازدم را از راه دهان انجام دهید. هدف نهایی انجام ده تنفس عمیق به طریق ذکر شده است، هرچند که در اوایل ممکن است فقط قادر به انجام دو یا سه تنفس باشید.
چرخش گردناین یک ورزش قدیمی است که فوتبالیستها انجام میدهند. در حالی که ایستادهاید، چشمان خود را به آرامی ببندید و سر خود را سه بار در جهت گردش عقربه ساعت و سه بار برخلاف آن بچرخانید. سپس چشم خود را باز کنید و نگاه کنید اگر هیچگونه سرگیجه یا ناراحتی دیگر احساس نمیکنید، عمل گفته شده را سه بار تکرار کنید.
پس جمعا نه گردش سر را در هر جهت، برای مرتبه اول انجام دادهاید. وقتی که توانستید این تعداد چرخش را به سادگی انجام دهید، به چرخش چهارم بپردازید. پس چشمانتان را باز کنید و نگاه کنید و سپس تمامی چیزهای گفته شده را دوباره و سهباره تکرار کنید.
هدف این است که در مجموع 12 چرخش در هر جهت انجام دهید و هر بار پس از چهار بار چرخش چشمان را باز کنید. حرکات شما در ابتدا ممکن است کمی خشک باشد. حرکات را تا حد امکان نرم و کامل انجام دهید اما سعی کنید که فقط گردنتان بچرخد و تمام بدن خود را تاب ندهید.
چشمک منظمقبل از انجام این ورزش باید یک نشانه برای خود درست کنید. برای این منظور روی یک کارت سفید به طول 5 و عرض 3 سانتیمتر یکی از حروف الفبا را بنویسید و آن را در همسطح چشم خود به دیوار بچسبانید و خود 150 سانتیمتر با آن فاصله بگیرید و به حالت تعادل بایستید. بیآنکه چشمتان را از نشانه بردارید، بطور متناوب (اول چشم راست و سپس چشم چپ) رویهم رفته 40 بار چشمک بزنید.
در طول این تمرین قصد عمده این است که هدف همواره روشن و ثابت دیده شود. هرگاه به نظر رسید که نشانه کمی از جای خود میپرد یعنی چشم شما در یافتن محل نشانه خطا میکند. آنچه در این تمرین مهم است منظم انجام دادن آن است.
چرخش چشمان بستههمانطور که در حالت تعادل ایستادهاید، به آرامی چشمان خود را ببندید و صحنه گرد بزرگ دواری را در نظر آورید. سپس مجسم کنید که نقطه رنگینی در پیرامون صفحه وجود دارد که با دوران صفحه آن نیز به چرخش درمیآید. آنگاه چرخش این نقطه رنگین را بر روی صفحه دنبال کنید (گردش چشمان به دنبال این نقطه باید چنان باشد که اگر شخص دیگری به شما نگاه کند چرخش کره چشم را در پس پلکها ببیند).
حالا در همین حال، شست و انگشت اشاره خود را به طرف نقطه رنگین نشانه کنید و نقطه رنگین خیالی را در حالی که دو انگشت را روی هم مالش میدهید دنبال کنید. مهم نیست که از دست راست خود استفاده کنید یا چپ، ولی از شما میخواهیم که جهت گردش دست خود را تغییر دهید. به این معنا که گاه چرخش نقطه رنگین خیالی را از راست به چپ و گاه از چپ به راست مجسم کنید. چرخش چشمان به دنبال نقطه رنگین در هر جهت باید یک دقیقه ادامه پیدا کند.
چرخش سربه حالت تعادل بایستید و نشانهای را که در تمرین قبل به روی آن حرف الفبا نوشته بودید دوباره به دیوار روبرو آویزان کنید و خود در 150سانتیمتری آن بایستید. انگشتان دو دست را در پشت سرتان به هم جفت کنید.
اینک درحالی که چشمانتان باز و نگاهتان به روی نشانه ثابت شده است، سرتان را در یک دایره کوچک بچرخانید. به تدریج در حالی که نشانه را همچنان به وضوح میبینید، میتوانید دایره چرخش سر را بزرگتر کنید ولی ممکن است که مدت زیادی طول بکشد تا قادر به این کار باشید.میتوان این تمرین را به مدت یک دقیقه در هر جهت انجام داد.
حرکت چشم بسته در جهات چهارگانهمنظور از این تمرین تغییر وضعیت کره چشم است که باید با نظم مشخصی انجام شود. حرکت کره چشم باید چنان باشد که انگار با چشمان باز از یک جسم به جسم دیگر نگاه میکنیم. به حالت تعادل بایستید و چشمان خود را ببندید. سپس با نظم مشخص چشمان خود را تا آنجا که مقدور است به راست، چپ، بالا و پایین حرکت دهید.
اگر یکی از افراد خانواده جهت حرکت را با صدای بلند برایتان تکرار کند و مثلا بگوید راست، چپ، بالا، پایین سودمند است. میتوانید نظم ورزش را روز به روز تغییر دهید ولی نظم کار خود را در هر روز معین ثابت نگهدارید.
این تمرین باید به مدت دو دقیقه ادامه یابد.
این ورزشها را میتوانید تا دوبار در روز انجام دهید و همچنین حالا که با روش کار آشنا شدهاید، خود میتوانید راههای مشابهی را ابداع کنید و بطور دست جمعی انجام دهید. مثلا میتوانید در یک گاراژ یا اتاقی که بازی با توپ در آن اشکال نداشته باشد، توپی پلاستیکی را آنچنان به بالا پرت کنید که به آرامی به سقف بخورد.
برای این کار هماهنگی بین ماهیچههای دست و تشخیص دقیق فاصله سقف ضروری است و چون معمولا سقف بطور یکنواخت رنگ شده است تشخیص فاصله آسان نیست.
میتوانید طنابی از یک دیوار به دیوار مقابل وصل کنید و بهجای زدن توپ به سقف، توپ را به طناب بزنید و قبل از این که توپ به زمین بخورد دوباره آن را بگیرید و با دقت چنان به بالا پرت کنید که فقط با سقف یا طناب به آرامی برخورد کند. اگر افرادی که در این تمرین شرکت میکنند برای حرکت موفقیتآمیز امتیاز کسب کنند، این تمرین به یک بازی مفرح تبدیل میشود.